çınar ilçesine 13 kilometre uzaklıktaki tarihi Zerzevan Kalesi ziyaretçilerin ilgi odağı oldu. UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesine alınan kale, 124 metre yükseklikteki bir tepede yer alıyor. 1990lı yıllarda bölgedeki terörden kaynaklı bakımsızlık ve ilgisizlik olan kaledeki arkeolojik kazıların her karışından adeta tarih fışkırıyor. Kazılarda Mithras tapınağının bulunmasından sonra antik Roma dönemine ait vaftiz kovaları, tarihi sikkeler, Latince yazıların bulunduğu Amerikan amblemli bir de rozet bulundu. Askeri garnizon olarak kullanılan kalede 2014 yılından beri devam eden kazı çalışmalarında sokaklar, yollar, kiliseler, evler, gizli tüneller, kaya mezarları ortaya çıkarıldı.
400 BİN ZİYARETçİ AĞIRLADI
Açık hava müzesi görünümündeki kale, 60 dönüm üzerindeki 1200 metrelik sur kalıntıları, 21 metre yükseklikte gözetleme ve savunma kuleleri, kilise, silah ve cephanelik depoları, sığınaklar, yeraltı ibadethaneleri, karargh binası, tahıl depoları, su sarnıçları ve kanallardan oluşuyor.
Kalenin gizemini merak eden tarih severler, yerli ve yabancı turistler geçen yıl turizm sezonuyla Zerzevan Kalesine ziyarette bulundu. Sezon boyunca 400 bini aşkın kişi tarihi dokuyla buluştu.
KUTSAL ALAN DÜNYANIN İLGİSİNİ çEKTİ
Kazı Heyeti Başkanı Dicle Üniversitesi öğretim üyesi Doç Dr. Aytaç Coşkun, kazı çalışmalarında 9. sezonu geride bıraktıklarını belirterek, kazılarla bölge tarihine ışık tutulduğu gibi, turizme de önemli katkılar sağlandığını belirtti.
Coşkun, Zerzevanın yoğun ilgi gördüğünü, ören yerine dönüştüğünü vurgulayarak şu bilgileri paylaştı:
Büyükşehir belediyesinin de katkılarıyla inşa edilecek karşılama merkezinin tamamlanmasıyla yılda en az 1 milyon ziyaretçi Zerzevan Kalesine gelecek. Bu da bölgenin turizmi açısından çok önemli. Sadece Diyarbakırın değil, bütün bölgenin turizmini etkileyecek potansiyele sahip bir askeri yerleşim, Romanın önemli bir sınır garnizonu burası. Kalenin surları, surlarla birlikte mezarları, yeraltı kiliseleri, tapınaklar ve çok önemli kutsal alan. Mithras kutsal alanı 2017 yılında ortaya çıktı. Mithras kutsal alanın ortaya çıkmasıyla Zerzevan bütün dünyada duyulmaya başlandı. Dünyanın her yerinden ziyaretçi akınına uğradı. Yaptığımız çalışmalarla askerlerin kaldığı konutlar, sivillerin kaldığı konutlar, yönetim binaları, üst düzey generallerin kaldığı villalar, su kanalları, su sarnıçları yüzlerce mimari yapı ortaya çıkarıldı ve daha bunların belki yüzlercesi yerin altında. Ölüler şehrini kazacağız. Ölüler şehrinde çok önemli bulgulara ulaşacağız.
KĞIT 1 DOLAR ÜZERİNDEKİ ABD AMBLEMLİ ROZET BULUNDU
Kalenin doğu surlarındaki kazılarda en dikkat çeken ayrıntı ise, ABDnin ilk kurulduğu zamana veya kuruluşun hemen öncesi döneme ait bir rozet bulundu.
Üzerinde Latince E Pluribus Unum yazan rozetin yüzeyindeki motifin ilk defa 1782 yılında tasarlandığı biliniyor.
Bu tip rozet ya da düğmelerin erken örnekleri, 1850li yıllarda ABDde kullanılmıştı. Bu rozet benzeri arma ABD ordusu tarafından da kullanılmaya başlanmıştı.
300 YIL TOPRAK ALTINDA KALMIŞ, NASIL GELDİĞİ BİLİNMİYOR
E Pluribus Unum yazısının, Amerika Birleşik Devletlerinin ilk resmi sloganı olduğu, tarihçiler ve arkeologlar Latince bu sloganın çokluktan birliğe anlamına geldiğini belirtiyor.
Bu sloganın ABDyi oluşturan 13 koloninin birliği anlamında kullanıldığı, kartalın sağ pençesinde zeytin dalı, solunda 13 oktan oluşan sıkıca çekilmiş bir demet bulunduğu ve bu sembollerin barış ve savaşın gücünü temsil ettiği belirtiliyor.
Kartalın gagasında ilk komitenin sloganı olan E Pluribus Unum yazılı bir parşömen görüldüğü, Kartalın göğsünde bulunan ve eyaletleri temsil eden kalkan, federal hükümet arasındaki birliğe işaret ettiği ifade ediliyor. Kartalın başının üzerinde 13 yıldızdan oluşan parlak takımyıldızı kullanıldığı ifade ediliyor.
Yapılan analizler sonrası rozetin üretiminde 15. yüzyıl sonrası bir teknoloji kullanıldığı, 18. yüzyıldan itibaren 300 yıl toprak altında kaldığı bildirildi.
Rozetin Zerzevan Kalesine nasıl geldiği ise bilinmezken, bu sembol ABDde halen kullanılıyor.