Diyarbakrda PKKl teröristlerce düzenlenen saldrlarda adeta ykma urayan Sur ilçesi yeniden yaamla buluturuldu.
Surda 28 Kasm 2015te Diyarbakr Baro Bakan Tahir Elçinin hayatn kaybettii, polis memurlar Ahmet çiftaslan ve Adem Erdurun ehit edildii saldrnn ardndan terör örgütü PKKya yönelik balatlan Bayrak-12 Sur Müterek Özel Birlik Operasyonu 103üncü gününde 9 Mart 2016da baaryla tamamland.
Güvenlik güçlerinin kararl mücadelesi sonucu 300 teröristin etkisiz hale getirildii, çok sayda uzun namlulu silah, roketatar, el yapm patlayc ve el bombasnn ele geçirildii operasyonda 206 çukur kapatld, 365 el yapm bomba düzenei imha edildi.
Tarihi surlar ve Hevsel Bahçeleri ile UNESCO Dünya Kültür Miras Listesinde yer alan, farkl medeniyetler ve dönemlere ait cami, kilise, kale, han, ev, çar ve köprü olmak üzere 612 kültür varl bulunan Surda operasyonlarla sktrlan PKKl teröristler, tarihi dokuya zarar verdi.
Teröristlerin saldrsnda, ehrin ilk Osmanl eseri Fatih Paa (Kurunlu) Camisinde çkan yangn nedeniyle büyük çapta hasar olutu. Tarihi Fatih Paa, Arap eyh, Hac Hamit ve Hasrl camileri ile Ermeni Katolik, Ermeni Protestan, Surp Giragos ile Mar Petyun Keldani kiliseleri çevresinde teröristlerce çok sayda patlayc tuzaklanmas sonucu zarar gördü.
- Okullar tahrip ettiler
Süleyman Nazif Anaokulu, Yavuz Selim Ortaokulu, Mardinkap lk ve Ortaokulunu atee veren teröristler, örencileri de madur etti. lçedeki 7 okulda bini akn örenci, terör saldrlar nedeniyle eitimine ara vermek zorunda kald. Bu örencilerin bir bölümü, terör saldrlar nedeniyle aileleriyle yerletikleri farkl il ve ilçelerdeki okullarda misafir olarak eitimlerini sürdürdü.
- Aileler evlerini zorla terk etti
Terör saldrlarndan duyduklar endieyle 6 mahallede yaklak 4 bin 500 aile evlerini terk etmek zorunda kald. Madur binlerce aileye Babakanlktan gönderilen ödenein yan sra Diyarbakr Valilii Sosyal Yardmlama ve Dayanma Vakfnca da yardm yapld. Kalacak yeri olmayan aileler ise Valilik tarafndan kentteki otellerde misafir edildi.
- Esnaf iportac oldu
ehrin alveriin merkezi olarak nitelendirilen Surda terör saldrlar nedeniyle esnaf i yerlerini açamad. Baz esnaf dükkanlarndan alabildikleri ürünleri baka bölgelerde kaldrmlarda açtklar tezgahlarda satmaya çalt. Bazlar ise i yerinden alabildii ürünleri satabilmek için kentin farkl ilçelerinde dükkan kiralad.
yerlerini açamayan 582 kirac için o dönem kira art yapmayan Vakflar Genel Müdürlüü, esnafn Kasm 2015 ila Nisan 2016 tarihlerindeki kira borçlarn da affetti.
- Cazibe merkezine dönüüyor
Terör örgütü PKKya yönelik Bayrak-12 Sur Müterek Özel Birlik Operasyonunun tamamland 9 Mart 2016dan bu yana terörün neden olduu tahribat ve vatandan maduriyetinin giderilmesi için çok sayda proje hayata geçirildi.
