Gübrenin terör olaylarnda el yapm patlayc yapmnda hammadde olarak kullanmn engellemesinin yan sra toprak analizlerine bal olarak optimum gübre kullanmnn salanmas amacyla geçen yl balayan Gübre Takip Sisteminde (GTS) baarl sonuçlar gelmeye devam ediyor. Bu kapsamda bir ksm dorudan patlayc yapmnda kullanm tespit edilenlerden oluan, bir ksm da sahte ambalaj ve etiketli ciddi miktarda sahtecilik olay belirlendi.
Özellikle amonyum nitratn terör olaylarna kaynak olan patlayc yapmnda kullanmnda gözlenen art üzerine harekete geçen devlet, 2015 ylnda gübrenin üretimden, son kullancya kadar geçirdii tüm aamalarnn sk denetim altna alnmas yönünde çalma balatmt.
2018 ylnda ise dönemin Tarm Bakan Eref Fakbaba, ithal ürünler dahil olmak üzere piyasaya arz edilen gübrelerin tamamnn geçirdii tüm aamalarn kontrol edileceini duyurmutu.
GÜBRENN TÜM AAMALARI
Gübrelerin tüm aamalarnn izlenmesini öngören ve gübre torbalarnn içine izlenebilirliin salanmas amacyla DNA eklenmesini içeren sistem, 2018 ylnda uygulanmaya balad. Sistemin yaygnlamasyla birlikte ise Türkiye genelinde gerek Dou ve Güneydou Anadolu bölgelerinde, gerekse Bat illerinde çok sayda sahtecilik tespit edildi. Türk Silahl Kuvvetlerinin ve çileri Bakanlnn da kontrolünde gerçekletirilen perasyonlarda, DNA sistemi sayesinde suçlular kolayla belirlendi.
Diyarbakr Jandarma Komutanl tarafndan Mart aynda yaplan terör operasyonunda, %26 N içeren 50 kglk amonyum nitrat ele geçirildi. Jandarma Komutanl, ürünün üzerindeki barkod numarasyla GTSye bavurarak, gübrenin kimin tarafndan, kime satldyla ilgili bilgi istendi.
GTS uzmanlar tarafndan yaplan incelemede, ürünün hangi fabrikada üretildii ve hangi araçla Diyarbakra sevk edildii belirlendi. Bu ürünü Diyarbakrda satan bayi kimlik numarasyla birlikte ortaya çkarld. Terör operasyonunda ele geçirilen ürün ile birlikte toplam 300 torba gübre satn alan çiftçi de tüm bilgileriyle birlikte tespit edilerek, güvenlik güçlerine bildirildi.
TERÖR VE TAKLTçLN ÖNLENMES
Tarm ve Hayvanclk Bakanlnn Gübre Takip Sistemi (GTS) için oluturduu web sayfasnda GTS öyle tanmlanyor:
Üretilerek veya ithal edilerek piyasaya arz edilen gübrelerin son kullancya kadar takibinin salanmasna yönelik olarak, gübrelerin terör örgütlerince el yapm patlayc yapmnda kullanmna engel olmak, taklit, tai edilmesini önlemek suretiyle üreticinin ve tüketicinin korunmasn salamak, gübre üretim ve tüketimini güvenilir ekilde kayt altna almak suretiyle çok daha salkl gübre politikalar gelitirebilmek amacyla kurulan sistem.