Anayasa Mahkemesinin, resmi nikahsz yaad kiiden ayrlan kadna nafaka verilemeyeceine ilikin kararnn gerekçesi yazld.
Resmi nikah olmakszn dini nikahla 13 yl birlikte yaayan bir kadn, bu birliktelikten 3 çocuk dünyaya getirdi. Kadn, resmi nikahla baka bir kadnla evli olan adamn, ortak konutun kapsnn kilidini deitirip kendisini ve çocuklarn eve almadn, iddet uyguladn, çocuklarn yanna alarak kendisine göstermediini ileri sürdü.
Bir süre snma evinde kalan kadn, çocuklarnn kendisine verilmesi istemiyle 8 Ocak 2014te stanbul 17. Aile Mahkemesinden tedbir talebinde bulundu. Mahkeme 9 Ocak 2014te talebi kabul ederek, çocuklarn anneye teslimine ve bu çocuklar için talep tarihinden itibaren üç ay süreyle aylk toplam 500 TL tedbir nafakas ödenmesine karar verdi.
Kadn, daha sonra 6284 sayl Ailenin Korunmas ve Kadna Kar iddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamnda kendisine sürekli nafaka balanmas için zmir 10. Aile Mahkemesine bavurdu.
Mahkeme, kadn ile erkek arasnda resmi evlilik ba bulunmad, bu nedenle kanunen nafaka ödeme yükümlülüünün olmad gerekçesiyle bavuruyu reddetti.
Karara itiraz eden kadn, bu itiraznn da reddedilmesi üzerine, Anayasa Mahkemesine bireysel bavuruda bulundu. Bavuruda, nafaka talebinin reddedilmesi nedeniyle aile hayatna sayg hakk ile ayrmclk yasann ihlal edildii savunuldu.
- AHMin erife Yiit karar
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü, bavuruyu kabul edilemez buldu. Yüksek Mahkemenin gerekçesinde, Avrupa nsan Haklar Mahkemesinin (AHM) erife Yiit Türkiye kararna atf yapld.
Dini nikah ile evlenen kiilerin dul aylndan yararlandrlmamas ikayetiyle ilgili AHMin kararnda, Dini nikaha dayal olsa bile çiftlerin birlikte yaadn ve ortak çocuklarnn da bulunduunu gözeterek somut olayda bir aile yaamnn mevcut olduunu ve Avrupa nsan Haklar Sözlemesinin 8. maddesinin bu sebeple uygulanabilir olduunu kabul ettii belirtildi.
Ancak bavurucunun dini bir evlilik içinde yaamay tercih ettii ve bir aile kurduu, buna resmi makamlarn da bir müdahalesinin söz konusu olmadnn AHM kararnda vurguland aktarlan gerekçede, AHM kararnda ayrca, Sözlemenin 8. maddesinin devlete evli olmayan çiftler için özel düzenlemeler getirmek gibi bir yükümlülük yüklemediine ve bu maddenin, devletin resmi evlenme akdi dndaki evlenmeleri tanmay zorlayabilecei eklinde yorumlanamayacana dikkat çekildii kaydedildi. AHMin bu sebeplerle bavurucunun aile yaamna yönelik bir müdahalenin söz konusu olmad sonucuna vard belirtildi.
- 6284 sayl Kanun hükümleri
Bavurucunun, M.E ile resmi bir evlilik akdi olmakszn dini nikaha dayal olarak yaklak 13 yl birlikte yaad, müterek üç çocuklar bulunduu, dini nikaha dayal olarak birlikte yaad kiiden alnmak üzere 6284 sayl Kanun hükümleri uyarnca süresiz olarak nafaka verilmesi talebinde bulunduu hatrlatld.
Gerekçede, kanun koyucu tarafndan ailenin korunmas ve kadna kar iddetin önlenmesi için etkili ve süratli bir yöntem izlenmesi, iddete maruz kalan veya urama tehlikesi altnda olan kiinin gecikmeksizin korunmas amacyla Türkiyenin de taraf olduu uluslararas sözlemelerle belirlenen standartlara uygun olarak 6284 sayl Kanun hükümlerinin yürürlüe konulduu bildirildi.
