Diyarbakrn çnar ilçesinde Zerzevan Kalesindeki kazlarda bin 500 yllk yeralt sna ortaya çkarld.
lçeye 13 kilometre uzaklktaki Demirölçek Mahallesi yaknlarnda bulunan, Roma mparatorluu döneminde askeri yerleim olarak kullanlan Zerzevan Kalesinde Kültür ve Turizm Bakanl, Diyarbakr Müzesi, Diyarbakr Valilii, çnar Kaymakaml ve Dicle Üniversitesinin katklaryla 2014 ylnda balayan kaz sürüyor.
60 dönümlük alan üzerinde 12-15 metre yüksekliinde ve bin 200 metre uzunluunda sur kalnts, 21 metre yüksekliinde gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binas, konutlar, tahl ve silah depolar, yeralt ibadethanesi, snaklar, kaya mezarlar, su kanallar ile 54 su sarnc bulunan kale tarihe k tutuyor.
Bin 500 yllk yeralt sna bulundu
Kaz çalmalarn inceleyen çnar Kaymakam smail anl Zerzevan Kalesinin bin 500 yllk olduunu belirterek, burann kefedilmemi yönlerinin bulunabileceini ifade etti.
Kazda son olarak yeralt sna bulunduunu bildiren anl, kalenin çok bakir bir çalma sahasnda yer aldn kaydetti.
anl, buradaki kazlarn 3 yldr sürdüünü söyleyerek, Kalede çok önemli bir yeralt snann bulunmas bölgedeki keiflerin ipuçlarn gösteriyor. Güneydou, terör olaylaryla gündeme gelse de turistik, arkeolojik ve ekonomik yatrmlar artarak devam ediyor. 3 yldr devam eden kazlarda 100 kii çalyor. Kaz çalmas önümüzdeki yllarda da devam edecektir. diye konutu.
- Askeri yerleim olarak kullanlm
Dicle Üniversitesi (DÜ) Arkeoloji Bölümü Öretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Aytaç Cokun da Zerzevan Kalesinin Roma döneminde askeri yerleim olarak kullanldn ifade etti.
çokun, bu yl yaplan çalmalarda yaklak 400 kiinin barnabilecei bir yeralt sna bulduklarn bildirdi.
Snan sava zamanlarnda askerlerin yannda sivil halkn da korunma amaçl kalabilmesi için ina edilmi olabileceini aktaran Cokun, unlar kaydetti:
Bulunan snan 24 metresi kazld. Yükseklii 2.5 metre ve 6 havalandrma boluu ortaya çkt. 2 bölümden oluan snakta kaz devam ediyor. Binlerce kiinin çok rahatlkla barnabilecei bir snaktr. Bölgenin hem mimarisi hem de tarihi açsndan oldukça önemli bir yerleim birimini kazyoruz. Bu yl yaptmz kaz çalmalarnda Roma dönemine ait bin 500 yllk yeralt sna ortaya çkardk.
Snan tavannn yaklak 1 metre ana kayadan olutuunu ifade eden Cokun, Snan sütunlarla desteklendiini görüyoruz. Hem salam hem de insanlarn rahatlkla barnabilecei bir alan inaa etmiler. Sava dönemlerinde binlerce insann geçici olarak bu snakta barndn düünmekteyiz. dedi.
- Zerzevan Kalesi
Askeri yerleim antik yol güzergahnda, 124 metre yükseklikteki kayalk bir tepenin üzerine kurulan Zerzevan Kalesi, Amida ile Dara arasnda stratejik bir noktada yer alyor. Yerleim konumu itibariyle bütün vadiye hakim, antik ticaret yolu üzerinde, geni bir alan kontrol altnda tutan, stratejik bir Roma snr garnizonu olan kale ayn zamanda Roma-Sasani arasndaki büyük mücadelelere de sahne oldu.
Romadaki ismi Samachi olan yerleimin ilk ina edildii dönem kesin olmamakla birlikte devam eden kazlar ile kesin sonuçlara ulalacak. Yerleimin surlar ve yaplar Anastasios I (M.S. 491-518) ve Justinianos I (M.S. 527-565) dönemlerinde onarlarak, bazlar ise yeniden ina edilerek mevcut son haline getirildi.
M.S. 639da slam ordular tarafndan bölgenin fethine kadar yerleim kullanld ve önemini sürdürdü. Zerzevan Kalesinde yaplacak uzun süreli kaz çalmalar ile bölgenin Roma dönemine k tutulacak.
Restorasyon projeleri, çevre düzenlemeleri ile de alann ziyaretçilerin gezebilecei bir örenyeri haline getirilerek Diyarbakr ve bölge turizmine katk salamas amaçlanyor.