Evet,

Dini ibadetimizin,

Yaşam ahlakımızın,

Ve sağlıklı nesil ve birey olmamızda olmazsa olmaz ilkedir; Temizlik

Emredici, hüküme sahiptir.

çünkü

Özelliklen Allaha ibadet yapılırken gerek beden ve gerekse giysi yönünde, temizlik birinci koşuldur.

Her türlü pislikten ve kirlilikten arınılmalı.

Ki Peygamber Efendimize (s.a.v) ilk gelen ayetlerde; temizliğin önemine vurgu yapılmıştır.

Kuran-i Kerimin Müddessir süresinin 7445 ayetlerinde nitekim bu emredilmektedir.

Üstünü başını temizle.

Pisliği kendinden uzaklaştır.

Malum, temizliği öne çıkaran bir de atasözü var.

Temizlik imandan gelir diye!

***

Denildiği gibi;

Temizlik Dini ibadetin ana koşulu olduğu gibi, bir de medeniyet ve kültür ölçütüdür.

Pek tabi ki,

Burada önemli etken de, tuvalet ve onu kullanma kültürüdür.

Tuvaletler,

Bu değerlerin penceresinde yöre insanının alışkanlıklarını,

Adetlerini,

Aynı zaman da inançlarına olan bağlılık derecesini de, ortaya koymaktadır.

Bundan dolayı derim ki;

Tuvalet deyip geçmeyelim.

Sıradan bir mesele değil.

***

Şöyle ki;

Tuvalet ve kullanım algısında,

Şehirlerin,

Mahallelerin,

Hatta evlerin temizliğinde bu ihtiyaç haneleri hep, birinci gösterge olarak görmüş.

Ve ona göre değer almıştır.

***

Osmanlı dönemine ait,

Yaşam şekli,

Ve temizlik kültürüne ilişkin, tarihi anlatımlara baktığımızda, bu ölçüt büyük ölçüde önemsenilmiştir.

Özelliklen de, toplumsal düzeyde!

Tarih sayfalarında;

Camilerde,

Hanlarda,

Hamamlarda hizmet veren umumi tuvaletlerden hayranlıkla bahsedilmektedir.

Nitekim kalıntılara baktığımızda;

Sürekli akan şırıl şırıl sular.

Mermerler içinde dekore edilmiş pırıl pırıl meknlar vaki!

***

Ki bugün,

Tarihi mekanlarda bu açık bir şekilde kendini gösterdiği gibi.

Yaşadığımız;

Zaman dilimi açısından da, ders-i ibret ihtiva etmektedir.

Ne var ki;

Günümüzdeki hal-i vaziyete baktığımızda özellikle umumi tuvaletlerin hali içler acısı.

Varlıklarıyla-yoklukları belli değil.

Var olan da!

Derler ya; Pislikten geçilmez bir rezalet içerisinde!

Kimi, bakımsız, kimi harap!

Kimi de, çöplüğe döndürülmüş vaziyette!

***

Tabi;

Bunun iki önemli gösterge ve sorumsuzluğu var.

Birincisi;

Kullanan kişinin temizlik anlayışı.

İkincisi;

Bu mekanı işleten zihniyetin temizliğe verdiği önem.

Aslında,

Üçüncü bir sorumluluk var, o da bu meknların denetiminden sorumlu makam.

Varın;

Bu üçlü yapının değerlendirme notu ve analizini şimdilik siz yapın!

***

Gelelim;

Diyarbakırımıza ve var olan, meknlara!

Hep dem vururuz!

Diyarbakırın,

Tarih,

Kültür ve medeniyet şehri olduğuna ilişkin.

Deriz;

Surlarıyla,

Camileriyle, medrese, kilise ve havralarıyla,

Bağrında,

Yeşerttiği ve bugün için, kısm-i olarak varlığını idame eden, 33 medeniyetiyle övünülen şehr-i mekn Diyarbakır.

Peki, bahse konu mevzuu da, hal-i vaziyeti ne?

***

Ne yazık ki,

Parlak ve övünülecek bir durum yok!

Umumi tuvalet ve özellikle bayanlar için gerekli ortam yok denilecek düzeyde.

Büyük bir eksiklik olduğu gibi!

Devasa bir ayıbı da teşkil etmektedir.

***

Bakınız;

Birçok cami ve mescit olan yerlerde;

Erkekler şadırvanlarda abdest alıp namazını camilerde kılabiliyor.

Diğer ihtiyaçlarını giderebiliyor.

Onlar için pek sorun yok.

Ama bayanlar için aynı şeyi söylemek çok zor.

Arıza-i durum kötü ve büyük!

***

Buyrun size,

27 Sahabenin meknının bulunduğu,

Hazreti Süleyman Camii,

Buyrun size,

5inci Harem-i Şerif diye anılan Ulu Cami,

Buyrun size,

Tarihi Surlarımızın çevresi,

Buyrun size;

Kiliselerimiz

Havralarımız velhasıl, bir bütünlük içerisinde hepsi.

Şehrin,

Varoşlarından tutunda,

En modern,

Bölgelerine, semtlerine, ilçelerine kadar.

