Kadna yönelik iddet küresel boyutta toplumsal sorun olmaya devam ederken, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgnnn, bu sorunu daha ciddi boyuta tad görülüyor.
25 Kasm Kadna Yönelik iddete Kar Uluslararas Mücadele ve Dayanma Günü vesilesiyle Dünya Bankas istatistiklerinden derlenen bilgilere göre, küresel salgn olarak tanmlanan kadna iddet, her 3 kadndan 1ini etkiliyor.
Dünya genelinde kadnlarn yüzde 35i eleri tarafndan fiziksel ve/veya cinsel iddete maruz kalrken, kadn cinayetlerinin yüzde 38i de eler tarafndan gerçekletiriliyor.
Günde ortalama 137 kadnn canna bir aile bireyi tarafndan kylrken, iddete urayan kadnlarn yüzde 40ndan az yardm talebinde bulunuyor.
nsan kaçakçlna maruz kalan kurbanlarn yaklak yüzde 49u kadnlardan oluurken, genç kzlarn da dahil edilmesiyle bu oran yüzde 72lere kadar yükseliyor.
Kadna iddet gelimekte olan ülkeleri aarak gelimi ülkelerde de boy göstermeye devam ederken, iddet kadnlarda depresyon, kürtaj ve genel salk sorunlarn da beraberinde getiriyor.
- Kovid-19 aile içi iddeti tetikledi
Veriler, halihazrda 155 ülkede aile içi iddete kar yasalarn yürürlükte olduuna iaret ediyor. Bu ülkelerdeki yasalarn uluslararas standartlara uygunluuna ilikin soru iaretleri bulunurken, uygulamalarda da sklkla eksiklikler olduu gözlemleniyor.
Öte yandan, Birlemi Milletler Kadn Birimi, çinin Hubey eyaletine bal Vuhan kentinde ortaya çkan ve dünya geneline yaylan yeni tip koronavirüsün (Kovid-19), salk skntlarnn yan sra sosyal ve ekonomik düzeni de derinden etkileyerek aile içi iddeti de körüklediine dikkati çekiyor.
Birim, Gölge Pandemi olarak tanmlad Kovid-19 sonrasnda aile içi iddette artn, henüz tam olarak tespit edilemese de en az yüzde 25 civarnda olduunu açklad.
Kovid-19 döneminde uygulanan tecrit politikalaryla kiilerin daha fazla evden çalmaya balamasnn ardndan, baz ülkelerde aile içi iddet için bulunan ulusal yardm hatlarna çarlar 5 kat artt.
Hareketin kstlanmas, sosyal izolasyon ve ekonomik güvensizlik, kadnlar arasnda krlganln ve ev içi iddet vakalarnn artmasna neden olurken, çou kadn da iddet uygulaycsyla ayn evde izole olmak zorunda kald.
Ayn zamanda Kovid-19 nedeniyle iddete maruz kalan kadnlarn bavuraca merkezlerin de hizmetlerinde aksama oldu.
- Kadnlar arasnda i kayb daha fazla
Kstlamalar ve karantina nedeniyle kadnlarn iini kaybetme riskinin erkeklere oranla daha fazla olduu da ortaya çkt.
Kayt d ekonomik sektörde çalan kadnlarn orannn yüzde 60lar bulmas, pandeminin milyonlarca kadnn iini kaybetmesine ve yoksullua sürüklenmesine yol açt.
Karlksz bakm olarak da tanmlanan ve evde okula gidemeyen çocuklar, bakma muhtaç duyan yallar ile gündelik i yükü gibi hususlar kapsayan bakm, younluklu olarak kadnlar tarafndan üstleniyor.
Bu nedenle Kovid-19, kadnlar üzerindeki hem duygusal yükü hem de cinsiyet ayrmn derinletirdi. Karlksz bakm görevlerini üstlenen kadnlar arasnda i kayb oran daha yüksek seyretti.
- Kadnlar salk sektöründe ön safhalarda
Öte yandan, dünya genelinde salk çalanlarnn yüzde 70i, hemirelerin de yüzde 80i kadnlardan oluuyor.
Bu nedenle salk sektörünün ön safhalarnda çalan kadnlarn, hastalarla daha yakn ve uzun temasta bulunmalar, ilave risk faktörü haline gelmi durumda. Dünya genelinde Kovid-19 kapan kadn salk çalan orannn erkeklerin iki kat olduu tahmin ediliyor.
Dier taraftan pandeminin ekonomik etkilerinin daha fazla kadnn cinsel istismara uramasna yol açaca düünülürken, ekonomik kayglar ve zorlu yaam koullarnn çocuk gelin saylarn da artrabilecei düünülüyor.
- Acil önlem alnmas gerekiyor
Yaklak 48 ülkenin Kovid-19un bu yönde etkileriyle mücadele etmek için yeni tedbirler uygulamaya koyduu kaydedilirken, bunun yetersiz olduu ve acilen daha fazla önlem alnmas gerektii uyars yaplyor.
Genel anlamda, kadna iddetle mücadele balamnda toplumsal düzeyde çok aamal ve çok tarafl yaklamn benimsenmesi gerektii ifade ediliyor.
Bu çerçevede, cinsiyet rolleri ile toplumsal deerlerin eitlik temelinde gözden geçirilmesi ve iddete neden olan temel faktörlerin ele alnmas önem tayor.
Kovid-19 salgnn özellikle kadnlar üzerindeki etkileri ise kadna iddetle mücadelede uzun yllar boyunca youn çabalar sonucu elde edilen ilerlemenin yok olabileceine iaret ediyor.