Dümanlarnn dahi adaletine güvenip övdüü Eyyubi, hem Doulu hem de Batl tarihçiler tarafndan büyük övgüyle bahsedildi
Üç semavi dinde de kutsal saylan Kudüsü 88 yllk Haçl igalinden kurtararak slam dünyasnn en önemli kahramanlarndan biri haline gelen Selahaddin Eyyubi, 829 yl önce bugün amda vefat etti.
Ordu komutanl, devlet adaml ve adaleti ile hem Doulu hem de Batl tarihçilerin eserlerinde kendisinden övgüyle söz ettii Selahaddin Eyyubi, Hicaz bölgesine verdii önem dolaysyla Hadimül-Haremeyn (Mekke ve Medinenin hizmetkar) unvann kullanan ilk hükümdar oldu.
Hazreti Ömerin halifelii döneminde 638 ylnda fethedilmesinin ardndan uzunca süre Müslümanlarn hakimiyetinde kalan Kudüs, Birinci Haçl Seferi sonunda 1099da yeniden Hristiyanlar tarafndan igal edildi.
Haçl igali altndaki ehri igalden kurtararak Kudüs Fatihi lakabn alacak bu komutan, 1138de Irakn Tikrit ehrinde dünyaya geldi. Selahaddin Eyyubinin babas Zengi hanedanlnda Tikrit, Balebek ve am valilikleri yapm Necmeddin Eyyubdur.
Bir ehzade gibi yetien ve iyi bir eitim alan Selahaddin, genç yalarda Haçllara kar yaplan seferlere katlarak am ahneliine kadar yükseldi.
FATIMLERN HLAFETNE SON VERD
Nureddin Zenginin ordu komutan olan amcas Esedüddin irkuhun kumandasnda 1164 ve 1169 yllarnda Fatmi egemenliindeki Msra yaplan seferlere katlan Selahaddin, baarl bir asker ve yönetici olarak öne çkt.
Nureddin Mahmud Zenginin vekili olarak Msr ve Msra bal yerleri müstakil bir hükümdar gibi yönetmeye balayan Selahaddin, kendisine ve Türklere kar direnen Fatmiler ile onlar destekleyen Haçllar ve Bizansllarla mücadeleye giriti.
Msra tam anlamyla hakim olan Selahaddin, orduyu yeniden tekilatlandrd. Sünni medreseler ve yeni kurumlar açt. Fatmi bürokrasisini kademeli ekilde tasfiye ederek, 1171de Fatmi hilafetine son verdi.
Selahaddin Eyyubi, 1170 ve 1173 yllarnda, Kudüs Haçl Krallna kar seferlere çkt. Ayrca 1173te aabeyi Turan ah kumandasnda Yemen ve Hicaza düzenledii seferlerle bu ehirleri devletin birer eyaleti haline getirdi.
Nureddin Mahmud Zengi, 1174te ölünce yerine 11 yandaki olu El-Meliküs-Salih smail geçti. Selahaddin, Salihe bal kald ve onun adna hutbe okuttu, para bastrd.
Salihin de genç yata ölümünün ardndan Selahaddin, 1181de Fratn dousuna geçti, Diyarbakr, Urfa, Harran, Rakka, Habur, Rasul Ayn, Dera, Nusaybin gibi El-Cezira bölgesindeki ehirleri ele geçirdi ardndan stratejik öneme sahip Halepi alarak Kudüs yolunu açt.
MRAç MUCZESNN YIL DÖNÜMÜNDE KUDÜS FETHEDLD
Selahaddin bir yandan devleti dalmaktan kurtarmak ve Orta Douda slam birliini salamak için urarken bir yandan da Haçllarla mücadele etmek zorunda kald. Onun bu dönemde Haçllara kar ilk önemli harekat, 14 Kasm-9 Aralk 1177 tarihlerinde gerçekletirdii Gazze-Askalan seferi oldu.
Selahaddin Eyyubi, Msrdan yaplan bu sefer srasnda dümann direncinin az olduunu görünce hemen Remleye doru ilerledi. Bu esnada Kral IV. Baudouin ile Renauld de Chatillon kumandasndaki Kudüs Krall güçlerinin ani basknna urad ve savaarak geri çekildi.
Selahaddin, Remle yenilgisinin yaralarn iki ay gibi ksa bir zamanda sarp Kahireden ama hareket etti. Harimi kuatan Haçllar, onun gelmesi üzerine geri çekildi.
Haçllarn am yoluna hakim bir noktadaki Beytülahzan denilen yerde kurduklar kaleyi kuatarak 24 Austos 1179da ele geçirdi. Bunun üzerine Haçllar bar istemek zorunda kald.
Temmuz 1187de Hittin denilen yerde Haçllarla yapt meydan savanda büyük bir zafer kazanan Selahaddin, Haçl ordusunu imha etti, bir ksmn da esir ald. Esirler arasnda Kral Guy de Lusignan ve Kerek-evbek bölgesi hakimi Renauld de Chatillon da yer ald.
