BATMAN-80 yl önce 10 haneli köy olan Batmann kaderi bölgede petrol bulunmasyla deiti. Günümüzde Türkiyedeki ham petrol üretiminin yüzde 75ini gerçekletiren kent, tevik imkanlar ve giriimcilere sunduu büyük frsatlarla sanayisini de hzla büyütüyor. Organize sanayi bölgesinde (OSB) fabrika kurmak için 170 giriimci srada bekliyor.
Türkiyede 1935 ylnda yürürlüe giren 2804 sayl Kanun ile Maden Tetkik ve Arama Enstitüsünün (MTA) kurulmasyla Raman Danda jeolojik çalmalara baland. 1940 ylndan itibaren kazlan 7 kuyuda ekonomik deere sahip petrole rastlanmad.
1945 ylnda Ramann Yaktl Köyü yaknlarnda Avusturyadan alnan Trauzel Kulesi ile ilk defa farkl bir teknoloji kullanlarak sondaj çalmas gerçekletirildi. Bu aramayla 17 Ocak 1946da 1361 metrede petrol bulundu. Raman-8 ismi verilen kuyudan 2. Cumhurbakan smet nönünün katld törenle 8 Mart 1948de petrol çkarlmaya baland.
Zaman içinde açlan kuyu saysndaki artla 1953 ylnda Türkiye Petrolleri Anonim Ortakl (TPAO) Batman Bölge Müdürlüü, 1955 ylnda Türkiyenin ilk petrol rafinerisi olan Tüpra Batman Rafinerisi kuruldu. Boru Hatlar ile Petrol Tama Anin (BOTA) kurulmasyla bu kurulularda çok sayda kii istihdama kavutu.
Petrolün çkarlmasyla Batmann adeta kaderi deiti. 1937 ylnda köy iken bucak, 1957de ilçe olan Batman, 16 Mays 1990da il haline getirildi. Petrol bulunduu dönemde 4 bin civarnda olan Batmann nüfusu 2017 itibaryla 585 bini at.
TPAO verilerine göre, geçen yl Türkiyede üretilen ham petrolün yüzde 75i Batmandaki kuyulardan saland. ehirde günde yaklak 27 bin varil petrol çkarlyor.
- OSBde 3 bin 500 kii çalyor
Bin 640 dönüm üzerine kurulan Batman OSBde 2002 ylnda sadece bir un fabrikas bulunurken aradan geçen zamanda altyapnn tamamlanmas ve devletin sunduu yatrm tevikleri sayesinde fabrika says hzla artt. 73 tesisin üretimde olduu, 10unun inaatnn sürdüü ve yaklak 3 bin 500 kiinin istihdam edildii OSBde 170 giriimcinin arsa talebinin karlanmas için 2 bin dönüm alanda kamulatrma yapld.
2002 ylnda 599 bin dolar olan ihracatn geçen yl 37 milyon 262 bin 348 dolara yükselten Batmanda arsa tahsislerinin ardndan kurulacak fabrikalarla 2023 ylnda 10 bin kiinin istihdam edilmesi hedefleniyor.
Son yllarda kurulan 150yi akn tekstil atölyesinde 20 bin kii çalyor.
- 2007de üniversiteye kavutu
2007 ylnda kurulan Batman Üniversitesi, bünyesindeki 7 fakülte, 4 yüksekokul, 5 meslek yüksekokulu ve 3 enstitüsü, 9 aratrma ve uygulama merkeziyle 15 bin örenciye eitim olana sunuyor. Üniversitenin bin civarnda kadrolu akademik ve idari personeli bulunuyor.
- 138 bin dekar alan sulamaya açld
Yapm tamamlanan Batman Baraj, bugüne kadar ürettii 4,9 milyar kilovat saat enerjiyle milli ekonomiye 1,9 milyar lira katk salad. Son 15 ylda Devlet Su leri Genel Müdürlüünün (DS) ina ettii sulama tesisleriyle 138 bin 360 dekar arazi sulamaya açlrken, bu sayede 18 bin kiiye i imkan saland, yllk 43 milyon lira zirai gelir art gerçekleti. Proje hazrl süren Garzan Projesi Sulamas Batman Ünitesi ile 153 bin 490 dekar arazi daha suya kavuturulacak.
