çinde ortaya çkan Kovid-19un küresel salgna dönümesinin ardndan dünyada çok sayda ülke, virüsün yaylmasn durdurmak için kitlesel hareketlilii azaltmaya yönelik tedbirler ald.
Türkiyenin bu yöndeki birinci adm, ilk vakann görüldüü 11 Martn öncesinde baz ülkelerle hava trafiini kapatmak oldu. lk vakann ortaya çkmasnn hemen ardndan ise sk tedbirler hayata geçirildi.
Eitime ara verildi, kafe, bar, restoran ve AVMler, kütüphaneler ve ibadethaneler gibi insanlarn toplu bulunduu mekanlar geçici süreyle kapatld, kamuya açk etkinlikler iptal edildi.
Vatandalara evde kal çarlar yapld, sosyal temastan kaçnmalar, mümkünse uzaktan çalmalar tavsiye edildi, kamu kurumlar ve özel irketler bu yönde tedbirler ald.
Sokaa çkma ve ehirler aras ulam kstlamalar getirildi, karantina tedbirleri uyguland.
Türkiyede Kovid-19 salgnn seyri ve bununla balantl tedbirlere ilikin tarihler öyle:
- 29 ubat 2020: Gece yarsndan itibaren geçerli olmak üzere, Türkiye-talya, Türkiye-Güney Kore, Türkiye-Irak arasnda gidi-geli tüm yolcu uçular tedbiren durduruldu.
- 11 Mart 2020: Türkiyede ilk Kovid-19 vakas tespit edildi.
- 12 Mart 2020: Spor müsabakalarnn nisan sonuna kadar seyircisiz oynanmas karar alnd.
- 13 Mart 2020: lk vakann ortaya çkmasndan 2 gün sonra Umre ziyareti için gittikleri Suudi Arabistandan ülkeye dönen 10 bin 330 vatanda karantinaya alnd.
- 14 Mart 2020: Kovid-19 salgnyla mücadele amacyla Türkiye, tüm hudut kaplarn, Almanya, spanya, Fransa, Avusturya, Norveç, Danimarka, sveç, Belçika ve Hollandadan gelen yolculara kapatt.
-16 Mart 2020: lk, orta ve liselerde yüz yüze eitime ara verildi.
Özel kre, gündüz bakmevleri ile özel çocuk kulüpleri, yeni bir açklamaya kadar tatil edildi.
Pavyon, diskotek, bar ve gece kulüplerinin faaliyetleri geçici süreyle durduruldu.
Huzurevlerinin tamamna ziyaretçi kstlamas getirildi.
Kültür ve Turizm Bakanlna bal kütüphaneler hizmete kapatld.
Tüm camilerde cuma namazlar dahil cemaatle namaz klnmasna ara verildi.
-17 Mart 2020: Gece yarsndan itibaren tiyatro, sinema, gösteri merkezi, konser salonu, nian-düün salonu, çalgl-müzikli lokanta, kafe, gazino, birahane, taverna, kahvehane, kraathane, kafeterya, kr bahçesi, nargile salonu, internet kafe, her türlü oyun salonu, kapal çocuk oyun alan, çay bahçesi, dernek lokali, lunapark, yüzme havuzu, hamam, sauna, kaplca, masaj salonu, SPA ve spor merkezlerinin faaliyetleri durduruldu.
STK genel kurullar, eitimleri, toplu olarak bir araya gelinen her türlü toplant ile toplu olarak vatandalarn bir arada bulunduu taziye evlerinin faaliyetleri de ertelendi.
çin, ran, talya, Güney Kore ve Iraka uçulara, Türkiyede vaka görülmeden ara verilmiken, Almanya, Fransa, spanya, Norveç, Danimarka, Belçika, sveç, Avusturya ve Hollanda dahil 9 ülkeye daha uçular durduruldu. 21 Martta uçu yasa uygulanan ülke says 68e çkarld.
- 21 Mart 2020: Berber, kuaför ve güzellik merkezlerinin faaliyetleri durduruldu, toplu asker uurlama törenlerine izin verilmemesi kararlatrld.
- 22 Mart 2020: Gece yars itibaryla 65 ya ve üstü, ayrca kronik rahatszl olan vatandalarn ikametlerinden çkmalar kstland.
