Türkiye İstatistik Kurumu, 2022 yılına ilişkin İstatistiklerle Yaşlılar çalışmasının sonuçlarını açıkladı.
Buna göre, 2017de 6 milyon 895 bin 385 kişi olan 65 yaş ve üzeri nüfus, son 5 yılda yüzde 22,6 artarak 2022de 8 milyon 451 bin 669 kişi oldu. Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı 2017de yüzde 8,5 iken, 2021de yüzde 9,9a çıktı.
2022de yaşlı nüfusun yüzde 44,4ünü erkekler, yüzde 55,6sını kadınlar oluşturdu. Nüfus projeksiyonlarında yaşlı nüfus oranının 2030da yüzde 12,9, 2040ta yüzde 16,3, 2060ta yüzde 22,6 ve 2080de yüzde 25,6 olacağı öngörüldü.
Yaşlı nüfus yaş grubuna göre incelendiğinde, 2017de bu kesimin yüzde 61,6sının 65-74 yaş grubunda, yüzde 29,7sinin 75-84 yaş grubunda ve yüzde 8,6sının 85 ve daha yukarı yaş grubunda yer aldığı görülürken, 2022de yüzde 64,5inin 65-74 yaş grubunda, yüzde 27,7sinin 75-84 yaş grubunda ve yüzde 7,9unun 85 ve daha yukarı yaş grubunda yer aldığı belirlendi.
Yaşlı nüfusun yüzde 0,1ini oluşturan 100 yaş ve üzerindeki yaşlı kişi sayısı 2022de 5 bin 344 oldu.
TÜRKİYE NÜFUSUNUN YAŞ YAPISI DEĞİŞTİ
Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının yüzde 10u geçmesi nüfusun yaşlanmasının bir göstergesi olarak kabul ediliyor. Türkiyede yaşlı nüfus, diğer yaş gruplarındaki nüfusa göre daha yüksek bir hızla artış gösterdi.
Küresel yaşlanma süreci olarak adlandırılan demografik dönüşüm sürecinde olan Türkiyede, doğurganlık ve ölümlülük hızlarındaki azalmayla birlikte sağlık alanında kaydedilen gelişmeler, yaşam standardının, refah düzeyinin ve doğuşta beklenen yaşam süresinin artmasıyla nüfusun yaş yapısı şekil değiştirdi. çocuk ve gençlerin toplam nüfus içindeki oranı azalırken yaşlıların toplam nüfus içindeki oranı artış gösterdi. Türkiye, oransal olarak yaşlı nüfus yapısına sahip ülkelere göre hala genç bir nüfus yapısına sahip olsa da yaşlı nüfus sayısal olarak oldukça fazla.
Nüfusun yaşlanmasıyla ilgili bilgi veren göstergelerden biri olan ortanca yaş da 2017de 31,7 iken 2022de 33,5 oldu. Ortanca yaş 2022de erkeklerde 33,5, kadınlarda 34,2 olarak hesaplandı.
Nüfus projeksiyonlarında ortanca yaşın 2030da 35,6, 2040ta 38,5, 2060ta 42,3 ve 2080de 45 olacağı tahmin edildi.
çalışma çağındaki yüz kişiye düşen yaşlı sayısını ifade eden yaşlı bağımlılık oranı 2017de yüzde 12,6 iken 2022de yüzde 14,5e çıktı.
TÜRKİYE, YAŞLI NÜFUSUNDA 184 ÜLKE ARASINDA 66. SIRADA
Nüfus projeksiyonlarına göre, yaşlı bağımlılık oranının 2030da yüzde 19,6, 2040ta yüzde 25,3, 2060ta yüzde 37,5 ve 2080de yüzde 43,6 olacağı öngörüldü.
Nüfus tahminlerine göre, 2022de dünya nüfusu 7 milyar 975 milyon 105 bin 156 kişi, yaşlı nüfus ise 782 milyon 998 bin 642 kişi oldu. Buna göre, dünya nüfusunun yüzde 9,8ini yaşlı nüfus oluşturdu.
En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ilk üç ülke, yüzde 29,9 ile Japonya, yüzde 24,1 ile İtalya ve yüzde 23,3 ile Finlandiya oldu. Türkiye bu açıdan 184 ülke arasında 66. sırada yer aldı.
Yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu il, 2022de yüzde 20,1 ile Sinop olarak belirlendi. Bu ili yüzde 19,3 ile Kastamonu, yüzde 18 ile Giresun izledi. Yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu il ise yüzde 3,5 ile Şırnak oldu. Bu ili yüzde 4 ile Hakkari, yüzde 4,1 ile Şanlıurfa izledi.
Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının yüzde 10 ve üzerinde olduğu il sayısı 2022de 52 oldu.
YAKLAŞIK HER 4 HANEDEN BİRİNDE EN AZ BİR YAŞLI FERT VAR
Türkiyede 2022de toplam 26 milyon 75 bin 365 haneden 6 milyon 276 bin 433ünde yaşlı nüfus olarak tanımlanan 65 ve daha yukarı yaşta en az bir fert bulunduğu belirlendi. Diğer bir ifadeyle, hanelerin yüzde 24,1inde en az bir yaşlı fert yaşadığı görüldü.