Yeil mercimek üretiminde Türkiyede ilk sralarda yer alan Batmanda Sason çilei corafi tescil ald. Öte yandan mezrone üzümü, karpuz çekirdei ve Cefan kavunu üretimiyle de kent bölgede ilk srada yer alyor.
- Fstkçlk geliiyor
Gda, Tarm ve Hayvanclk Bakanl ile Dicle Kalknma Ajansnn yüzde 75 hibe desteiyle üreticiye datt 1,5 milyon fstk fidan sayesinde Batmanda söz konusu ürünün yetitirildii alan 60 bin dekara ulat.
- Hasankeyf tand
Ilsu Barajnn tamamlanmasyla su altnda kalacak Hasankeyfteki tarihi eserler, yeni yerleim birimine tanarak ilçenin tarihi ve kültürel dokusu korundu. Ilsu Baraj HES Projesi kültürel varlklar koruma ve kurtarma çalmalar kapsamnda, geçen yl Türkiyede ilk defa uygulanan projeyle baraj gölü alanndan çkarlp 2 kilometre tanarak Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanna getirilen Zeynel Bey Türbesinin ardndan, kültürel miras ve kamu kurumlarnn tanmas çalmalar sürüyor.
Bata Hasankeyf Kaymakaml ve belediye olmak üzere ilçedeki çok sayda kamu kurum ve kuruluu yeni yerleim yerinde faaliyetine balad.
- Antik liman kurulacak
Barajda su tutulmaya balanmasnn ardndan ilçeye gelecek yerli ve yabanc turistlerin Hasankeyf Kalesini gezebilmeleri amacyla antik liman inas için fizibilite çalmas yapld. DS Genel Müdürlüünce hazrlanan Antik Liman Projesinin uygulanmasna bu yl balanacak.
Antik limann tamamlanmasyla ilçeye gelecek yerli ve yabanc turistler, yeni Hasankeyften teknelerle limana ulaarak, açk hava müzesi olan Hasankeyf Kalesini, Küçük Saray gezebilecek, dev kanyonlarda doa yürüyüleri yapabilecek, tüplerle baraj gölüne dalabilecek.
Uygulanacak projelerin turizme büyük katk sunmas beklenirken Hasankeyfin uranlan deil, konaklanlan ilçe haline gelmesi hedefleniyor.
- Modern müze oluturuluyor
Yeni yerleim alan yaknnda oluturulacak Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alannda Türkiyenin en modern müzelerinden biri kuruluyor. 6 bin 600 metrekaresi kapal olmak üzere 60 bin metrekareden oluacak Hasankeyf Müzesinin tehir alan ve salonu yaplacak.
Gelecek yl hizmete açlacak müzede, Hasankeyf bata olmak üzere bölgedeki kurtarma kazlarndan çkarlan eserler sergilenecek.
- Dünyann ilgisini çekti
Ilsu Baraj Gölü alannda bulunan 550 yllk Zeynel Bey Türbesi, Türkiyede ilk defa uygulanan projeyle 2 kilometre tanarak, baraj göl alanndan çkarld. Türbe, yeni yeri Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanna yerletirildi. Tama ilemi dünyann dikkatini çekerken, yabanc basnda da yer ald.
Kentte 6 ya üzeri okuryazar olmayanlarn says 32 bin 913 kii olarak belirlendi. Okuma yazma bilmeyenlerin oran kadnlarda yüzde 11,2, erkeklerde ise yüzde 2,2 olarak kaytlarda yer alyor.
