arkn en sevgili sultan olarak anlan Selahaddin Eyyubi tarafndan Haçllardan kurtarlan Kudüsün dousu srail igali nedeniyle zor bir süreçten geçiyor.
Müslümanlarn ilk kblesi Mescid-i Aksann da içinde yer ald ehri 638de Bizans igalinden kurtaran slamn ikinci Halifesi Hazreti Ömer, Kudüsün ilk fatihi oldu.
Hazreti Ömerin halifelii döneminde fethedilmesinin ardndan uzunca süre Müslümanlarn hakimiyetinde kalan Kudüs, Birinci Haçl Seferi sonunda 1099da yeniden Hristiyanlar tarafndan igal edildi.
Kudüsü prangalarndan kurtaran komutan Selahaddin Eyyubi, 1138de Irakn Tikrit ehrinde dünyaya geldi.
Genç yalarnda Büyük Selçuklularn Halep Atabeyi Nureddin Mahmud Zenginin komutanlarndan olan amcas Esedüddin irkuhun hizmetine girdi. Amcasyla 3 defa Msra sefere çkan Selahaddin Eyyubi, hem Fatimiler hem Haçllara kar mücadele etti.
Amcasnn Msr veziri olmasndan ksa süre sonra hayatn kaybetmesinin ardndan Selahaddin Eyyubi, 1169da amcasnn yerine geçti. Selahaddin Eyyubi, daha sonra Msrda hüküm süren Fatimi devletini ortadan kaldrarak 1171de Eyyubiler devletini kurdu.
KUDÜS GAL ALTINDAYKEN BEN NASIL GÜLEBLRM K
Kudüsü fethinden önceki hayat hakknda birçok menkbe bulunan Sultan Selahaddin, kutsal ehri Haçllarn esaretinden kurtarmay planlyordu.
Kudüs igal altndayken ben nasl gülebilirim ki sözüyle hafzalara kaznan Selahaddin Eyyubi, Eyyubiler devletini kurduktan sonra kutsal ehirdeki igale son vermek için harekete geçti.
Birinci Haçl Seferi sonucunda kurulan ve kutsal ehri igal altnda tutan Kudüs Krall ordusu ile Selahaddin Eyyubinin komutasndaki slam ordusu, 4 Temmuz 1187de bugün srailin kuzeyinde yer alan Taberiye Gölü yaknlarnda kar karya geldi.
Tarihte Httin Sava olarak bilinen muharebeyi Selahaddin Eyyubinin askeri dehas sayesinde slam ordusu kazand.
Kudüs Krallnn askeri gücünün büyük ölçüde yok edildii Hittin Sava, Kudüsün fethinin de yolunu açt.
Selahaddin Eyyubi komutasndaki ordu, Httin zaferinden yaklak 2,5 ay sonra 20 Eylül 1187de igal altndaki Kudüsü kuatt. Kudüs a Sultan Selahaddin, kuatma srasnda ehre zarar gelmesini önlemek için büyük özen gösterdi.
Ünlü komutann Kudüsü korumak için kuatma srasnda, Kudüsün, Allahn kutsal sayd beldelerden biri olduuna büyük bir inancm vardr. Sizin de kutsallna inandnz bu beldeye muhasara ve savan gerektirdii yollarla hücum etmek ve girmek istemiyorum. ifadelerini kulland rivayet edilir.
Kuatmay kramayan Kudüsün igalci komutan belinli Baliann 2 Ekim 1187de ehri Eyyubilere teslim etmesiyle Kudüsteki 88 yllk Haçl igali sona erdi.
Haçllarca tahrip edilen Mescid-i Aksay kendi elleriyle süpüren ve gül yayla ykatan Selahaddin Eyyubi, Harem-i erifi Hristiyanlara ait sembollerden arndrd.
Fethin ardndan Kubbetus Sahradaki haçn indirilmesiyle 88 yl boyunca duyulmayan ezan sesi tekrar ehrin semalarnda yanklanmaya balad.
ehre birçok eser kazandran Sultan Selahaddin, Halepten getirttii minberi Mescid-i Aksaya yerletirdi. Adna kssalar dizilen ve Selahaddin Minberi olarak adlandrlan bu tarihi eser Kudüsün fethinin simgelerinden biri haline geldi.
Mescid-i Aksann içerisinde yer alan Kble Mescidi, 1969 ylnda Denis Michael Rohan adl Avusturalyal fanatik bir Yahudinin saldrsna maruz kalm, onun çkard yangn sonucu, mescitteki Selahaddin Minberi ile güney duvar tamamen yanmt.