***

Özellikle de;

Bayanlar için.

çalışan kadınlar,

Öğrenciler, gezi için gelen yerli ve yabancı turistler için.

Ne umumi tuvalet,

Ne de onlar için ayrılmış abdest alma meknı yok.

Ne de,

Tuvaleti gelen çocuğunun ihtiyacını gidermek için, koşturabilecek anne için!

Yok.

Halk deyimiyle; yok oğlu yok.

***

Doğrusu,

Uzun yıllardır, buradan dile getirmekteyim.

Özelliklen de, yerel yönetimlerin dikkatini çekmek!

Ve aynı meyanda, sorumlu etkili ve yetkili zevatları uyarma noktasında.

Diyarbakırda,

çok ciddi manada özellikle bayanlar için umumi tuvalet sıkıntısı yaşanmaktadır.

Ama nafile;

Bu eksiklik nedense bir türlü giderilmiyor.

Biliyorum,

Kent ahalisi olarak bu durumla alakalı pek konuşulmaz!

Tabi konuşulmaması; gündeme gelmemesi, ekseriyetiyle duygu eksenlidir.

Yani; utanma!

Bunu da mı, konuşacağız-tartışacağız, ayıp olmaz mı diye!

Ama vahameti,

İnsan-i ve dini açıdan büyük önem taşıdığı tartışılmazdır, umumi tuvaletlerin durumu.

***

Onun için diyorum ki;

Diyarbakırda bayanlar için; tuvalet-abdesthane büyük ihtiyaçtır.

Bu mesele, giderilmeli.

Ama ne yazık ki;

çözüm üretilmeyen sorun dün olduğu gibi bugün de geçerliliğini koruyor.

Yıllardır, aynı mevzu, sessiz konuşuluyor.

Diyorum ki,

Erkeklerin bu konuda bariz bir sıkıntı yaşamadıkları için, alakasızlık var.

Yoksa,

Bu mesele çoktan ama çoktan çözümlenir, ihtiyaçlar giderilirdi.

***

Bakınız,

Hazreti Süleyman Camii.

Bugün,

Gazetenin birinci sayfasında mevzu haber!

Kadınlar için, tuvalet ve abdest alma yeri konusunda sıkıntısı yaşanıyor diye.

İşte bu nedenle;

Meseleyi bugün sesli bir şekilde, gündeme getirmek istedim.

Bir kez daha;

Muhatapların dikkatini çekmek ve sorumlu olmaya davet etmek!

***

Dile kolay,

Yerli ve yabancı turist açısından hep gözde bir mekan, Hazreti Süleyman Cami.

Nitekim

Ulu Camide aynı, ilgi alanı içerisinde!

İnanç turizmi yönünde,

Diyarbakır için de, kazanım sağlayan tarihi meknlar!

Özellikle;

Perşembe günleri yani Cuma akşamları Hazreti Süleyman Camii ziyaretçi akınına uğruyor.

***

İşte burada bayanlar camide, yer darlığı ve uygun olmaması nedeniyle abdest alamıyorlar.

Yerli-yabancı bayanlar,

Ya cami civarındaki evlere, ya da yaklaşık 2 kilometre uzaklıktaki Dicle Üniversitesi Camisi'ne gitmek zorunda kalıyor.

Camideki ziyaretçi yoğunluğu nedeniyle, kadınlar ve erkekler zaman zaman şadırvanda aynı mekn içerisinde abdest almak zorunda kalıyorlar.

Düşünün,

Tuvalet ihtiyacında kadın ile erkeklerin kabinleri yan-yana bitişik!

Hele hele yan yana abdest alınırsa!

İçinize siner mi?

Sanmıyorum.

çünkü hem dini açısından hem de görüntü açısından büyük sıkıntı yaratıyor.

***

Birçok,

Diyarbakırla ilgili araştırmalarıyla tanıdığımız,

Prof. Dr. Kenan Haspolatin ifadesiyle; Yerel yöneticiler nerdesiniz?

Sonuç itibariyle,

Vaki olan tablo kent olarak müthiş bir tezat içermektedir.

çarşıda birçok lokanta,

Pastane, çay ocağı vb.

Yeme ve içme ihtiyacını gideren işletme var.

Lakin bu ihtiyaçların giderilmesi sonucu oluşan yeni ihtiyacın yani umumi tuvalet sorunun giderilmesi için bir çaba yok!

Sizce;

Yaman bir çelişki değil mi?

***

Bir kez daha,

Dün gece idrak etmiş bulunduğumuz,

Bin aydan daha hayırlı,

Mübarek,

Kadir Gecenizi tebrik ediyorum.

Evet,

Temizlik imandan gelir sözüyle,

Şöyle,

Kendimizi,

Mahallemizi,

Beldemizi,

İlçemizi,

Şehrimizi

Ve pek tabi ki, ülkemizin sath-i mailini, temizlik ölçeğinde kontrol edersek.

Sahi;

İmanın farzını ikmal etmiş bir halde miyiz?

Takdir sizin!