Kentin en büyük beklentilerini, üreticinin gelirini artracak ve tarma dayal sanayinin geliimi salayacak Garzan Projesi Sulamas Batman Ünitesi ile 153 bin 490 dekar arazinin daha suya kavumas ve yatrmcnn talebinin karlanmas için ikinci OSBnin yaplmas oluturuyor.
- Turizmden hak ettii pay almak istiyor
l Kültür ve Turizm Müdürlüü verilerine göre, geçen yl kenti 3 bin 897si yabanc, 123 bin 811 turist ziyaret etti.
Yüzölçümü 465 bin 921 hektar olan ilde 156 bin 980 hektar tarm arazi bulunuyor. Yüzölçümünün yüzde 34ü tarmsal faaliyetler, yüzde 15i mera, yüzde 17si ormanlk, yüzde 34ü de tarma elverisiz arazilerden oluuyor.
- Batman huzur ehri
Batman Sanayi ve Ticaret Odas (BTSO) Bakan Abdulkadir Demir, AA muhabirine yapt açklamada, kentin kaderinin petrolün çkarlmasyla deitiini söyledi.
Petrol çkaran ve ileten tesisler sayesinde kentin büyüdüüne iaret eden Demir, son yllarda farkl sektörlerde geliimin yaandn bildirdi.
Ilsu Barajnn su tutmaya balamasyla tarihi Hasankeyf ilçesinin turizm açsndan daha da cazip hale geleceini belirten Demir, Burada su alt dallar da yaplacak. dedi.
Demir, Sason ilçesinde önemli miktarda çilek üretildiine dikkati çekerek, Nasl ki Silifkenin yourdu, Anamurun muzu, Afyonun kayma varsa biz de artk Sasonun çileiyle de anlmak istiyoruz. Petrolün yan sra bütün dier zenginliklerimizle kentimizi dünyaya tantmay amaçlyoruz. çünkü Batman huzur ehri ve çok güzel bir il. diye konutu.
- Tekstilde cazibe merkezi
ehirde yakn dönemde açlan tekstil atölyelerinde yaklak 20 bin kiinin çaltn aktaran Demir, unlar kaydetti:
Tekstil denilince akla ilk Denizli ve Bursa geliyor ama son zamanlarda bu sektörde Batman cazibe merkezi konumuna geldi. Dardan gelen çok fazla yatrmc var. Bu sektör, istihdam açsndan da büyük önem tayor. Artk tersine göç balad. Eskiden insanlarmz çalmak için göç etmiti ve arlkl olarak tekstilde çalyorlard. Onlar imdi kalifiye eleman ve giriimci olarak geri geliyor.
- Batmann güçlü ve zayf yönleri
Aratrmalara göre Batmann güçlü yönleri öyle sralanyor:
- Genç nüfus ve ucuz i gücü var.
- Ortadou pazarna ulam kolayl bulunuyor.
- Suyla buluacak verimli topraklara sahip.
- çok sayda tarihi ve kültür varla sahip olmas dolaysyla turizm potansiyeli yüksek.
- Tevik uygulamasyla salanan avantajlar bulunuyor.
- Su ürünleri sektöründe güçlü doal bir üretim ve ayn zamanda kültür balkçl alt yapsna sahip.
- Kentin zayf olduu deerlendirilen yönleri ise öyle:
- Bölgedeki terör saldrlarnn yaratt olumsuz imaj.
- Turizm potansiyelinin yeterli düzeyde tantlamamas.
- Gelir dalmndaki eitsizlik.
- Bölgenin merkezi kabul edilen Diyarbakra yakn olmas (Gelimilik yönünden Batmandan daha iyi olduu için irketlerin ube açma, yatrm yapma ve dier konularda Diyarbakr tercih etmesi)
- Kente ilikin veriler
Güncel rakamlara göre Batmann sosyal ve ekonomik hayatna ilikin baz veriler öyle:
Nüfusu: 585 bin 252
sizlik: Yüzde 26,9
Tarm alan: 156 bin 980 hektar
Esnaf says: 7 bin
hracat: 37 milyon 262 bin 348 dolar
OSB: 1