Türkiyede Mart 2020den bu yana 15 milyon kiiye bulaan, 97 binden fazla kiinin hayatn kaybetmesine neden olan Kovid-19 salgnnda tedbirler peyderpey sona ererken günlük yaam da yeniden eski normaline dönüyor.
çinde ortaya çkan Kovid-19 virüsünün küresel salgna dönümesinin ardndan Türkiyede ilk vaka, 11 Mart 2020de görüldü. Türkiyede ilk vakann görüldüü 11 Mart 2020 ayn zamanda Kovid-19un Dünya Salk Örgütü (DSÖ) tarafndan küresel pandemi ilan edildii gün oldu.
Türkiyede Kovid-19 kaynakl ilk ölüm ise 17 Mart 2020de yaand.
Salgnla geçen 2 yl akn sürede dünyadaki birçok ülke gibi Türkiyede de virüsün yaylmasn önleyebilmek için uçularn durdurulmas, sokaa çkma kstlamas, uzaktan eitime geçilmesi, kafe ve restoran gibi yerlerin geçici süreyle kapatlmas, kamuya açk etkinliklerin iptal edilmesi gibi çeitli önlemler devreye alnd.
Salgn günlük hayat alkanlklarn da deitirdi. Bu süreçte kapal ve açk alanlarn tamamnda maske takmak, AVMler ile kurum ve kurululara girite HES kodu göstermek ve ate ölçümü yaptrmak zorunlu hale geldi. Yurt dna seyahat edecekler veya hastalk belirtisi olanlar için PCR testi uygulamas balatld.
TÜRKYE LK KAPANMAYI NSAN 2020DE YAADI
Türkiyede ilk sokaa çkma kstlamas ise 10-12 Nisan 2020de 30 büyükehir ile akcier rahatszlklarnn sk görüldüü Zonguldakta uyguland.
Ülke çapnda sokaa çkma kstlamalar, 2020de ve 2021de vaka saylarnn zirve yapt dönemlerde tekrarland.
2 Mart 2021de kontrollü normalleme süreci balatlan Türkiyede illerdeki risk durumlarna göre sokaa çkma kstlamalar, yeme-içme yerlerinin hangi artlarda hizmet verebilecei ve hangi kademelerdeki örencilerin hangi artlarda yüz yüze eitime balayaca belirlendi.
Salgn süresince en fazla vefatn yaand gün, 394 kiinin hayatn kaybettii 30 Nisan 2021 oldu. Vaka saylarndaki bu art üzerine Kovid-19 tedbirleri kapsamnda 29 Nisan ile 17 Mays 2021 arasnda kesintisiz sokaa çkma kstlamasn içeren tam kapanma dönemi uyguland.
Türkiye, 1 Temmuz 2021den itibaren normal hayata dönüü salayacak yeni döneme geçti. Bu çerçevede belli saat ve günlerde uygulanan sokaa çkma kstlamalar kaldrld, kafe ve restoranlar yeniden hizmet vermeye balad.
Uzaktan eitim sürecinin ardndan örenciler, 6 Eylül 2021de tüm kademelerde haftada 5 gün ve yüz yüze eitime geri döndü.
Devlet, Kovid-19 salgnnn olumsuz etkilerini en aza indirmek amacyla bu süreçlerde esnaf ve sanatkarlar ile dezavantajl vatandalara yönelik birçok sosyal destek programn devreye ald.
AILAMA SALGINA KARI EN GÜçLÜ SLAH OLDU
Tüm bu süreçte en önemli gelime, 2021de Kovid-19la mücadelede alarn devreye girmesi oldu. Türkiyede 14 Ocak 2021de salk çalanlaryla balayarak 65 ya üstüyle devam eden alama programna hzla yeni ya ve meslek gruplar eklendi. 2 Nisandan itibaren BioNTech alarnn da uygulanmasna baland.
25 Haziran 2021 itibaryla 18 ya ve üzerindekiler, randevularn alarak Kovid-19 alarn olmaya balad.
Bugüne kadar 18 ya ve üstü nüfusta 147 milyon dozdan fazla a yapld.
YERL AI TURKOVAC DEVREDE
Türkiye, salgnla mücadelede Kovid-19 as üreten 9 ülkeden biri oldu. TÜSEB ve Erciyes Üniversitesince gelitirilen inaktif Kovid-19 as TURKOVAC, 22 Aralk 2021de acil kullanm onayn ald. Salk Bakan Fahrettin Koca, anlurfadaki a üretim tesisinden yaplan programda TURKOVACn seri üretimine balandn bildirdi.
TURKOVACn ülke genelindeki ehir hastanelerinde uygulanmas ise 30 Aralk 2021de balad. 81 ildeki ehir hastanelerinin yan sra eitim ve aratrma hastaneleri de 8 ubat itibaryla sürece dahil oldu.
Ayrca ABD ve Avrupadaki baz ülkelerde Kovid-19 hastalarnn tedavisinde kullanlan Molnupiravir ilac, ubatta Türkiyede de tedavi rehberine alnd.
VAKA SAYILARI GDEREK AZALDI
Alamann da olumlu etkisiyle birlikte 2022de Kovid-19un küresel bir tehdit olmaktan çkmaya balad, tedbirlerin peyderpey kaldrld yeni bir sürece adm atld.
ubat aynn ilk haftasnda zirve noktasna ulaan vaka saylar, bu tarihten itibaren tekrar azalmaya balad. Salgnn bandan beri en yüksek günlük vaka says 111 bin 157 ile 4 ubatta görüldü.
Ancak ayn ay içinde günlük vaka says 49 bin 792ye, martta ise 11 bin 194e kadar dütü.
Nisan aynn ilk gününde 13 bin 367 Kovid-19 vakas ve 45 vefat görülürken, bu say ay içinde kademeli olarak azald. 25 Nisan 2022deki vaka says 2 bin 604, vefat says ise 15 oldu.
MASKE KULLANIM ZORUNLULUU BTT
Türkiyede 2020de salgnla birlikte zorunlu hale getirilen maske takma zorunluluu, 2 Mart 2022 itibaryla açk havada kaldrld, kapal ortamlarda ise havalandrma ve mesafe kuralna göre uygulanmaya balad.
Salk Bakan Fahrettin Koca, bu tarihte Koronavirüs Bilim Kurulunun ardndan yapt açklamada ayrca, kurum ve kurululara giriteki HES kodu uygulamasna, hastalk belirtisi olmayanlardan PCR testi istenmesine ve okullarda iki vakann görüldüü snflarn kapatlmasna da son verildiini bildirdi.
Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan da bugün Salk Bakanl Koronavirüs Bilim Kurulu üyeleriyle birlikte yapt açklamada, kapal mekanlardaki maske kullanma zorunluluunun tümüyle kaldrldn belirtti.
Halihazrda maske kullanm, vaka says 1000in altna düene kadar, sadece toplu ulam araçlar ile salk kurulularnda devam edecek.