TMMOB Diyarbakr l Koordinasyon Kurulu (KK), UNESCO korumasnda olan kentteki Surlara ait talar ile Sur ilçesinde 104 gün süren çatmalar sonrasndan yklan tescilli geleneksel Diyarbakr evlerinin talarnn satlmasna ilikin basn toplants düzenledi.
Mimarlar Odas ubesinde düzenlenen toplantda konuan TMMOB Diyarbakr KK Sekreteri Doan Hatun, binlerce yllk tarihe sahip olan Surun son dönemlerde hukuksuzluk, adaletsizlik, ykm ve krm gibi bir çok kötülüü gördüünü söyledi.
TANKLARLA DÖVÜLDÜ
Kültüre, kente, çevreye, doaya ve doal mirasa dönük çok büyük boyutlu bir tahribatn yaandn iddia eden Hatun, sözlerini öyle sürdürdü: Binlerce yllk döneme tanklk eden tarihi deerdeki yap kalntlar, Surdaki tahribat sonrasnda Dicle Üniversitesi arazisindeki Dicle Nehri kenarna, molozlarla birlikte çöp ynlar eklinde toplatld ve u an görülüyor ki birileri bunu ranta çevirmi. Sur ilçesinde yeni yaplar için Ankaradan getirilen Sura yabanc yanda mimarlarca tarihi dokuya uygun olmayan, usulsüzce projeler yaptrlp yap ruhsatlar alnd. Yine ayn ekilde dardan yanda firmalar ve ahslara bu yapm ihaleleri verildi. Projelerin uygulanmasyla birlikte Sur mimarisine, Surun tarihi dokusu ile alakas olmayan bazalt makyajl cezaevi tipinde beton yaplar ortaya çkt. Yaptklarn ellerine yüzlerine bulatrdlar ve u an Surun bu bölgesi büyük bir enkaz yn eklinde ortada durmaktadr.
CEZASIZLIK TEVK ETT
Hatun, kente kar ilenen tüm bu suçlarn cezaszlk ile sonuçlandn söyleyerek, tüm itirazlara ramen önlem alnmadn belirterek, Görüldüü üzere cezaszlk durumu bazlarn suç ilemeye tevik ettirmi ve bazlarn da yeni suçlara yönlendirmitir dedi.
YARGI DEVREYE GRMEL
Talarn satlmasnn ykmn bir sonucu olduunu vurgulayan Hatun, Son günlerde basnda yer alan Surlardan talarn sökülüp satlmas ve yktrlan tarihi evlerin malzemelerinin traktörlerle satlmas tüm bu ykm sürecinin sonucu olduunu unutmamak gerekir. Yani tarihi Surda bu dönemde yaanan ykm ve krm sonucunda deersizletirilen kültürel miras algs bazlarna da bu talarn bu ekilde ticariletirilmesini meru hale getirmitir. Tarihi deerlerin bu ekilde ticaret malzemesi olarak kullanlmas trajiktir ve kabul edilebilir deildir. Suçlu sadece gözaltna alnan iki kii deildir. Yargnn bu noktada devreye girmesini bekliyoruz ifadelerini kulland.
HERKES SURA SAHP çIKMALI
Hatun, tüm kentin Surlar ve Sur ilçesine sahip çkmas gerektiinin altn çizerek, Tarih de bize göstermiti ki devletler-iktidarlar kendi dönemsel tarihleri için insanln ortak miraslarn ve kendilerinden önceki tarihi kolay bir biçimde harcayabilmektedirler. 1930larda dönemin Diyarbakr valisi Faiz Ergunun talimatyla Sur içi hava alsn diye Da kap bölümünü dinamitleyip ykld bilinmektedir. Yine ayn dönemde sözlü anlatlara göre; Surlar gayrimüslimler tarafndan yaplmtr, deersizletirilmelidir ve hatta yklmaldr kanaati vard, bundan dolay dönemin valisi surlardan bir ta söküp getiren herkese para vererek ykmaya tevik ettii rivayeti vardr. Ayn zamanda baka bir dönem olan 1950lerde Diyarbakr Belediye Bakan Nuri Onur tarafndan kendi mülkü olan tek kap karsndaki apartman deer kazansn diye u an tek kap olarak anlp kullanlan surlarn bu bölümünü ykp mevcut geçidi açmtr. u an da da benzer anlaylarla Surlara yaklald görülmektedir. Yani tarih bir kez daha tekerrür etmitir. Tüm bu anlatlardan da görülüyor ki tarih kültürel deerlere yaklam daima not etmitir. Eer ki tarihe deerli bir iz brakmak istiyorsak kültürel tarihi deerlerimizi korumamz gerekmektedir. Bu deerler bir kurumun veya baz kiilerin korunmasna braklacak kadar önemsiz deillerdir. Bundandr ki tüm kenti Surlara sahip çkmaya çaryoruz eklinde konutu.