nsan Haklar Dernei (HD) Diyarbakr ubesi, 2008-2018 Yllar Aras dönemi kapsayan Dou ve Güneydou Anadolu Bölgesi Zrhl Araç çarpmas Sonucu Meydana Gelen Yaam Hakk hlalleri Aratrma Raporu hazrlad. 10 yl kapsayan raporda, zrhl araç çarpmas sonucu yaanan hak ihaleleri yer ald. HD ube Bakan Abdullah Zeytun, ube binasnda düzenledii basn toplantsnda raporu açklad.
50 BNDEN FAZLA K YAAMINI YTRD
Zeytun, açklamasnn banda ülkede yaanan çatma sürecine deindi. Bölgede 35 yldr süren ve halen devam eden çatmal sürecin onarm güç bir toplumsal tahribat oluturduunu dile getiren Zeytun, Gayr resmi rakamlara göre 50 binden fazla insan yaamn yitirdi. Sivil hayat ve insanlarn yaam haklarn dorudan ve dolayl olarak etkisi altna alan ve tehdit eden silahl çatma ortamnda insan haklar ihlalleri meydana gelmitir. Hayatn olaan akn etkiyen silahl çatma ortamnn yaratt bu ihlallerden biri de, kentlerin yerleim bölgelerinde güvenlik amacyla bulundurulan askeri veya polisiye zrhl araçlarn kullanm sonucu meydana gelen olaylarda yaam hakk ihlalleri olmutur dedi.
63 OLAYDA 36 KYE ZIRHLI ARAç çARPTI
Zrhl araçlarn neden olduu hak ihaleleri verilerinin 2008-2018 yllar arasnda 10 yllk süreyi kapsadn ifade eden Zeytun, Son 10 ylda en az 63 zrhl araç çarpmas olay gerçekleti. 63 vakann sonucunda; 16s çocuk ve 6s kadn olmak üzere toplamda 36 yurtta hayatn kaybetti. Bu olaylarda yaralanan 85 yurttatan kimileri ise, fiziksel kayplarla yaamn sürdürmek durumunda brakld. Meydana gelen ölüm ve yaralanmalarn, en çok çocuk ve yal yetikinleri etkiledii görülüyor ifadelerini kulland.
CEZASIZLIK POLTKASI
Zrhl araçlarn yaygn bir ekilde hak ihalelerine neden olduu için Zrhl araç çarpmalar olaan bir kaza m? Yoksa resmi hata ve ihmallerin bir sonucu mu? sorusuna yant bulmaya çaltklarn ifade eden Zeytun, açklamasn öyle sürdürdü: Hukukun üstünlüü ilkesi, fail/failler kim olursa olsun hesap verilebilirliinin koullarn yasal güvencelerle salamak, madurlarn adalet talebini karlamak ve ihlallerin gerçeklemesini engellemekle mümkündür. Mevcut hukuk düzeni içerisinde kendini yasal, yargsal, idari ve fiili her alanda dokunulmazlk mekanizmalaryla gösteren cezaszlk politikas, yalnzca madurlar deil, toplumun tüm kesimlerini ve demokrasiyi olumsuz bir ekilde etkilemektedir.
SORUTURMALAR YANLI YÜRÜTÜLÜYOR
Zrhl araç çarpmas nedeniyle hazrlanan dosyalarda, idari ve adli soruturmalarn eksik, yanl ve fail/failler konumundaki kolluk birimini aklayacak ekilde, bilgilerin yine ilgili kolluktan temin edilerek oluturulduuna rastlanlmtr. Soruturma makamlarnn eylemin oluumundan itibaren, zrhl aracn sürücüsü kamu görevlisinin görevi icrasnda gerçekleen trafik kazas ön kabulü ile hareket ettikleri görülmütür.
DAR AMR KAMUOYUNU YANILTIYOR
Zrhl aracn çarpmas neticesinde eylemin gerçeklemesi ile birlikte olayn olduu yerin en üst düzey idari ve adli amirinin kamuoyunu yanltan ve çounlukla olay kriminalize eden açklamalar yaptklar görülmektedir. Soruturma ilemi yapan adli ve idari birimlerin üst düzey kamu görevlilerinin açklamalar dorultusunda ilem yaptklar gözlemlenmitir. Ha keza yaamn yitirenlere, yaralananlara yönelik soruturma ilemi balanlmakszn, delil, bulgular toplanlp incelenmeksizin kiilere örgüt üyesi, örgüt adna eylem yapan vb. suçlamalar yöneltildii gözlemlenmitir. Yaamn yitiren veya yaralanan kii suçlu gösterilmeye çallarak yarglama yönlendirilmeye, etkilenilmeye çallmtr.
SORUTURMALARI FAL YÜRÜTÜYOR
Uzun süren ceza soruturma safhasnda ilemlerin bakaca uzman adli kolluk birimince yürütülmesi gerekirken, çounlukla fail olan kolluk birimince yürütüldüü gözlenmitir. Yarglanmalar için üst düzey idari amirlerinin izin verilmedii kamu görevlilerinin, amirleri tarafndan kovuturma açlan nadir dosyalarda da cezann, hükmün açklanmasnn geri braklmas, infazn ertelenmesi, adli para cezasna çevrilmesi gibi yöntemlerle çektirilmemesi halleri gözlemlenmitir.