- 23 Mart 2020: Örenciler eitimlerini, evden internet ve televizyon kanallar üzerinden sürdürmeye balad.
- 27 Mart 2020: ehirleraras seyahatler valilik iznine baland, özel sektörde de esnek çalma sistemine geçildi, yurt d uçular durduruldu.
- 4 Nisan 2020: Gece yarsndan itibaren 30 büyükehir ve akcier rahatszlklarnn sk görüldüü Zonguldaka giri-çklar yasakland.
65 ya ve üzeri için uygulanan sokaa çkma kstlamas 20 ya alt gençleri ve çocuklar da kapsayacak ekilde geniletildi.
Pazar yeri, market ve toplu olarak çallan i yerlerine girilerde maske zorunluluu getirildi.
- 7 Nisan 2020: Kovid-19la mücadele amacyla Toplum Bilimleri Kurulu oluturuldu.
- 10-12 Nisan 2020 - lk sokaa çkma kstlamas 30 büyükehir ile akcier rahatszlklarnn sk görüldüü Zonguldakta uyguland.
- 18 Nisan 2020: Salk Bakanlnca, Kovid-19la mücadele kapsamnda, vatandalarn bölgelerindeki risk durumlarna bakabilecei ve kendi salklarn takip edebilecei Hayat Eve Sar mobil uygulamas hayata geçirildi.
- 23 Nisan 2020: Salgnda ilk dalgann ilk piki görüldü.
- 10 Mays 2020: Kontrollü sosyal hayat dönemi balad. 22 Marttan itibaren sokaa çkmalar kstlanan 65 ya ve üzeri vatandalar 50 günlük arann ardndan süre snrlamasyla dar çkt. 14 ya ve alt çocuklar 13 Mays, 15-20 ya arasndaki çocuk ve gençler 15 Maysta ilk kez sokaktayd.
- 11 Mays 2020: Kontrollü sosyal hayat kapsamnda berberler, kuaförler ve güzellik merkezleri, AVMler, pazar yerleri, restoranlar ve kafeler, belirlenen tedbirleri uygulamak kaydyla faaliyete geçti.
- 27 Mays 2020: Oteller ve pansiyonlar Kovid-19 tedbirleri alarak misafir kabul etmeye balad.
- 29 Mays 2020: Toplu ibadetin kstlanmasndan yaklak 2,5 ay sonra ilk cuma namaz klnd.
- 1 Haziran 2020: Kovid-19 salgn sürecinde Yeni Normalleme dönemi balad.
dari izinde bulunan veya esnek çalma sistemine dahil olan kamu personeli normal mesai dönemine geçti.
ehirleraras seyahat snrlamas tamamyla kaldrld. Kreler ve gündüz bakmevlerinin tamam açld. Restoran, kafe ve pastane gibi iletmeler ile müze ören yerleri, plajlar, milli parklar ve bahçeler belirlenen kurallar dahilinde faaliyete geçti.
Özel okul öncesi eitim kurumlar, yabanc dil, bilgisayar ve sürücü kurslar açld.
ehir içi toplu tama araçlar ve personel servislerinin, araç ruhsatnda belirtilen yolcu tama kapasitesinin yüzde 50si orannda yolcu kabul edilecei yönündeki talimat, yürürlükten kaldrld.
- 15 Haziran 2020: Nikah salonlar belli artlar altnda faaliyete geçti.
- 1 Temmuz 2020: Sinema, tiyatro, gösteri merkezi gibi iletmeler ile düün salonlar kurallara uygun ekilde hizmet vermeye balad.
- 21 Temmuz 2020: Lokanta, restoran, kafe, kraathane, çay bahçesi gibi iletmelerin çalma saatine yönelik kstlamalar kaldrld.
- 26 Austos 2020: Kamu kurum ve kurulularnda çalanlara uzaktan çalma, dönüümlü çalma gibi esnek çalma imkan saland.
- 2 Eylül 2020: Ülke genelinde sokak/köy düünü, sünnet düünü, kna gecesi, nian gibi etkinlikler ile nikah törenleri kstland.
-12 Ekim 2020: 2, 3, 4, 8 ve 12. snflarda yeniden yüz yüze eitime geçildi.
- 17 Kasm 2020: Yeni vaka saylarnn artmasyla birlikte tekrar kstlama kararlar alnd.
