Aydn Adnan Menderes Üniversitesinden Dr. Ouzhan Aydn, yapt aratrmayla Türkiyenin utangaçlk haritasn çkard. Tüketici davranlarn baz alan aratrmaya göre, Türkiyenin en utangaç bölgesi Dou Karadeniz. Bat Marmara ise utangaçlk orannn en düük olduu bölge.
Dr. Ouzhan Aydnn doktora tezi olan, Utangaç Tüketici Ölçeinin Gelitirilmesi ve Tüketici Karar Verme Tarzlarna Etkisi dikkat çeken verileri ortaya koydu.
Dr. Aydnn Türkiye genelinde 4336 katlmcyla gerçekletirilen ve maddi boyutunu Pamukkale Üniversitesinin üstlendii aratrmasna göre, Ordu, Giresun, Trabzon, Artvin ve Gümühanede yaplan çalmann sonuçlar Dou Karadenizin yüzde 37lik oranla Türkiyenin en utangaç bölgesi olduunu gösteriyor. Utangaçlk konusunda en rahat olan, baka bir deyile utangaçlk dozu en düük bölge ise, yüzde 24.75lik oranla Bat Marmara. Aratrmann psikoloji konusundaki danman ise Doç. Dr. Hülya ahin Baltac.
Dr. Ouzhan Aydn, Aslnda utangaçlk düzeyinin doudan batya douya gidildikçe dümesi bizim açmzdan son derece çarpc bir sonuç. çkan bu sonucu tek bir deikene balamak oldukça zor. Fakat unu rahatlkla söyleyebilirim ki, Türkiye Bat ve Dou kültürünün ahenkle bulutuu esiz bir ülke. Utangaçlk düzeyinin batya doru gidildikçe dümesi batllamayla ilikili olabilir. Eitim düzeyi, gelir seviyesi, bölgenin gelimilik düzeyi, sosyokültürel birikim ve sosyoekonomik yap gibi son derece önemli deikenlerin ayr ayr utangaçlkla beraber ele alnmas gerekir diye konutu.
BATIDA HEMEN HEMEN Hç ELE ALINMAMI
Dr. Aydn, Bat kültüründe utangaçlk, bireyin üstesinden gelmesi gereken psikolojik bir problem olarak görülüyor. Dou kültüründe ise utangaçlk, sanki bireylerde bulunmas gereken bir meziyetmi gibi alglanyor. Bu bak açsndan olsa gerek utangaçlk, bat kültüründe tüketici davranlar açsndan hemen hemen hiç ele alnmam. Türkiyede ise durum oldukça farkl. Türkiye, Bat ile Dou kültürünün harmanland bir ülke. Türkiyede mahcubiyet, utanma, çekingenlik gibi duygulara sahip olmak güzel ahlakn bir göstergesi. Utangaçlkla ilgili yaplan dier aratrmalarda gördük ki; utangaçlk düzeyi srailde oldukça düük. Japonyada ise utangaçlk düzeyi yüksek. Aslnda bu aratrmalar son derece önemli dedi
DUYGULARIN HEPSNN BR AMACI VE ÖNEM VAR
Aratrma sonuçlarn yorumlayan psikolog Ayhan Alta, Doudan batya doru utanma duygusunun azalmasn u bilgiyle açklayabiliriz. Douda insanlarn birbirleri ile iletiim kurmas batya oranla daha azdr. Batda insanlar daha farkl türden iletiim kurma durumunda olduklar için iletiim konusunda kendilerini gelitirirler. Kendilerini gelitirdikleri için özgüvenleri bu anlamda artmaktadr. Özgüveni iyi seviyede olan kiiler daha az utanrlar. Tabii utanmay kültürel olarak da ele almak gerekir. çünkü Dou kültüründe utanmak olumlu bir durumdur. Hatta çekingen veya utangaç insanlara olumlu yaklalr. Bir insann yüzünün kzarmas douda terbiye olarak alglanrken batda özgüven eksiklii olarak deerlendirilebilir. Biz psikologlara göre ise utanma dahil hayatmzda ortaya çkan duygularn hepsinin bir amac ve bir önemi var. Salkl düzeyde yaanan duygular hayatmz kolaylatrrken patolojik düzeyde yaananlar hayatmz yaanmaz hale getirebiliyor açklamasn yapt.
ARATIRMADA BU SORULARA EVET DEDLER
Müteriler üzerinden yaplan utangaçlk aratrmasnda, sorulan ve evet cevabnn çounlukta olduu sorular öyle:
Bakalarndan herhangi bir konuda bilgi istemek bana zor gelir.
Bakalar ile birlikteyken konuacak kendimi gergin hissederim.
Yetkili bir kii ile konuurken kendimi gergin hissederim.
Kar cinsten kiilerle birlikteyken daha utangaç olurum.
Saatin kaç olduunu baka birine soramam.
Fiyat etiketi olmayan ürünlerin fiyatn sormakta çekingenlik gösteririm.
Bombo bir maazaya girmekten çekinirim.
Para üstünü, ayp olur diye, kasiyerin gözü önünde sayamam.
BÖLGELERE GÖRE DAILIM
12 bölgede, toplam 4 bin 337 kii ile yaplan utangaçlk aratrmasnn detayl sonuçlar öyle:
1. Dou Karadeniz: Yüzde 37 (Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin ve Gümühane)
2. Kuzeydou Anadolu: Yüzde 35 (Erzincan, Bayburt, Erzurum, Ardahan, Kars, Idr ve Ar)
3. Orta Anadolu: Yüzde 33,75 (Sivas, Yozgat, Krkkale, Krehir, Nevehir, Nide, Aksaray, Kayseri)
4. Güneydou Anadolu: Yüzde 33 (Gaziantep, Kilis, Adyaman, anlurfa, Diyarbakr, Mardin, Batman, Siirt, rnak)
5. Bat Anadolu: Yüzde 32,25 (Ankara, Konya, Karaman)
6. Ortadou Anadolu: Yüzde 31,25 (Malatya, Elaz, Tunceli, Bingöl, Van, Mu, Bitlis, Hakkari)
7. Bat Karadeniz: Yüzde 31 (Zonguldak, Bartn, Karabük, Kastamonu, çankr, çorum, Sinop, Samsun, Amasya, Tokat)
8. Akdeniz/Bat Akdeniz: Yüzde 29,71 Dou Akdeniz: Yüzde 33,5 (Hatay, Osmaniye, Kahramanmara, Adana, Mersin, Antalya, Isparta, Burdur)
9. Ege: Yüzde 29,25 (zmir, Manisa, Aydn, Mula, Denizli, Kütahya, Uak, Afyon)
10. stanbul: Yüzde 29
11. Dou Marmara: Yüzde 27,25 (Eskiehir, Bilecik, Bursa, Yalova, Sakarya, Kocaeli, Düzce, Bolu)
12. Bat Marmara: Yüzde 24,75 (Edirne, Krklareli, Tekirda, çanakkale, Balkesir)