nsan Haklar Dernei (HD) Diyarbakr ubesi tarafndan hazrlanan 2018 Yl Dou ve Güneydou Anadolu Bölgesi çocuk Haklar hlalleri Raporunda, ihmal, mayn ve sahipsiz braklan patlayclar ve çocuk içilii nedeniyle meydana gelen ihlallerde en az 41 çocuk yaamn yitirdi. Özgürlüklerinden Mahrum Braklan çocuklar Üzerine Küresel çalma adl bir rapor yaynlayan BM ise dünya çapnda 7,2 milyon çocuun çeitli kurumlar, gözalt merkezleri, çatma merkezleri ve cezaevlerinde özgürlüünden mahrum braklm durumda olduunu belirtti.
9 YILDIR çALIMA YÜRÜTÜYORLAR
Diyarbakrda Göç ve nsani Yardm Vakf (GYAV) bünyesinde 9 yldr çocuk haklar üzerine çalma yürütülüyor. Av. çidem Ertak, çocuklarn haklarna dikkati çekerken, proje yürütücüsü Funda Bahçe ise haklarn bilen çocuklarn yaamlarna yön verebildiklerini söyledi.
MZACI BRçOK DEVLET UYMUYOR
çocuk haklarnn pek çok alanda ihlal edildiini belirten Ertak, Bu sözlemeye taraf devletlerin hala öncelikli olarak çocuu düünemediini, çocuun yararn gözetmediini, korunmasn ve haklarn güvence altna almadn görüyoruz. Bu noktada hala pek çok sknt yaanyor. Burada vurgulamakta önemli olan nokta bugün halen BM çocuk Haklarna Dair Sözlemesi, çok sayda devletin imzalad, kabul ettii ve kendisine bu anlamda sorumlu gördüü sözlemedir. Hala bu sözleemeye taraf olan, bu sözlemedeki haklarn koruyacana dair, hak ihalelerini önleyici tedbirler alacana dair kendisini yükümlülük altna koyan devletler, bugün yaanan savalar ve çatmalarda gözlemliyoruz ki, çocuu öncelik olarak görmemekteler. Yani çocuun adalete, sala ve eitime eriimi dair pek çok sknt hala gözlemleyebiliyoruz dedi.
TÜRKYEDE çOCUK YAAM HAKKI
çocuk haklar konusunda hep yetikinlerin konutuunu kaydeden Ertak, BMnin sunduu maddelerin hayatta geçilmesi noktasnda yaanan skntlara dikkat çekti. Ertak çocuun özellikle adalete eriim noktasnda sahip olduu haklarn ve sözlemenin getirdiini maddelerin yerine getirilmesi gerekiyor. Türkiyede ise hala çocuk yaam hakk ihlal ediliyor. Türkiyede hala hak ihaleleri ve soruturmalarn sonuçsuz kaldn görüyoruz. BM elbette ki bu dorulta sözlemeyi hazrladktan sonra taraf devletlerin bu sözlemeden doan yükümlülükleri yerine getirip getirmediini takip ediyorlar. zleme süreci söz konusu, fakat yaptrm noktasnda etkili olmadn gözlemleyebiliyoruz. Sosyal yardm noktasnda Türkiyenin çok ciddi eksiklikler yaadn söyleyebiliriz diye konutu.
ANADLDE ETM HAKKI VERLMYOR
BM çocuk Haklarna Dair Sözleme kapsamnda Türkiyede çocuk koruma kanununun olduunu belirten Ertak, kanunun uygulamasnda yaanan skntlara dikkat çekerek, Türkiyenin çekince koyduu maddeler var. Bunlar da biri anadilde eitim hakk. Yani çocuun kendi kültürüyle, diliyle eitim görmesine kar Türkiyenin çekince koyduu bir madde söz konusu. Burada çekince koymak demek aslnda uygun koullar olutuunda ben bunu da kabul edeceim anlamna gelirken, hala 30 yl akn bir zaman geçmi olmasna ramen Türkiye, bu çekincesini kaldrm deil. Buradaki Kürt çocuklar, anadillerinde eitime erime yönünde bir engelle karlatklarn görüyoruz ifadelerini kulland.
çOCUKLAR KEND YAAMINA YÖN VEREBLYOR
çocuk haklarna ilikin gelitirilen projelerin yürütücüsü Funda Bahçe ise çocuklara haklarn öretme noktasnda çalma yürüttüklerini söyleyerek, Bir çocuun haklarn bilerek hayatna yön vermesi, onun geliimi için çok önemli. çocuklar haklarn örendikten sonra özgüven noktasnda verimli oluyor. Öz güveni yerine geliyor. çocuklarn srf çocuk olduklar için haklar var. Bizim haberdar olmadmz çocuklarn çkard haklar var. çocuk kendi hakkn kendisi belirleyebilir. Ama zaman birimi önemli dedi.