Şampuan, modern kişisel bakımın vazgeçilmez bir unsuru haline gelmiş olup, saç ve saç derisinin temizlenmesi için kullanılan bir üründür. Şampuanın tarihi, temizlik ve hijyen anlayışının gelişimiyle paralel olarak şekillenmiştir.

İnsanlık tarihinin erken dönemlerinde, saç temizliği için kullanılan yöntemler oldukça basitti. Eski uygarlıklar, saçlarını temizlemek için su, kil ve bitki özleri gibi doğal maddelerden faydalandılar. Antik Hindistanda, şampo (Hindistan cevizi yağı ve otların karışımı) adı verilen bir karışım kullanılırdı. Bu kelime, İngilizceye shampoo olarak geçmiştir.

19. yüzyılda, Batı dünyasında saç temizliği için kullanılan yöntemler daha da gelişti. Bu dönemde, sabun bazlı ürünler kullanılmaya başlandı. Ancak sabun, saç üzerinde kalıntı bıraktığı ve saçın doğal yağlarını yok ettiği için ideal bir çözüm değildi. İlk modern şampuanın 1860larda İngilterede hazırlandığına inanılır. Londrada yaşayan bir İngiliz kimyager, saç temizliği için sabun yerine daha hafif ve saç derisine zarar vermeyen bir formül geliştirdi. Bu formül, Hindistan cevizi yağı ve bitkisel özlerin karışımıydı.

1920lerin başında, Hans Schwarzkopf adlı bir Alman kimyager, ilk ticari şampuanı piyasaya sürdü. Schwarzkopfun geliştirdiği bu ürün, toz halinde satılan bir şampuandı ve su ile karıştırılarak kullanılıyordu. 1930larda ise sıvı şampuanlar geliştirilmeye başlandı ve daha pratik hale geldi. ABDde ise, Procter Gamble şirketi 1934te Drene adlı ilk sentetik deterjan bazlı şampuanı piyasaya sürdü. Bu, şampuan endüstrisinde büyük bir dönüm noktasıydı çünkü sabun bazlı ürünlerin aksine, deterjan bazlı şampuanlar daha etkili temizlik sağlıyordu ve saç üzerinde kalıntı bırakmıyordu.

Günümüzde şampuanlar, çeşitli saç tiplerine ve ihtiyaçlarına yönelik olarak formüle edilmektedir. Kuru, yağlı, boyalı, ince telli veya kepekli saçlar için özel şampuanlar bulunmaktadır. Şampuanların içerikleri de büyük ölçüde değişmiştir. Artık sülfatsız, paraben içermeyen, organik ve doğal içeriklerle zenginleştirilmiş birçok seçenek mevcuttur. Ayrıca, sürdürülebilirlik ve çevre bilinciyle birlikte, ambalaj atığını azaltan katı şampuanlar ve geri dönüştürülebilir ambalajlar popülerlik kazanmıştır.

Şampuanın tarihi, insanlığın temizlik ve hijyen anlayışının evrimiyle yakından ilişkilidir. Antik uygarlıkların basit yöntemlerinden, modern kimyanın gelişimiyle ortaya çıkan ticari ürünlere kadar, şampuanın keşfi ve geliştirilmesi, kişisel bakımda önemli bir yer tutmaktadır. Günümüzde şampuanlar, hem işlevsellik hem de çeşitlilik açısından oldukça geniş bir yelpazede sunulmakta, kullanıcıların ihtiyaçlarına ve tercihine uygun çözümler sunmaktadır.