- 20 Kasm 2020: 4 Ocak Pazartesi gününe kadar resmi, özel, örgün ve yaygn eitim öretim faaliyetlerine uzaktan eitimle devam edilmesi karar alnd.
Türkiyede Faz-3 çalmalarna balanan çin meneli Kovid-19 as, gönüllü salk çalanlarndan sonra gönüllü vatandalar üzerinde de uygulanmaya baland.
Restoranlarda paket servisi uygulamasna geçildi, sinemalar ve elence yerleri kapatld. Hafta sonu 10.00-20.00 saatlerinde sokaa çkma kstlamas ilan edildi ve 65 ya üstü için hafta içi 10.00-13.00 saatleri, 20 ya alt için de hafta içi 13.00-16.00 saatlerinde sokaa çkma kstlamas uygulamaya girdi.
- 25 Kasm 2020: Salk Bakan Fahrettin Koca, Kovid-19 testi pozitif çkanlar ifade eden vaka saysn ilk kez açklad. Bu tarih itibaryla 1 günde PCR testi pozitif çkanlarn saysnn 28 bin 351 olduunu bildirdi.
- 28 Kasm 2020: Salk Bakan Koca, Kovid-19 as ile ilgili ilk anlamalar yaptklarn, alternatif üreticilerle de görümelerinin devam ettiini belirtti.
- 1 Aralk 2020: Ülke genelinde, ikinci bir karara kadar, hafta içi 21.00-05.00 saatlerinde uygulanacak sokaa çkma kstlamas balad.
- 7 Aralk 2020: Yakn temasllarda karantina süresi 14 günden 10 güne düürüldü. Hastalk seyrinde ikinci pik, aralk aynn ilk haftasnda görüldü.
- Ayla ilgili gelimeler 2021in balamasyla hz kazand.
- 2 Ocak 2021: Kovid-19 virüsünün ngiltere, Güney Afrika ve Brezilyada rastlanan varyantlarnn benzeri Türkiyede ilk kez görüldü.
- 13 Ocak 2021: Toplumsal baklama kapsamnda, Salk Bakan Fahrettin Koca ve Bilim Kurulu üyeleri, KoronaVac asnn ilk dozunu oldu.
- 14 Ocak 2021: Alama takvimi dorultusunda, salk çalanlar CoronaVac alarnn ilk dozunu oldu ve alama süreci Salk Bakanlnca belirlenen öncelik sralamasna göre uygulamaya girdi.
- 8 ubat 2021: Varyant sularn yakn temasllar için karantina süresi 10 gün olarak belirlendi ve 10 gün sonunda PCR negatif çkmas halinde izolasyonun sonlandrlmasna karar verildi.
- 15 ubat 2021: Köy okullar ve ana snflarnda yüz yüze eitime baland.
Kovid-19la mücadelede Yerinden Karar dönemi balad. Bu dönemin ilk uygulamas olarak salgna ilikin 8-14 ubat tarihlerini kapsayan il baznda 7 günlük vaka saylar tablosu (llere Göre Haftalk Vaka Says), ilk kez Salk Bakanl Kovid-19 bilgilendirme sayfasndan kamuoyuyla paylald.
- 1 Mart 2021: Yerinde Karar dönemi uygulamalar kapsamnda Kovid-19a ilikin risk gruplarna ayrlan illerde il hfzsshha kurullarnn bölgesel kararlar almasna imkan tannd.
- 2 Mart 2021: Kontrollü Normalleme süreci balad.
Bu kapsamda illerdeki risk durumlarna göre sokaa çkma kstlamalar, yeme-içme yerlerinin hangi artlarda hizmet verebilecei açkland.
Yine illerin risk durumuna göre hangi kademelerdeki örencilerin hangi artlarda yüz yüze eitime balayaca belirlendi.
Kontrollü Normalleme kapsamnda hal saha, yüzme havuzu ve benzeri tesislerin hizmet vermesi gibi konularda da iller baznda tedbirler ya gevetildi ya da artrld.
- 6 Mart 2021: Salk Bakanlnca Kontrollü Normalleme Sürecinde illerin alaca kararlarda etkili olacak faktörler içinde yer alan, illerin risk durumunu düük (mavi), orta (sar), yüksek (turuncu) ve çok yüksek (krmz) olarak gösteren llere Göre Risk Durumu haritas paylald.