UNESCO Dünya Miras Geçici Listesindeki Zerzevan Kalesinde geçtiimiz hafta içerisinde yaphlan kazlar esnasnda bulunan ABDnin kurulu sembollerinin yer ald rozetin srr çözülmeye çallrken bilimsel analizler de yaplyor. Surlarn dou ksmnda, topran 125 santim altnda bulunan rozetin yaklak 250-300 yl topran altnda kald belirlendi.
ÜZERNDEK MOTFLER LG çEKC
Kaz Bakan ve Dicle Üniversitesi Öretim Üyesi Doç. Dr. Aytaç Cokun, rozetin üzerinde Latince E Pluribus Unum (çokluktan oluan tek/ çokluktan birlik) yazsnn yer aldn söyledi. Sembolün ABDnin kurulu yllarna kadar gittiine vurgu yapan Cokun, Üzerindeki motif oldukça ilgi çekici. Motifin Amerikann kurulu sembolü olduunu gördük. Rozet ya da düme olarak düünüyorduk. Üzerindeki arma Amerikann kurulu sembolü. Amerika 1776da kuruldu. 1782de buna benzer bir motif çizildi. Üzerinde Latince E Pluribus Unum yazs var. Bu, Amerikann ilk resmi sloganyd. Benzerlerini aratrdk, benzerlerine baktmz zaman Amerikada ilk defa buna benzer dümelerin ya da sembollerin kullanld dönem 1850ler, askerlerin üniformalarnn dümeleri olarak kullanlyor. Rozetin üzerindeki motif ise 1902lerden itibaren Amerikada üretilmeye balanm. Hem Amerika hem ngiltere üretimleri var. 1902den sonra 1914te yine Birinci Dünya Savanda asker üniformalarnda düme eklinde kullanlyor ifadelerini kulland.
ROZET NASIL GELD BLMYORUZ
Cokun, rozetin Zerzevana nasl geldiini bilmediklerini, sembollerin halen ABDde kullanldn söyleyerek, Arkeolojik kazda bu eserin çkmas oldukça ilgi çekici. Rozetin topran altnda kald süre Amerikann kurulu ylna denk geliyor, bu da oldukça ilginç bir durum. Semboller daha önce kullanlan, Amerikann kurulu sembolü ve birçok yerde karmza çkyor. 13 ok, 13 tane yldz, kartaln azndaki parömen, bunlarn hepsinin bir anlam var. Amerikada uzun bir süre kullanlm motif günümüzde de hala kullanlyor dedi.
NCELEMELER SÜRÜYOR
ncelemelerin sürdüünü ifade eden Cokun, çalmalarn tamamlanmasnn ardndan rozetin müzede sergilenebileceini söyledi. Zerzevan Kalesinde bakr-çinko alam bu rozetin ortaya çkarlmasnn ilginç olduunu ifade eden Cokun, Yaplan aratrmalarmzda bizim tespit ettiimiz kadaryla Türkiyede ya da yurt dnda arkeolojik kazda bu tip bir buluntuya rastlanmamtr. Benzer örnekler sadece ABD ve ngilterede karmza çkmaktadr. Rozet üzerinde Arkeometrik P-EDXRF ve SEM-EDS detayl analizleri yaplmtr. Analizler sonras rozetin üretiminde 15inci yüzyl sonras bir teknoloji kullanld anlalmtr diye konutu