Türkiyede son yllarda hzla artan kentleme ve sanayilemenin beraberinde getirdii modernleme akraba evliliklerinin azalmasnda etkili oldu. Son 10 ylda Türkiyede gerçekleen akraba evlilii says yüzde 37,6 azalla 34 bin 564ten 21 bin 553e geriledi.
Daha çok gelenekçi toplumlarda görülen akraba evlilikleri, deien fikir ve bak açlar nedeniyle giderek azalyor. Kentleme ve sanayilemenin hzlandrd modernlemeyle birlikte akraba evliliklerinde görülen gerileme Türkiye statistik Kurumu (TÜK) verilerine de yansd.
TÜK verilerine göre, Türkiyede 2010-2019 yllarn kapsayan 10 yllk dönemde akraba evlilii says düzenli olarak geriledi.
Yurt içinde 2010da resmi evliliklerin yüzde 5,9unu akraba evlilii olutururken, bu oran sonraki yllarda düzenli ekilde düerek geçen yl yüzde 4e kadar geriledi. Bu dönemdeki akraba evlilii saylarna bakldnda, 2010da yaplan 34 bin 564 akraba evlilii saysnn geçen yl itibaryla 21 bin 553e geriledii görüldü.
Böylece son 10 ylda yaplan akraba evlilii says yüzde 37 azald.
AKRABA EVLLK ORANI EN YÜKSEK L MARDN
Toplam resmi evlenmeler içinde akraba evlilikleri illere göre incelendiinde, son evliliinde akraba evlilii yapm bireylerin orannn en fazla görüldüü il yüzde 20,8 ile Mardin oldu. Bu ilde son 10 ylda gerçekleen 316 bin 74 evliliin 65 bin 699nun akraba evlilii olduu tespit edildi. Bu ili yüzde 18,2 ile anlurfa izledi. anlurfada gerçekleen 747 bin 376 resmi evliliin 136 bin 275inin akraba evlilii olduu görüldü.
Bu illeri yüzde 17,2 ile Diyarbakr takip etti. Diyarbakrda gerçekleen 686 bin 499 resmi evliliin 117 bin 741inin akrabalar arasnda yapld kaytlara geçti.
Akraba evlilii yapm bireylerin orannn en az görüldüü il ise yüzde 1,1 ile Edirne, yüzde 1,4 ile Krklareli, yüzde 2,1 ile çanakkale oldu.
Evliliklerin akrabalk türü incelendiinde en çok hala-day çocuklarnn evlendikleri belirlendi. Bu bireylerin yüzde 46,7sinin hala-day çocuklar, yüzde 27,2sinin amca çocuklar, yüzde 26,1inin ise teyze çocuklar olduu görüldü.
KENTLEME, SANAYLEME VE YABANCILAMA AKRABA EVLLKLERN AZALTIYOR
Prof. Dr. Osman imek, akraba evlilii orannn gerilemesinde en önemli unsurlarn kentleme, sanayileme ve yabanclama olduunu söyledi.
Bu 3 unsurun bireysellemeyi insan hayatnda hakim klmasyla insanlarn daha çok bireysel bir dünyada ekonomik ilikiler üzerinden hayat kurguladklarn belirten imek, bu durumun akraba evliliklerine ilginin azalmasna neden olduunu bildirdi.
imek, ehirlemenin yüksek olduu 40-50 yllk dönem içinde insanlarn öncelikle kendi ekonomik hayatlarn dikkate alan bir yaam tarzn oluturmaya çaltklarndan ve i üzerinden ilikilerle toplumsal gelimeleri kurmalarndan akrabalar aras dayanmann giderek zayfladn dile getirdi.
Bireyselleme ve modern toplumun getirmi olduu bireysel yaantnn, akrabalarn birbirleriyle olan ilikilerini formal düzeye indirdiine iaret eden imek, Özellikle bayramlarn tatil havasnda kullanlmas bunun akraba ilikilerinin gevemesini göstermesi açsndan önemli bir sosyolojik gösterge olarak karmza çkyor. dedi.
imek, gelenekçi, dayanmac ve akraba bann güçlü olduu toplumdan modern topluma geçildiinde akrabayla ilgili temaslar ekonominin yönlendirmesinden dolay yabanclamann devreye girdiini, bunun da akraba evliliklerinin azalmasna yol açan unsurlardan biri olduunu anlatt.
Osman imek, modernleme, ehir hayat, modern kapitalist toplumun özellikleri, ekonomi merkezli bireysel yaantnn da akraba evliliklerinin azalmasnda önemli sosyolojik sebepler olarak öne çktn sözlerine ekledi.
2010-2019 yllarnda toplam evlenme ve akraba evlilii saylar öyle:
Yl Toplam evlenme says Akraba evlilii says Akraba evlilii oran
2010 582.715 34.564 5,9
2011 592.775 33.945 5,7
2012 603.751 33.608 5,6
2013 600.138 31.131 5,2
2014 599.704 29.978 5,0
2015 602.982 28.926 4,8
2016 594.493 27.261 4,6
2017 569.459 25.263 4,4
2018 554.389 23.808 4,3
2019 541.424 21.553 4,0