En az bir yaşlı fert bulunan 6 milyon 276 bin 433 haneden 1 milyon 632 bin 874ünde tek başına yaşlı fertler yaşıyor. Bu hanelerin yüzde 74,7sinde yaşlı kadınlar, yüzde 25,3ünde yaşlı erkekler bulunuyor.
En az bir yaşlı fert bulunan haneler içinde tek kişilik yaşlı hanehalkı oranının en yüksek olduğu il, 2022 yılında yüzde 35,5 ile Burdur oldu. Bu ili yüzde 35 ile Balıkesir, yüzde 34,5 ile çanakkale izledi. Bu oranın en düşük olduğu il ise yüzde 7,8 ile Hakkari oldu. Bu ili yüzde 13,5 ile Batman, yüzde 14,7 Şırnak ile izledi.
En az bir yaşlı fert bulunan hanelerin yüzde 57,2sinin 3 ve daha fazla kata sahip binalarda ikamet ettiği görüldü. Söz konusu hanelerin yüzde 60,1inin asansör bulunmayan, yüzde 39,9unun ise asansörü bulunan binalarda yaşadığı belirlendi.
Eğitim durumuna göre yaşlı nüfus incelendiğinde, 2017de bu grubun yüzde 44,5i ilkokul mezunu, yüzde 6sı ortaokul veya dengi okul/ilköğretim mezunu, yüzde 6,3ü lise veya dengi okul mezunu, yüzde 6,2si yükseköğretim mezunu iken 2021de ilkokul mezunu olanların oranı yüzde 46,5e, ortaokul veya dengi okul/ilköğretim mezunu olanların oranı yüzde 8,5e, lise veya dengi okul mezunu olanların oranı yüzde 8,6ya, yükseköğretim mezunu olanların oranı yüzde 7,9a yükseldi.
Yaşlı nüfusun eğitim durumu cinsiyete göre incelendiğinde önemli farklılıklar olduğu gözlendi. Bitirilen tüm eğitim düzeylerinde yaşlı erkek nüfus oranının yaşlı kadın nüfus oranından daha yüksek olduğu görüldü.
YAŞLI NÜFUSTA MEDENİ DURUM
Yaşlı erkek nüfusun 2022de yüzde 1,3ünün hiç evlenmemiş, yüzde 83,7sinin resmi nikahla evli, yüzde 3,8inin boşanmış, yüzde 11,2sinin eşi ölmüş olduğu görülürken yaşlı kadın nüfusun yüzde 2,8inin hiç evlenmemiş, yüzde 46,1inin resmi nikahla evli, yüzde 4,2sinin boşanmış, yüzde 46,9unun ise eşi ölmüş olduğu belirlendi.
Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarına göre, eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60ına göre hesaplanan yoksulluk oranı, 2017de Türkiye geneli için yüzde 20,1 iken 2021de yüzde 21,3 oldu. Bu oran, yaşlı nüfus için 2017de yüzde 15,5 iken 2021de 11,4e düştü.
Yaşlı nüfusun yoksulluğu cinsiyete göre incelendiğinde, yaşlı erkeklerde yoksulluk oranı 2017de yüzde 13,5 iken 2021de yüzde 9,9 olarak belirlendi. Yaşlı kadınlarda yoksulluk oranı ise 2017de yüzde 17 iken 2021de yüzde 12,6 olarak kayıtlara geçti.
Yaşlı nüfusun iş gücüne katılma oranı 2017de 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus için yüzde 52,8 iken 2021de yüzde 51,4 oldu. Bu oran yaşlı nüfus için 2017de yüzde 12,2 iken 2021de yüzde 11,3 olarak hesaplandı. Bu oran cinsiyete göre incelendiğinde, yaşlı erkek nüfusta 2021de yüzde 18,6 iken yaşlı kadın nüfusta yüzde 5,4 olarak belirlendi. Yaşlı nüfustaki işsizlik oranının 2017de yüzde 2,2 iken 2021de 3 olduğu görüldü.
İNTERNET KULLANAN YAŞLI BİREYLERİN ORANI 4 KAT ARTTI
Yaşam Memnuniyeti Araştırması sonuçlarına göre, mutlu olduğunu beyan eden 18 ve daha yukarı yaştaki bireylerin oranı 2022de yüzde 49,7 iken bu oran 65 ve daha yukarı yaştaki bireyler için yüzde 57,7ye çıktı. Genel mutluluk düzeyi orta seviyede olan yaşlı bireylerin oranı yüzde 28,6 iken mutsuz olduğunu beyan edenlerin oranı yüzde 13,7de kaldı.
Yaşlı bireylerin 2017de en önemli mutluluk kaynağı yüzde 65,8 ile aileleri, yüzde 16,5 ile çocukları, yüzde 7,2 ile eşleri, yüzde 6,4 ile torunları iken 2022de yüzde 59,5 ile aileleri, yüzde 21,7 ile çocukları, yüzde 7,3 ile eşleri ve yüzde 7 ile torunları oldu.
Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması sonuçlarına göre, internet kullanan 65-74 yaş grubundaki bireylerin oranı 2017de yüzde 11,3 iken bu oran 2022de yüzde 36,6ya yükseldi.
İnternet kullanan yaşlı bireyler cinsiyete göre incelendiğinde, erkeklerin kadınlardan daha fazla internet kullandığı görüldü. İnternet kullanan yaşlı erkeklerin oranı 2022de yüzde 43,8 iken yaşlı kadınların oranı yüzde 30,3 oldu.