Kripto para sektöründe karlalan dolandrclk olaylarnda çok hzl artlarn yaandn, son dönemde hal çekme (rug pull) bata olmak üzere çeitli yöntemlerin denendiini belirten uzmanlar, TBMMye gelmesi beklenen kripto para yasa tasarsnn bu maduriyetleri önleyebileceini belirtiyor.
TÜRKYE KULLANICI SAYISINDA AVRUPADA BRNC
Dünyada pazar büyüklüü 2 trilyon dolar aan sektörde, 451 borsada 16 binden fazla kripto para cinsi ilem görüyor. Kullanc says açsndan Avrupada birinci, dünya genelinde de dördüncü srada yer alan Türkiyede yaklak 14 milyon kii bu borsalarda ilem yapt.
Kripto para dolandrcl geçen yl yüzde 81 artarak 7,7 milyar dolara çkarken, hal çekmenin gerçekleme oran yüzde 77ye kadar yükseldi.
DOLANDIRICILARIN HEDEF OLUYOR
Global Biliim Dernei (BDER) Bakan enol Vatansever, AA muhabirine yapt açklamada, kripto para konusunda Türkiyede ciddi pazar büyüklüünün söz konusu olduunu söyledi.
Türk borsalarnn günlük ilem hacimlerinin 1 milyar dolar seviyesine kadar çkabildiini belirten Vatansever, Özellikle kripto para taraf hem Türkiye hem de dünyada ciddi anlamda ilgi çektii için buras dolandrclarn hedefi oluyor. Bunlardan en sk bilinenlerinden biri son dönemde gündeme gelen rug pull yani hal çekme dolandrcl. Kripto para gelitiricilerinin, alclar çekip parann deerini yükselttikten sonra alm satm ilemlerini durdurarak elde ettikleri parayla kaçt, kripto paray likitsiz brakt dolandrclk yöntemine hal çekme deniyor. dedi.
FENOMEN DZNN ADIYLA DOLANDIRILDILAR
Vatansever, en büyük hal çekme dolandrclklarndan birinin Squid Games isimli kripto parada yaandna deindi.
Güney Kore yapm dizinin adnn kullanld projede tokenlarn ilk gün 1 sentten ilem görmeye baladna, sadece 72 saat içerisinde 4,42 dolara kadar çktna dikkati çeken Vatansever, Ardndan 1 Kasm Pazartesi günü 3,5 saat içerisinde 38 dolardan 2 bin 861 dolara kadar yükseldi. Ancak bu süreçte yatrmclarn ne para çekebilmelerine ne de satmalarna izin verildi. Ardndan 5 dakika içerisinde yüzde 99.99 düüle neredeyse sfra geldi. Yani en tepedeki seviyeden 100 bin dolar yatrm yapm birisinin paras 1 dolarn altna dütü. diye konutu.
Anonim profillerle ya da bu projeyle ilgili ekip üyelerinin bile olmad web siteleri üzerinden halka açk satlar yapldn ve buralarda çok ciddi maduriyetlerin yani hal çekme vakalarnn yaandn anlatan Vatansever, öyle devam etti:
Tabii burada sektörü yönlendirenler arasnda Twitterda youn olmak üzere fenomenler var. Bunlarn takipçilerinin de beklentisi Ben 1 koyaym 50 alaym, 100 kat yapaym eklinde olduu için oldukça riskli projelere tüm varlyla yatrm yapldnda ciddi anlamda sknt yaanabiliyor. Tamamen gözden çkarabileceimiz bir miktarla yani kenarda duran paranzla yatrm yapabilirsiniz.
BURADA VATANDALARIN KORUNMASI ÖNEML
Vatansever, Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoann kripto para yasa düzenlemesinin TBMMye geleceine yönelik açklamasnn ardndan sektörün hareketlendiini bildirdi.
