Dünya genelinde küresel ısınmanın etkileri her geçen gün daha fazla hissediliyor. Akdeniz Havzasında yer alan Türkiye ise bu etkileri en fazla etkilenen ülkeler arasında yer alıyor. Geçen hafta dünya genelinde sıcaklık ortalaması üst üste 4 gün boyunca rekor kırarken, Türkiye de 7 gün sürmesi beklenen sıcak hava dalgası içine girdi.
Bilimi Uzmanı Prof. Dr. Ecmel Erlat, dünyada kırılan sıcaklık rekorlarını, küresel ısınmanın Türkiyeye etkilerini ve ülkemizde görülen sıcak hava dalgalarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. 2016 yılı Ağustos ayında 16.92 santigrat ile kırılan rekorun yenilendiğini belirten Prof. Dr. Erlat, 3-4 Temmuz tarihlerinde insanlık tarihinde bazı paleoklimatik verilere göre son yüz bin yıldaki en yüksek sıcaklık değerlerine ulaştık. Son ölçülen küresel ortalama değerler bunun 17.18 santigratta ulaştığını gösteriyor. Bunun ana nedeni biziz, insan kökenli iklim değişikliği. Sanayi devriminden bu yana atmosfere bıraktığımız fosil yakıtlar, dünyanın sera etkisini güçlendiriyor. Bunun gözle görülür ve hissettiğimiz tarafı da sıcaklıklarda görüyoruz. Tüm dünyada ortalama sıcaklıklar artıyor. En fazla ısınan bölge kutup bölgesi başta geliyor. Türkiyenin de içinde bulunduğu Akdeniz Havzası da dünyada hızla ısınan bölgelerden biri. 1950 yılından bu yana Türkiye 1.46 santigrat ısındı. Paris İklim Anlaşmasındaki sınır eşik değeri olan 1.5 santigrat değere 1950 yılından bu yana ulaşmış vaziyette. Dünyada en hızlı ısınan alanlardan biriyiz. Dünya ortalamasının 3 katı ısınan bir bölgede yer alıyoruz dedi.
BİTKİLERİN YÜZDE 4Ü YOK OLACAK
Prof. Dr. Erlat, 2030lara gelindiğinde 1.5 santigrat sıcaklık eşiğinin aşılacağını dikkat çekip, şöyle konuştu: Bunu izleyen yıllarda sıcaklıklar 1.5 santigradın üzerinde olmaya devam ederse, tüm ekosistem üzerinde çok ciddi kalıcı etkiler bırakacağı anlamına geliyor. Gerekli önlemler alınmazsa, iklim modelleri diyor ki 2052 yılında 2 santigrat sıcaklık eşiğini aşacağız. Dünya 1.5 santigrat ısındığında küresel deniz seviyeleri 50 santim yükselecek, dünyadaki bitkilerin yüzde 4ü geri gelmemek üzere yok olacak. Türler yok olacak, deniz seviyesinde artış hızlanacak, buzul kayıplarımız artacak, kuraklıklar şiddetlenecek, seller, taşkınlar ve sıcak hava dalgaları gibi tüm ekstrem olaylarda artış meydana gelecek. Ortalama değerler kaydığında uç değerler de kayıyor. Ortalama yükselirse, tayfunlar, kuraklıklar seller bunların sıklığı şiddeti, alansal dağılımı, zamanlaması değişiyor. Sıcak hava dalgası temmuz, ağustosta olması gerekirken artık mayıs ayında da görmeye başladık.
9 KAT ARTIŞ
Türkiyenin 2023 yılı sıcak hava dalgasını yaşamaya başladığını aktaran Prof. Dr. Erlat, meteorolojik verilere göre 1950lilere göre sıcak hava dalgalarının daha sık oluşmaya başladığını belirtip, Elimizdeki veriler, 1950li yıllarda mayıs ve eylül ayları arasında yılda 1 kez sıcak hava dalgası olurken, son yaptığımız çalışma ortaya koydu ki bu değer 9 kat artış gösterdi. çok daha sık sıcak hava dalgasına maruz kalıyoruz. Sıcak hava dalgasının süresi de uzadı. Bu hafta yaşayacağımız sıcak hava süreci yaklaşık 7 gün devam edecek. Ölçülen sıcaklıklarda çok büyük bir anormallik yok fakat daha sık ve daha uzun sıcak hava dalgalarını yaşıyoruz diye konuştu.
Betonarme, asfalt gibi yüzeylerin ısıyı çok daha fazla hapsettiği için kentlerin kırsal bölgelere göre iklim değişikliğinden daha fazla etkilendiğini aktaran Prof. Dr. Erlat, İzmir özelinde değerlendirmelerini şöyle anlattı:
Kentler kırsal bölgelere göre 6-7 santigrat daha sıcaklıklara sahip. Kentlerdeki yeşil alanların azlığı sağlık koşullarını tehdit ediyor. Rekor sıcaklıkların yanında sıcak hava dalgasının süresinin uzaması insan sağlığını tehdit oluşturuyor. Meteorolojide tropik gece kavramı vardır. Gece en düşük sıcaklıklar 20 santigratı geçtiğinde tropik gece olarak tanımlanır.. .