Enfeksiyon Hastalklar ve Klinik Mikrobiyoloji Uzman Prof. Dr. çar Büke, Bütün maskeler yamurla temas ettiinde ya da nemlendiinde dayanksz hale geliyor ve koruyuculuu tamamen gidiyor uyarsnda bulunuyor. Cerrahi maskelerin etkinliklerinin; nemlenmedii slanmad koullarda 4 saat sürdüünü belirten Prof. Dr. çar Büke, buna karn öksürük ya da aksrk ile nemlenmesi ya da slanmas halinde ise yeni taklm bile olsa deitirilmesi gerektiini vurguluyor. Prof. Dr. çar Büke, maskenin doru kullanlmasnn art olduunu, aksi taktirde; sosyal mesafe ve el temizliine ramen maskede gözden kaçrlacak baz detaylarn maskelerin bal bana enfeksiyon kaynana dönümesine neden olacan vurgularken, maskede 10 kritik kural anlatt, önemli uyarlar ve önerilerde bulundu.
CERRAH MASKE TERCH EDN
Enfeksiyon hastalklar alannda korunma salamak amacyla az ve burnu kapatmada çeitli maske türleri bulunuyor. Bu maske türlerinin bir ksm azda ve burunda sekresyonlarda bulunan Covid-19 etkeni SARS-CoV-2 de dahil çeitli virüs ve bakterilerin damlacklar aracl ile ortama saçlmasn önlerken (tbbi ya da cerrahi maske) baz maske türleri özellikle enfekte hastalarn bulunduu salk kurumlarnda ve kapal ortamlarda havada partikül halinde kalabilecek mikroorganizmalarn soluk alp-verme srasnda solunum yollarna alnmasn önlemede (FFP türleri) etkili oluyor. Prof. Dr. çar Büke Salk çalan olmayan bireylerin Covid-19a kar korunmada tercih etmesi gereken maskeler cerrahi maskelerdir. Amaç etrafa solunum sekresyonlar aracl ile virüsün yaylmn önlemektir. Cerrahi maske sayesinde azdan çkacak sekresyonlar önlenir, böylece dier kiilerin solunum yollarna bulama olmaz, eller temiz kalacandan etraf kirlenmez ve yine havaya yaylm söz konusu olmayacandan havada asl halde kalmas mümkün olmaz diyor.
DÖRT SAATTE BR DETRN
Cerrahi maskeler genellikle polipropilen içerikli dokusuz yüzeylerden oluuyor. Hemen her üç katn da deiik fonksiyonlar bulunuyor. Dolaysyla az ve burna temas edecek yüzey ile d yüzeyin neresi olduu ve maskenin nasl taklaca da önemli. Maskenin en d kat dardan gelecek damlacklarn maske üzerinde tutunmasn önlemeye yönelik iken, orta kat mikroorganizmalar filtre ediyor. Maskenin en iç kat ise yüze, az ve buruna rahatszlk vermeden temas salyor. Cerrahi maskelerin etkinlikleri; nemlenmedii ve slanmad koullarda 4 saat sürüyor. Bu süreden sonra etkinlii kalmyor ve maskenin deitirilmesi gerekiyor.
MASKE TAKILI KEN ÖKSÜRÜRSENZ VE NEMLENDN HSSEDERSENZ DETRN!
Maskeniz yüzünüzde iken; öksürük ve aksrk ile nemlenir ya da slanr ise maske yeni bile taklm olsa etkinlii ortadan kalkacandan deitirilmesi gerektiini vurgulayan Prof. Dr. çar Büke Maskelerin etkili olmas için 4 saatte bir deitirmek gerekiyor. Ancak baz durumlarda yani öksürük ve aksrk ile nemlenmesi ya da slanmas halinde deitirilmelidir. Ayrca bütün maskeler yamurla temas ettiinde ya da nemli havalarda dayanksz hale geliyor ve koruyuculuu tamamen gidiyor. Bu nedenle slanan maskeyi temiz ve kuru bir maskeyle deitirmek gerekir uyarsnda bulunuyor.