Ürdün Kraliyet Divan tarafndan Ürdündeki El-Balka Uygulamal Bilimler Üniversitesinde aslna uygun olarak yaptrlan yeni minber 2007de Kble Mescidine konuldu.
KUDÜSÜ SLAM KMLNE YENDEN KAVUTURDU
Filistinli tarihçi Rubin Ebu emsiyye AA muhabirine yapt açklamada, Haçllarn igali srasnda Kudüsteki binalarn büyük bir ksmnn ykldn ve yerlerine Hristiyanla ait yaplarn ina edildiini belirtti.
Ebu emsiyye, Sultan Selahaddinin Kudüsü, fethinden sonra kenti Haçllarn ortadan kaldrd slami yapsna geri kavuturduunu ifade etti.
Selahaddin Eyyubinin slam corafyasnn farkl bölgelerinden çok sayda Müslüman Kudüse yerlemeye tevik ettiini kaydeden Ebu emsiyye, Türkiye, Irak ve Fasn da aralarnda bulunduu bölgelerden ailelerin gelip Kudüse yerlemesini tevik ederek hem sakinleri hem de yaplaryla kentin slami kimlie kavumasn istedi. dedi.
Ebu emsiyye, Sultan Selahaddinin Kudüsü Haçllardan almasnn slam dünyas için ikinci kez Kudüsün fethedilmesi anlamna geldiini ifade ederek, unlar aktard:
Dou Kudüsün Müslümanlar için en kutsal üçüncü kent olmas ve Haçllarn elinde kalmas halinde slam dünyasnn ana kentlerinden birini kaybedecek olmas gibi nedenlerle fetih, slam dünyas için büyük bir amaç tayordu.
Selahaddin Eyyubinin Kudüsü Haçllardan aldktan sonra ilk olarak Mescid-i Aksay yeniden slami kimliine kavuturduunu dile getiren Ebu emsiyye, bunun ardndan kenti yeniden ina ve iyiletirme çalmalar yaptn kaydetti.
DOU KUDÜS SRAL GALNN BOYUNDURUU ALTINDA
Sultan Selahaddinin özgürletirdii Kudüsün dousu 1967den bu yana srailin igali altnda bulunuyor.
srail, igalin ardndan Dou Kudüsün demografisini deitirmek için kentte 13 yasa d Yahudi yerleim birimi ina etti.
Filistinli kaynaklara göre, Dou Kudüsteki yasa d Yahudi yerleim birimlerinde 220 bine yakn Yahudi yerleimci ikamet ediyor.
Dou Kudüsteki Filistinlilerin nüfusunun ise 350 ila 370 bin arasnda olduu dile getiriliyor. Bu da srail igalinin ardndan kentteki demografik yapnn nasl hzla bozulduunu gözler önüne seriyor.
FLSTNLLERN EVLER YIKILMAYA DEVAM EDYOR
srail bir yandan Dou Kudüste Yahudi yerleimcilerin nüfusunu her geçen yl artrrken, dier yandan kentte yaayan Filistinliler için de türlü zorluklar çkaryor.
Bu zorluklarn banda ise imar izni geliyor. srail yönetimi arazilerin üzerine yeni bir ev ina etmek isteyen Filistinlilere imar izni konusunda zorluk çkaryor.
mar izni almak için Filistinlilerin bazen yllarca beklemeleri gerekiyor.
Bunun yan sra Dou Kudüste imar izni olmadan ina edildii gerekçesiyle Filistinlilere ait evler zaman zaman srail güçlerince yklyor.
Birlemi Milletler (BM) nsani ler Koordinasyon Ofisinin (OCHA) verilerine göre, srail yönetimi bu yl Dou Kudüste çounluunu evlerin oluturduu Filistinlilere ait 117 yapy ykt, 210 kiiyi yerinden etti.
FLSTNLLER TEHCR TEHDDYLE KARI KARIYA
Ykmlarn yan sra Dou Kudüsteki çok sayda Filistinli aile srailin tehcir plannn hedefinde.
srailin Dou Kudüsteki tehcir plannn hedefindeki mahallelerin banda eyh Cerrah ve Silvan geliyor.
Ramazan aynda çkan olaylarda gündeme gelen eyh Cerrahta 27 Filistinli aile, evlerinin Yahudilere ait araziye ina edildii iddiasyla srailin tehcir tehdidiyle kar karya.
Uluslararas kamuoyundan gelen basklar nedeniyle srail eyh Cerrahtaki tehcir plann imdilik dondurmu gibi görünüyor.
Mescid-i Aksann hemen güneyindeki Silvan Mahallesinde ise 2 bin 200den fazla Filistinli de imar izni olmad veya Yahudilerin arazisine ina edildii iddiasyla evsiz kalma korkusuyla yayor.