6284 sayl Kanun kapsamnda düzenlenen nafakann aile hakimi tarafndan verilecek önleyici bir tedbir karar nitelii tad, tedbir kararnn en çok alt ay için verilebildiine iaret edilen gerekçede, Dolaysyla söz konusu Kanun hükümlerinin bavurucunun talep ettii gibi süresiz olarak nafaka verilmesini salamad açktr. denildi.
- çocuklar için nafaka talebinde bulunabilir
Bavurucunun, müterek üç çocuundan ikisinin yannda yaadn ve okula gittiini, bu çocuklarn masraflarn kendisinin karladn belirttii ifade edilen gerekçede, ancak bavurucunun derece mahkemeleri önünde çocuklar adna nafaka talebinde bulunmad kaydedildi.
Gerekçede, bavurucunun, çocuklar adna nafaka talep etme imkannn bulunduu, uradn belirttii iddet, tehdit ve hakaret eylemleri nedeniyle haksz fiil hükümleri çerçevesinde haksz fiilde bulunan kiiden tazminat isteyebilecei de vurguland.
Bu durumda, bavurucunun aile hukuku hükümleri çerçevesinde resmi bir evlenme akdi bulunmad için süresiz nafaka talep edebilmesinin mümkün görülmedii aktarlan gerekçede, bavurucunun müterek çocuklarnn bakm için itirak nafakas talep edebilme, maruz kald haksz fiiller sebebiyle tazminat davas açabilme gibi yararlanabilecei baka hukuki yollar bulunduuna iaret edildi.
Gerekçede, Anayasann 20. ve 41. maddeleri çerçevesinde devletin, aralarnda resmi evlenme akdi bulunmayan kiiler yönünden somut olayda talep edildii gibi bir geçici tedbirin kapsamn aacak biçimde çeitli özel düzenlemeler ve bu balamda taraflara dierinin aleyhine olacak ekilde sürekli baz mali imkan veya ayrcalklar salanmas gibi bir pozitif yükümlülüünün bulunduu söylenemez. Baka bir ifadeyle aile hayatna sayg hakk, aralarnda resmi evlenme akdi bulunmayan kiiler arasndaki birlikteliklerin sona ermesi durumunda kiinin dier taraftan süresiz olarak nafaka ödenmesini talep edebilme hakkn güvence altna almamaktadr. denildi.
- Nafakaya hükmedilebilmesi için resmi nikah aranmaktadr
Somut olayda bavurucunun talebinin, 6284 sayl Kanun kapsamnda bir tedbir verilmesine yönelik olmayp kar taraftan alnmak üzere süresiz olarak nafaka balanmasna ilikin olduu belirtilen gerekçede, u tespitler yapld:
Bu ekilde bir yoksulluk nafakasna hükmedilebilmesine ilikin koullar ise 4721 sayl Kanunda düzenlenmi olup nafakaya hükmedilebilmesi için resmi nikaha dayal bir evlenmenin varl aranmaktadr. Söz konusu hükümlerde öngörülen baz mali imkanlardan yararlanmay talep eden ilgililerin, ancak anlan hükümlerde öngörülen koullarn gerçeklemesi kaydyla bu imkanlara ilikin düzenlemelerden yararlanabilecek olmalarnn ise keyfi veya öngörülemez nitelikte olmad da açktr.
Sonuç olarak bavurucunun aile hayatna sayg hakkna yönelik bir müdahale bulunmad gibi somut olay balamnda bu hak kapsamnda kamusal makamlarn pozitif yükümlülüklerini yerine getirmedii sonucuna varlmas da mümkün deildir. Açklanan gerekçelerle bavurunun dier kabul edilebilirlik koullar yönünden incelenmeksizin açkça dayanaktan yoksun olmas nedeniyle kabul edilemez olduuna karar verilmesi gerekir.