CERRAH MASKEDE BU ÖZELLKLERE DKKAT EDN
Covid-19 için toplumda kullanlacak cerrahi maskelerin üç kat ve üç pileden olumasna dikkat edin. Ayrca yumuak yapda, havann kolayca giri ve çkna imkan salayan özellie sahip olmal, alerjiye yol açmamal. 3 mikrondan daha büyük mikroorganizmalarn ve partiküllerin yüzde 95den fazlasn filtre edici özellikte olmas gerekiyor.
KÜçÜK çOCUKLARA MASKE TAKMAYIN
Maskelerin genellikle 7 yandan sonra kullanlmas öneriliyor. 11 yandan sonra ise erikinler için zorunlu olan her alanda ve durumda maske takmak art. 2 ya ile 7 yana kadar baz baka ciddi durumlara neden olabileceinden kesinlikle maske kullanlmamal. 2 yandan küçük çocuklarda ise boulma riskine neden olabileceinden kullanm yasak.
MASKENZ HER ORTAMDA TAKILI TUTUN
Maskenizi hiçbir yerde çkarmamaya özen gösterin. Her türlü kapal alanlar, toplant salonlar, konferans alanlar, restoranlar, kafeler, pastaneler, yiyecek ve içecek mekanlar, elence merkezleri,eitim kurumlar, oteller, pansiyonlar, tatil merkezleri, spor merkezleri, kara, hava, deniz tama araçlar ve bunlarn bekleme alanlar, alveri merkezleri, marketler, bankalar kamu ve özel sektöre ait kurumlar ve dairelerde maskenizi takl tutun. Zira maske Covid-19 etkeni SARS-CoV-2nin baka kiilere bulamasn birkaç yoldan önleyebiliyor. Prof. Dr. çar Büke Maske sayesinde; konuurken, öksürürken ya da haprrken az ve burundan sekresyonlar aracl ile d ortama yaylabilecek virüsü içeren damlacklarn ellere temas ve böylece eller aracl ile baka kiilerin ellerinin ve ortak kullanlan temas yüzeylerinin kirlenmesinin önüne geçilmektedir. Ayrca yakn mesafedeki dier kiilerin solunum yollarna temas etmesi engellenmekte ve d ortama ve özellikle havaya saçlp havada partikül halinde kalmas ve soluyarak vücuda alnmas önlenmektedir diyor.
DI ORTAMLARDA DA MASKE TAKIN
D ortamlarda da maske taklmas çok büyük önem tayor. Özellikle dier insanlarla arada 1.8 metre mesafe bozulacak olursa; yal insanlarn, küçük çocuklarn ve Covid-19 için risk faktörüne sahip kiilerin bulunduu yerlerde maskenin mutlaka taklmas gerekiyor.
MASKEY TAKARKEN VE çIKARTIRKEN BU KURALLARA DKKAT EDN
Enfeksiyon Hastalklar ve Klinik Mikrobiyoloji Uzman Prof. Dr. çar BükeMaskeyi takmadan önce ve takl maskeyi çkartmadan önce eller sabun ve su ile ya da el dezenfektan ile temizlenmelidir. Maskenin ön yüzüne, yüzeyine hiçbir zaman elle temas edilmemelidir. Takarken ve çkartrken kula çevreleyen lastiklerinden tutularak maske taklmal ve çkartlmaldr diyor.
MASKENZ YÜZÜNÜZE DORU EKLDE YERLETRN
Sadece azn ya da sadece burnun maske ile kapatlmas Covid-19dan korunmada yeterli olmuyor. Maske az ve burnu tamamen kapatacak ekilde yüze yerletirilmeli ve burnun her iki kanad maskenin teli ile skca kapatlmal. Belirli bir süre çkartlmas ve yeniden taklmas gerektiinde çene altna, el bileine ya da kola sabitlenmemeli. deali eller temizlendikten sonra maske yan taraftaki lastik iplerinden tutularak çkartlp temiz bir peçeteye sarlmal. Tekrar kullanlacanda eller temizlendikten sonra maske yandaki lastik iplerinden tutularak az ve burun kapatlacak biçimde taklmal.
MASKENZ çÖPE ATARKEN BU KURALI HMAL ETMEYN
çkartlacak ve atlacak olan maskenin etraf kirletmemesi ve mikrop bulatrmamas için geliigüzel bir yere brakmaktan kaçnn. Mümkünse bir naylon poetin içerisine atp azn kapatarak bu halde çöp torbasna atn.