MARDN - Mardinin Dargeçit ilçesinin Ilsu Mahallesindeki Boncuklu Tarlada 12 bin yllk olduu düünülen tapnak ortaya çkarld.
Tarih boyunca Sümer, Akad, Babil, Hitit, Asur, Urartu, Roma, Abbasi, Selçuklu ve Osmanlnn da aralarnda yer ald 25 medeniyete ev sahiplii yapan alanda, Ilsu Baraj ve HES Projesi Etkileim Alannda Kalan Kültür Varlklarnn Belgelenmesi ve Kurtarlmasna Yönelik çalmalar kapsamnda Mardin Müze Müdürlüünce 2012 ylnda balatlan arkeolojik kazlarn dördüncü sezonu tamamland.
Yaklak 2,5 hektar alana sahip höyükte Epipaleolitik dönemden Geç çanak çömlek Öncesi Neolitik dönem B evresine kadar geçen sürece ait çok sayda buluntu gün na çkarld.
12 bin yllk geçmiiyle insanlk tarihine k tutan alanda yürütülen kazlarda bugüne kadar, mimari kalnt, ev, özel yap, kamu binalar ile mezarlarda 130 bireye ait iskeletler, 100 bini akn boncuk ve Neolitik döneme ait 11 bin 300 yla tarihlendii düünülen tapnak gün yüzüne çkarld.
Boncuklu Tarlada son olarak 12 bin yllk olduu tahmin edilen tapnan gün yüzüne çkarlmas heyecan yaratt.
- Göbeklitepe ile benzer özellikler tayor
Kaz bakan ve Mardin Artuklu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öretim Üyesi Doç. Dr. Ergül Koda, 2020 ylna kadar kurtarma kazlar olarak devam eden çalmalarn bu yl itibaryla Cumhurbakanl Kazs statüsünde yürütüldüünü söyledi.
Boncuklu Tarlann çanak çömleksiz Neolitik döneme tarihlenen bir yerleim yeri olduunu, bu dönemin bütün evrelerini kapsadn ifade eden Koda, Söz konusu sürece ait çok sayda mimari kalnt, evler, özel yaplar, kamu binalar, çok sayda iskelet kalnts, arkeobotanik kalntlar ve ayn zamanda isminden de bilinecei gibi çok sayda süs eyas bulundu. Bunlar arasnda boncuklar younlukta. u ana kadar yaplan kazlarda yaklak 130 bireye ait iskelet aça çkarld. Bu mezarlar içerisinde de 100 binden fazla boncuk bulundu. dedi.
Koda, bu yl Boncuklu Tarlann güney dousundaki alana daha younluk verildiini dile getirerek, bu bölümde iki bina ortaya çkarldn aktard.
Ortaya çkarlan kamu binas formunda yaplardan birinin bir tapnak olduuna iaret eden Koda, unlar kaydetti:
Bu sene ortaya çkarlan bina hem mimari özellikleri hem de içindeki buluntular nedeniyle inançla ilikili olduunu düündüümüz özellikler tayor. çerisinde hem steller var. Hem kolanlar var ta örgü, hem payandalar var. Taban yer yer ana kayaya oyulmu kireç ta, yer yer terazi kullanlm. çerisinde ocaklar ve sunaklar var. Ayrca baz sunaklar içerisinde de boa balarnn bilinçli olarak braklm olduunu görebiliyoruz. O yüzden bu yl ki yaplan çalmalarda bu ve benzeri binalarn boncukla tarlada inanç kapsamyla ilgili olabileceini daha youn olarak düünmeye baladk.
Bulunan yap hem Göbeklitepe ile hem de bölgede bu döneme ait yaplarla benzer özellikler tayor. Yapnn kendine özgü bir mimari üslubu, ekli ve iç düzenlemesi var. Bu özellikleriyle benzeri baka bir yerde var diyemeyiz. 12 bin yla tarihlenen bir tapnak olduunu söyleyebiliriz. diyen Koda, bölgede çalmalarn süreceini ifade etti.
- Bütün köy burann etrafnda ekilleniyor
Kaz bakan yardmcs arkeolog Dr. Yunus çiftçi de bu sene yeni bir alanda çalmalara baladklarn ve farkl mimari özelliklere sahip yeni bir tapnan ortaya çkarldn belirtti.
Yapnn yaklak 10 metre çapnda, 2,5 metre derinliinde, topran içine açlm ve topran çevresinde talarla bir duvar olarak yükseltildiini anlatan çiftçi, duvarn özellikle bat taraftan payandalarla desteklendiini aktard.
Payandalarn çanak çömleksiz A evresine ait yaplar içerisinde u an için tek örnek olduuna dikkati çeken çiftçi, bunun Boncuklu Tarlaya ait bir özellik olarak görüldüünü ifade etti.
çiftçi, payandalarn karsnda simetrik olarak kolonlar yükseltildiini belirterek, Yapda ayn zamanda Göbeklitepe ya da dier merkezlerden bildiimiz stellerin benzerleri çkarld. Ancak onlardan farkl olarak bu stellerin, çat yapsn tamaktan çok bina içinde inançsal bir vazifede kullanldn tespit ettik. diye konutu.
Yapnn kendi döneminde çok özel bir kullanma ait olduunu düündüklerini dile getiren çiftçi, Bu yüzden inançsal bir merkezle birlikte aslnda yerleimin ortak noktas. Bir nevi bütün köy burann etrafnda ekilleniyor. ifadelerini kulland.
çiftçi, yapda ortaya çkarlan yuvarlak ta pencerenin bilinen en eski pencere olduuna iaret ederek, u bilgileri paylat:
Özellikle dou duvarnn üzerinde görünen 3 ni çok ilginç bir buluntu olarak gözümüze çarpt. Bu, Göbeklitepe, Hasankeyf ve dier yerleimlerde çou kez bulunan ancak genellikle dam yapsyla alakal yukardan girili. Ancak biz bu binayla birlikte bunun tam tersi duvarn içine gömülüp bir pencere olarak kullanldn ortaya çkarm olduk. Ortaya çkardmz yuvarlk tal pencere u an için bilinen tek eser olarak görülüyor.