Selahaddin, bu zaferden sonra hzl bir fetih hareketine girierek, Filistinde birçok kaleyi ele geçirdi. Birkaç hafta içinde büyüklü küçüklü 52 ehri fethettikten sonra 20 Eylül 1187de Kudüsü kuatt. Miraç mucizesinin yl dönümü olan 2 Ekim 1187 Cuma günü Kudüs fethedildi.
HAçLILARIN TAHRP ETT MESCD- AKSAYI ELLERYLE SÜPÜRDÜ
Kazanlan zafer taknlk yaplmadan büyük bir olgunluk içinde kutlanrken, Haçllar ehirden çkarld. Ancak Selahaddin Eyyubi, dier Hristiyanlarn yan sra Yahudilerin de ehre yerlemesine izin verdi.
Haçllarca tahrip edilen Mescid-i Aksay kendi elleriyle süpüren ve gül yayla ykatan Selahaddin Eyyubi, Harem-i erifi Hristiyanlara ait sembollerden arndrd.
88 YIL SONRA EZAN SES YENDEN KUDÜS SEMALARINDA
Fetih sonras Kubbetüs Sahradaki haçn da indirilmesinin ardndan 88 yl boyunca duyulamayan ezan sesi yeniden Kudüs semalarnda yanklanmaya balad.
Ayn yl Trablus Kontluu ve Haçllarn kurduu Antakya Prensliine kar sefere çkan Selahaddin, Trablusama ait birkaç kale ile Antakya Prensliindeki topraklarn çounu ele geçirdi.
Dier yandan Kudüsün ve birçok kalesinin dümesi üzerine bütün Bat Avrupa ülkelerinin katld yeni bir Haçl seferi düzenlendi. Haçllar 1189da Akkay kuatt. Selahaddinin ordusu ile Haçllar arasnda Akka önünde iki yla yakn süren iddetli savalar yapld.
KABR, EMEV CAMS HAZRESNDE
Fransa Kral Philippe Auguste, Alman mparatoru Barbarossa, ngiltere Kral Arslan Yürekli Richard ordular ve donanmalaryla gelip savaa katld. Akka, 12 Temmuz 1191de Haçllarn eline geçti. Ancak Selahaddin, Haçllarn Kudüsü almak için yaptklar teebbüsleri boa çkard. Daha sonra 1 Eylül 1192de iki taraf arasnda 3 yl 8 ay süreli bar antlamas imzaland.
Selahaddin, Haçllarla antlama yaptktan ksa bir süre sonra 4 Mart 1193te amda vefat etti. Kabri, Emevi Camisi haziresinde bulunuyor.
DEOLOJK PARçALANMAYA SON VERD
Vefat ettii tarihte Msr, Libya, Yemen, Filistin, Suriye ile Malatya ve Ahlata kadar Dou ve Güneydou Anadoluda, Hemedana kadar da Kuzey Irakta onun adna hutbe okunuyordu.
Selahaddin Eyyubi, geni bir alan kapsayan siyasi birlik kuran büyük bir devlet adam olarak tarihe geçti. Selahaddin, kuvvetli bir ordu, iyi çalan bir devlet tekilat kurup, Fatmi hilafetini ykarak bölgedeki ideolojik parçalanmaya son verdi.
Selahaddin Eyyubinin dier büyük baars, Kudüsü ve Haçllarn elinde olan birçok yeri kurtarmas olarak tarihte yerini ald. Kudüsü geri almas slam dünyasnn en ünlü kahramanlar arasnda yer almasn salad.
mar faaliyetleriyle de yakndan ilgilenen Selahaddinin devrinde, Filistin, Msr, Hicaz ve Yemende çok sayda medrese, zaviye, cami, köprü, kale, hamam ina edildi.
lim insanlarna ve sanatkarlara verdii önem dolaysyla Suriye ve Msr, slam dünyasnn önemli ilim merkezleri haline geldi.
DOULU VE BATILI TARHçLER ÖVGÜYLE SÖZ ETT
Müslümanlar onun ahsnda ideal bir Sultan, Haçllar gerçek bir slam kahraman gördü. Doulu ve Batl tarihçilerin, yazarlarn eserlerinde kendisinden övgüyle söz edildi.
Fransz tarihçi Albert Champdor, Selahaddin Eyyubiyi mertlii, dümanlarna kar adaleti sebebiyle slamn en saf kahraman diye niteledi.
Selahaddin Eyyubi, verdii sözü ne pahasna olursa olsun tutar, affetmeyi severdi. Eman verdii kiileri kesinlikle cezalandrmad. Uzun dönem savat Haçllar da onun bu yönünü çok takdir etti.
Cömert bir Sultan olarak bilinen Selahaddin, öldüünde ise özel hazinesinden sadece 1 Msr dinar ile 36 Nasri dirhemi çkt.