Diyarbakr-Mardin kara yolu üzerindeki çnar lçesine bal Güzeleyh Köyünde bulunan ve köyle ayn ismi tayan 150 yllk Güzeleyh Kasrnn büyük bölümü, bakmszlk ve ilgisizlik nedeniyle ykld. Bir dönem medrese olarak kullanlan ve zamana yenik düerek, tahrip olan kasrn altnda; 12 oda, kiler, mutfak ve yukar çkan bir merdiven koridoru bulunuyor.
150 YILLIK KASIR
çimento kullanlmadan, tamam yumurta akyla yaplan kasrn yldz, hilal ve Osmanl motifleriyle süslendii görüldü. Yaklak 10 dönümlük arazi üzerine kurulduu tahmin edilen kasrn, haremlik ve selamlk olmak üzere iki giriinin olduu belirtildi. Karacada bazalt ta ve Mardin ta olmak üzere iki çeit tatan yaplan kasrn duvarlarna köyün gençleri tarafndan çeitli yazlar yazld ve duvarlarn tahrip edildii gözlendi.
BAKIMSIZLIKTAN YIKILDI
Güzeleyh Köyü Muhtar ve kasrn varislerinden Kutbettin Altunakar, büyüklerinden dinledii kadaryla kasrn yaklak 150 yl önce yapldn söyledi. Kasrn, Osmanl Döneminde yaayan atalar eyh Mehmet Niyetullah tarafndan yapldn anlatan Altunakar, Tarihi Güzeleyh Kasr, eyh Mehmet Niyetullah tarafndan yaplmtr. Yaklak 10 dönümlük alanda kurulmutur. Yapm için 20 kilometre ötedeki Back Köyünden çkarlan Karacada Bazalt talar, müritler tarafndan buraya getirilmi. O zaman tabi ki araç olmad için müritler, yan yana 20 kilometrelik insan zinciri oluturarak, koca talar elden ele tayarak, buraya getirmiler. Ermeni bir ta ustas ve 20 içisiyle birlikte burada kurulan atölyede talar numaralandrlm, motif ve süslendirilerek kasr, 7 sene süren çalmayla tamamlanm diye konutu. eyh Mehmet Niyetullahn 1917 ylnda öldüünü hatrlatan Altunakar, eyh Sait Ayaklanmas srasnda eyh ailesinin, Balkesir, Kütahya ve Bandrmaya sürgüne gönderildiini anlatarak, unlar söyledi:
BALKAN GÖçMENLER
eyh Sait Olaylar srasnda eyh ailesinin sürgüne gönderilmesinden sonra Balkan göçmeni 50 aile, buraya getirilerek, kasra yerletirilmi. Az ileride görülen Bepnar Köyü ina edilene kadar Balkan göçmenleri, 1930 ylna kadar burada yaam. eyhlerden oluan 15 aile, sürgünde yaklak 7 yl kalyor. Bunlar, döndüklerinde, kasrn bir bölümü tahrip olmu. Daha sonra büyüyen aile fertleri, her biri baka bölgelere göç ediyor. Varisleri çoald için de kimse tek bana herhangi onarm ve tadilat yapamyor. çnar Kaymakamlna da bavuruda bulunduk. Varis çok olduu için varislerin yarsndan fazlasnn imzas gerekiyor. Varislerin yarsndan imza alnamad için kimse burada tamirat yapamyor. Burann onarlarak, bölge ve ülke turizmine kazandrlmasn istiyoruz. Devlet büyüklerine çarda bulunuyoruz. Bu tarihi esere sahip çklmasn istiyoruz.
Sit alan ilan edilmesine ramen Tarihi Güzeleyh Kasrnn bitiiinde, kanatl hayvanlar için kümes yapld görüldü.