Salgn, tarm sektörünün temel unsurlar olan tedarik zinciri ve gda talebini etkiledi, birçok ülkenin snrlarn kapatmas ve seyahat kstlamas getirmesi nedeniyle tedarik zincirinde sorunlara yol açt.
Bata asl zorluk, gdann bulunmas deil gdaya kolay eriim oldu. Ancak daha sonra arzla balantl belirsizliklerden endie duyan baz ülkelerin gda ihracatn kstlamas bu sorunlara bir yenisini ekledi.
Salgn döneminde özellikle taze gda tedarikini engelleyen kstlamalardan ötürü israf da artt.
Kstlamalar ve karantina önlemleri, tarm ve hayvanclkla uraanlarla balkçlarn pazarlara eriimini, üretim kapasitelerini ve satlarn düürdü, özellikle küçük ölçekli çiftçilik yapanlar, göçmen ve kayt d içileri, göçebe çobanlar ve balkçlar etkiledi.
Halihazrda baka krizlerden etkilenen ülkelerde küçük üreticiler, fiyatlar artan tohum ve gübre gibi girdilere eriimde büyüyen zorluklarla kar karya.
Kovid-19 salgnn dünyada ulusal üretim üzerindeki olas sonuçlarnn boyutu henüz netlik kazanmazken, örnein Birlemi Milletler Gda ve Tarm Örgütünün (FAO) aratrma yürüttüü ülkelerden Afganistanda 2020de tahl, meyve, sebze ve süt ürünlerinin yüzde 50nin üzerinde azald tahmin ediliyor. Gda tedarik zincirindeki aksaklklar, bölgeden bölgeye deiiklik göstererek sürüyor.
SALGIN HAYVANCILII DA OLUMSUZ ETKLED
Salgn hayvan yemine eriimin ve mezbahalarn kapasitesinin azalmasna neden olarak hayvanclk sektörünü de olumsuz etkiledi.
FAOnun ortaya koyduu bulgular, hayvanclk sektörünün, salgnn etkilerine kar özellikle savunmasz olduunu gösteriyor.
Yine çok çabuk bozulan ve nispeten snrl sürede satlmas, ilenmesi veya depolanmas gereken taze balk ve su ürünleri özellikle risk altnda bulunuyor.
Dünya toplam et üretiminin, Kovid-19 salgn sebebiyle yaanan piyasa aksaklklar, hayvan hastalklar ve kurakln kalc etkileri nedeniyle 2020de yüzde 1,7 dütüü tahmin ediliyor.
Gda piyasalarnn genel olarak gelecek aylarda daha fazla belirsizlikle kar karya kalmas bekleniyor.
OECD-FAO Tarmsal Görünüm 2020-2029 raporuna göre salgnn, gelecek birkaç yl içinde talebi düürerek gda güvenliini daha da zayflatmas bekleniyor.
Öte yandan FAO, salgnn yaratt belirsizliklere ramen 2020-2021 sezonunda tahl arz ve talebinde normalleme olacan tahmin ediyor.
KOVD-19 SALGINININ DOMNO ETKS AçLII TETKLEYEN FAKTÖRLER 27 ÜLKEDE DAHA DA DERNLETRD
FAOnun yaynlad bir analizde, Kovid-19 salgnnn domino etkisinin mevcut açl tetikleyen faktörleri, 27 ülkede daha da derinletirdii sonucuna ulald. Yine 2021de salgnn yan sra çatma ve ar hava olaylar sebebiyle milyonlarca kii daha akut gda güvensizliine sürüklendi.
FAOnun konuyla ilgili raporunda, 2020de 55 ülke/bölgede en az 155 milyon insann kriz ya da daha kötü seviyelerde akut gda güvensizlii yaadna iaret ediliyor.
Örnein Somalide gda kriziyle mücadele etmeye çalan kii saysnn, Kovid-19 salgnnda, öncekinin üç katna çkmas beklenirken, Afganistanda Kovid-19 önlemleri uygulanmaya balandndan bu yana 13,2 milyon kii iddetli gda güvensizlii yayor.
Sudanda da 2020 yl temmuz-eylül döneminde 9,6 milyon kiinin iddetli gda güvensizlii yaad belirtiliyor.