Tarih boyunca 33 medeniyete ev sahiplii yapan ancak teröristlerin çukur kazp bombal saldr düzenlemesi sonucu büyük hasar gören ilçenin yeniden cazibe merkezi haline getirilmesi için çevre ve ehircilik Bakanl, Vakflar Genel Müdürlüü ve dier ilgili kurumlarca hazrlanan projeler birbiri ardna uygulanyor.
- 63 hektar terörden zarar gören alan olarak tespit edildi
Saldrlarda 3 bin 695 bina ile 17 antsal tescili ve 638 korunmaya deer yapnn hasar görmesi sonucu adeta virane hale gelen Cevatpaa, Dabanolu, Fatihpaa, Hasrl, Sava ve Cemal Ylmaz mahallelerinin teröristlerden temizlenmesinden sonra balatlan çalmalarda, 187 hektarlk alann ilk olarak 63 hektarlk ksm terörden zarar gören alan olarak tespit edildi.
Bu alandaki altyapda zarar gören 12 kilometrelik kanalizasyon, 11 kilometrelik içme suyu ile 9 kilometrelik yamur suyu ebeke hatt yenilendi, Sur çevresinde 1856 metre yol yapld.
- 115 dönüm gecekondudan temizlendi
Hazreti Süleyman Camisinin çevresini kapsayan 115 dönümlük alan, gecekondulardan temizlendi. Surun yeniden ihya edilmesi amacyla tarihi Hazreti Süleyman Camisinin çevresinde yürütülen çalmayla öncesinde çirkin yaplar ve gecekondularla dolu, ykk harabe, içine girilemez 115 dönümlük alan, rekreasyon çalmas sonrasnda halkn hizmetine açld.
lçede, 27 ehit sahabenin de metfun olduu Hazreti Süleyman Camisinin çevresindeki alanda gerçekletirilen rekreasyon çalmas, vatandan büyük beenisini kazand.
- 113 milyon lira yardm
Evleri zarar gören vatandalar için çölgüzeli ve Üçkuyu mevkisinde TOK tarafndan 5 bin 637 konut ina edildi.
Terör maduru ailelere yaklak 113 milyon lira tutarnda kira ve eya yardm yapld. çevre ve ehircilik Bakanlnca ilçede terör olaylarnda zarar gören alanda yapm planlanan 1500 geleneksel Diyarbakr evinden 578i ihale edildi, 44ünün inas tamamland.
Koruma Amaçl mar Plan kapsamnda Suriçindeki yaplar, tarihi surlardan yüksek olmayacak. Maksimum yükseklikler, konutta 2, ticaret alanlarnda ise 3 kat olarak planlanyor. Uygulamalar bu kapsamda yürütülüyor, yüksek katl ve dokuya uymayan kamu binalar dahil tüm binalar da yklyor.
- Aslna uygun restore edildi
Farkl din, kültür ve dile sahip insanlarn tarih boyunca bir arada, kardeçe yaad, ezan sesinin çan sesine kart Surda, teröristlerin saldrlarnda hasar gören ibadethanelerin onarlmas için balatlan çalmalar sürüyor.
Aralarnda Fatih Paa (Kurunlu) ve eyh Mutahhar camileri ile Dört Ayakl Minare, mülkiyeti Vakflar Genel Müdürlüüne ait Ermeni Protestan Kilisesinin de yer ald 21 tarihi mirastan 18i restore edildi. Dier 3 eserin ise onarm sürüyor.
Ayn bölgede yer alan Surp Giragos ile Mar Petyun Keldani kiliseleri, cemaat vakflarnda yeterli ödenein bulunmamas üzerine onarlamad. Cemaat vakflarnn yöneticilerinin talebi üzerine devreye giren çevre ve ehircilik Bakanl söz konusu kiliseleri restore etme karar ald. Vakflar Genel Müdürlüü söz konusu kiliselerin de onarm için ihale yapt.
