Ilsu Baraj ve HES Projesi Kültürel Varlklar Koruma ve Kurtarma çalmalar kapsamnda 650 yllk Zeynel Bey Türbesinin, Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanna tanmas çalmalar youn ekilde sürdürülüyor.
Türbenin tanmas için ilk etapta Hollanda, talya ve Korres yöntemleri üzerinde duruldu. Diyarbakr Tabiat Varlklarn Koruma Kurulunca onaylanan projeye göre, bin 100 tonluk türbenin tek parça halinde Hollanda yöntemiyle yeni yerine tanmas kararlatrld.
DSi 16. Bölge Müdürlüü Hasankeyf Kültürel Varlklar ve Yeniden Yerleim ube Müdürü ehmus Erkan Dursun, AA muhabirine, 2015 ylnda DS Genel Müdürlüünce ihalesi yaplan Zeynel Bey Türbesinin tanmasyla ilgili projede revizyon yapldn söyledi.
Türbenin tanaca yeni alanda yer düzenleme ve balant yolu çalmalarnn sürdüünü ifade eden Dursun, Türbe ve külliye alannn kaz çalmalar balad. Yol güzergah ile balandktan sonra türbenin tama ilemi gerçeklemi olacak. dedi.
Dursun, türbenin tanma ileminin yl sonuna tadar tamamlanacan yetimemesi halinde 2017 ylnn banda gerçekletirileceini sözlerine ekledi.
- Yoldaki eim yüzde 4e indirilecek
Zeynel Bey Türbesi, Hollanda yöntemi olan Tayc Treyler Sistemi ile yeni yerine tanacak. Bu yönteme göre, ilk olarak türbenin çevresinde kaz yaplarak yapnn temeli ortaya çkarlacak. Ardndan tespit edilen 28 noktaya yerletirilecek çelik profiller araclyla plaktan yeni temel oluturulacak. Kaldraçlar yardmyla kaldrlacak türbe, tekerlekli trey üzerine konulacak.
Trey sayesinde yaklak 2 kilometre uzaklktaki Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanna tanacak türbe, daha sonra kazlan yeni yerine konulacak.
Tama esnasnda yapnn devrilmesini engellemek amacyla yoldaki eim yüzde 4e kadar indirilecek.
- Zeynel Bey Türbesi
Zeynel Bey Türbesi, 1462-1482 yllarnda Hasankeyfte hüküm süren Akkoyunlulardan kalan tek eser olma özellii tayor.
Akkoyunlu hükümdar Uzun Hasann olu olan Zeynel Beyin, Osmanl mparatorluunun kazand 1473 ylndaki Otlukbeli Savanda hayatn kaybettii biliniyor.
Türbe, dardan silindirik, içeriden sekizgen mifer ba eklinde iki katl bir yapya sahip. Türbenin mimari önemi, Azerbaycan ve Türkistan yöresi mimari özelliklerini Anadoluya tam olmasndan kaynaklanyor. Göz alc renklere sahip gövde süslemesiyle dikkati çeken türbenin çini mozaiklerinin ise Anadoluda bir benzerinin olmad belirtiliyor.
Hasankeyfte 2004-2005 yllarnda yaplan kazlarda ortaya çkarlan Zeynel Bey Külliyesi, 3 medrese, 1 imaret, 1 türbe, 1 han ve Dicle kenarna yaplm bir hamamdan oluuyor. Artuklu, Akkoyunlu ve Osmanl devirlerine ait yaplardan oluan külliyenin medreselerinde geometrik ve bitkisel süslemeler ve çeitli üsluplarda yaz örnekleri bulunuyor.