Twitterda 26 Aralkta oluturulan Kripto yasa taslan konuuyoruz isimli sohbet odasnda AK Parti Grup Bakanvekili Mustafa Elitaa konunun önemini aktardklarn dile getiren Vatansever, Bu sadece vergi amaçl çkarlm bir düzenleme deil. Burada vatandalarn korunmas önemli. te Thodex vakas daha önce yaanmt. Ondan sonra da yaanan vakalar oldu. Bu yasa, vatandalarn dolandrlmamas, kripto para borsalarnn düzenlenmesi, dier taraftan da özellikle ekonomik anlamda Türkiyeye yeni frsatlarn kaplarnn açlmasn salayacaktr. ifadelerini kulland.
Elitan konuyla ilgili kesimleri TBMMde de dinlediini anlatan Vatansever, Böylece bu konuda bir inisiyatif balatld. Giriimci Adamlar Vakf (GV) ev sahipliinde sektördeki paydalar bir araya geldi. Sivil toplum kurulular ve kripto para borsas temsilcileri, fenomenler, biraz önce bahsettiim çözümleri salayan firmalarn temsilcileri, akademisyenler, hukukçularla 4 Ocakta Bahariye Mevlevihanesinde bulunan genel merkezde bununla ilgili olarak bir istiare toplants yapld diye konutu.
THODEXN YATIRIMCI çEKME POLTKASI PLANLIYDI
Biliim Hukuku Dernei Bakan Av. Kürat Ergün ise nsanlarn bu iin teknolojisini çok fazla bilmeden, kimler tarafndan bu teknolojinin yönlendirildiinin de farknda olmadan birçok birikimini hatta bankadan kredi çekmek marifetiyle evini ve arabasn satmak suretiyle bu mecralara yatrdn, buradan çok hzl bir biçimde para kazanma umudu tadn görüyoruz. dedi.
Sanal para deerlerinin hzl düülerden kaynakl kayplarn çok arttna dikkati çeken Ergün, öyle devam etti:
Örnein Thodex, o dönem itibariyle bakldnda Türkiyenin en büyük ilk 3 kripto para platformundan bir tanesiydi ve insanlarn nezdinde güvenilir bir mecra olarak nitelendiriliyordu. Bu olayda özellikle fi çekmeden önceki son hafta deerlendirildiinde Ethereum fiyatlar açsndan bakldnda ciddi bir ucuzlama oldu. Yani normal piyasa deerlerinin çok altnda Ethereum sat gerçeklemiti. Bu bir nevi müteri, yatrmc çekme politikasyd ve burada da ciddi anlamda baar saladlar. Özellikle son hafta yatrmlarna bakldnda genel yatrm dalmndan çok daha fazla para giriinin olduunu görüyoruz. O dönem itibariyle bu bir nevi kaça hazrlkt.
Ergün, dünya ve Türkiyede gelitiricileri çok bilinmeyen baz tokenlarda hzl yükseliler yaandna iaret etti.
Hzl yükselilerle beraber belirli plan dahilinde ortadan kalkan projeler olduunu aktaran Ergün, nsanlar belki 1e 50, 1e 100 mantyla bu sistemlere dahil oluyorlar. Bu ekilde kazanç elde edeceklerini düünüyorlar. dedi.
YASA LE HER ELN KOLUNU SALLAYAN PLATFORMLARI KURAMAYACAK
Teknolojik platformlarn hukuk denetimi altnda olmasnn zorunlu olduunu vurgulayan Ergün, u deerlendirmede bulundu:
Bu yasada iin esas, Thodex gibi olaylar yaanmasn, bundan sonraki süreçte bu platformlarn ilem güvenlii salansn, kullanclar çok rahatlkla ilemlerini gerçekletirebilsin düüncesiyle bir regülasyon yapma zorunluluuydu. Bakld zaman henüz yasal düzenleme devreye girmedii için bir araç kiralama irketi kurmak, bir kripto para platformu kurmaktan hukuki ve ilem anlamnda çok daha zor. Halbuki bu platformlarda milyonlarca dolarlk ilemler yaplyor. Banka hacimlerine yaklar ekilde ilem hacimleri söz konusu. Dolaysyla bunlarn denetim altna alnmasyla birlikte artk her elini kolunu sallayan, her internet sitesi yapma kabiliyetine sahip kii kalkp bu platformlar kuramayacak.