- Millet bahçesi yaplyor
Ongözlü Köprünün de bulunduu bölgenin karsnda yer alan, türbe bulunmas nedeniyle de kutsal kabul edilen Krklar Dann yamacndaki 33 hektar alanda uygulanan Dicle Vadisi Rekreasyon Alan Projesi ile Diyarbakr önemli ölçüde ihtiyaç duyulan yeil alana kavutu.
Surun eteklerinde yaklak 24 milyon lira kaynakla yapmna balanan ve ay sonunda tamamlanacak millet bahçesiyle de Diyarbakra 150 dönüm yeil alan kazandrlm olacak.
- Caddelerin çehresi deiti
çevre ve ehircilik Bakanlnca ihalesi ve sözlemesi yaplan, Suriçinin en ilek caddeleri Gazi, Melik Ahmet ve zzetpaa ile tarihi Yank çarnn Sokak Salklatrma Projesi kapsamnda yenileme çalmalar tamamland.
Projeyle 550 i yerinin cephesinin yenilenmesi sayesinde turizm ve ticaret aks olan 3 cadde önemli bir çekim merkezi ve cazibe alan haline geldi.
- Örenciler okullarna kavutu
Sur Kaymakam Abdullah çiftçi AA muhabirine yapt açklamada, güvenlik güçlerince gerçekletirilen operasyon sayesinde söz konusu mahallelerin teröristlerden temizlendiini anmsatt.
Ardndan mahallelerde zarar gören altyap ve binalar ile tarihi ve kültürel yaplarn onarmna balandn dile getiren çiftçi, terörden zarar gören Alpaslan mam Hatip Lisesi ile Alpaslan Orta Okulunun onarmnn tamamlanarak, eitime yeniden açldn hatrlatt.
Gazi, zzet Paa ve Melik Ahmet caddelerinin sokak salklatrma ve cephe yenileme çalmalar sayesinde çok güzel bir görünüme kavutuunu aktaran çiftçi, esnaf ve vatandan da bundan büyük memnuniyet duyduunu kaydetti.
Mahallelerdeki binalarn ina ve ihale sürecinin devam ettiini anlatan çiftçi, 2 katl 1500 konuttan 578inin ihalesinin yapldn belirtti.
- 3 bin 200 aileye aylk bin lira kira yardm yaplyor
Hasrl Mahallesinde 44 konutun tamamlandn dile getiren çiftçi, öyle dedi:
Surda devlet tüm kurumlaryla youn çalma yürütülüyor. Halen 3 bin 200 aileye aylk bin lira kira yardm yaplyor. Bugüne kadar gerçekletirilen projelerin tutar 2 milyar lirann üzerinde. Tamamlandnda 3 milyar lirann üzerinde bir harcama yaplacak. 3 milyar lirann üzerinde harcamayla Sur her yönüyle turizme kazandrlm olacak.
- Diyarbakrn bu huzura sahip çkmas lazm
Kaymakam çiftçi, ilçede artk huzurun hakim olduunu vurgulayarak, Surda artk bomba sesi deil, Diyarbakr müziinin, çocuklarn sesini duyuyoruz. Diyarbakrn bu huzura sahip çkmas lazm. Huzura sahip çkarsak dünyann en cazip ehirlerinden biri olacak. eklinde konutu.
- Dükkanlarmzn deeri 2 katna çkt
Esnaf Adil Aydn, 3 yl önce teröristlerin ilçedeki tarihi eserleri, okul ve i yerlerini tahrip ettiini ifade ederek, Devlet geldi tahrip olan yerleri tek tek onard. Hala 3 bin 200 aileye kira yardm yaplyor. te devlet budur. Bir kuru dahi alamadan i yerlerimizin d cephe, aydnlatma ve tavann yeniden yaptlar. Dükkanlarmzn deeri 2 katna çkt. diye konutu.
Terör örgütü bölgeyi Suriyeye dönütürmek istedi. diyen Aydn, Kimse bizi bölemeyecek, Türk ve Kürtlere huzursuzluk veremeyecekler. ifadesini kulland.