Yni bu iki yet, bu esası ders veriyor ki: Bir adamın cinayetiyle başkalar mesul olmaz. Hem bir msum, rızası olmadan, bütün insana da feda edilmez. Kendi ihtiyariyle kendi rızasiyle kendini feda etse, o fedakrlık bir şehadettir ki, o başka meseledir. diye hakik adlet-i beşeriyeyi tesis ediyor. Bunun tafsiltını da Risale-i Nura havale ediyorum.

İkinci Sual: Sen eskiden şarktaki bedev aşirde seyahat ettiğin vakit, onları medeniyet ve terakkiyata çok teşvik ediyordun. Neden, kırk seneye yakındır, medeniyet-i hzıradan mimsiz diyerek hayat-ı içtimaiyeden çekildin, inzivaya sokuldun?

Elcevap: Medeniyet-i hzıra-i Garbiye, semav kanun-u esaslere muhalef olarak hareket ettiği için seyyiatı hasenatına; hatları, zararları, faidelerine rcih geldi. Medeniyetteki maksud-u hakik olan istirahat-ı umumiye ve saadet-i hayat-ı dünyeviye bozuldu. İktisad, kanaat yerine israf ve sefahet.. ve say ve hizmet yerine tembellik ve istirahat meyli galebe çaldığından, bçare beşeri hem gayet fakir, hem gayet tembel eyledi. Semav Kurnın kanun-u esassi:

Leyse lil insani ill ma sea Kulu veşreb vela tusrif ferman-ı esassiyle: Beşerin saadet-i hayatiyesi, iktisad ve saye gayrette olduğunu ve onunla beşerin havas, avm tabakası birbiriyle barışabilir. diye Risale-i Nur bu esası izaha binaen kısa bir-iki nükte söyleyeceğim:

Birincisi: Bedevlikte beşer üç-dört şeye muhtaç oluyordu. O üç dört hctını tedarik etmeyen on adette ancak ikisi idi. Şimdiki garb medeniyet-i zlim-i hzırası su-i istmalt ve israfat ve hevesatı tehyic ve havic-i gayr-i zaruriyeyi, zarur hctlar hükmüne getirip görenek ve tiryakilik cihetiyle şimdiki o meden insanın tam muhtaç olduğu dört hctı yerine, yirmi şeye bu zamanda muhtaç oluyor. O yirmi hctı tam hell bir tarzda tedarik edecek yirmiden ancak ikisi olabilir. Onsekizi muhtaç hükmünde kalır. Demek bu medeniyet-i hzıra insanı çok fakir ediyor. O ihtiyaç cihetinde beşeri zulme, başka haram kazanmağa sevk etmiş. Bçare avm ve havas tabakasını daima mübarezeye teşvik etmiş. Kurnın kanun-u esassi olan vücub-u zekt, hurmet-i riba vasıtasiyle avmın havassa karşı itatini ve havassın avma karşı şefkatini temin eden o kuds kanunu bırakıp burjuvaları zulme, fukaraları isyana sevk etmeğe mecbur etmiş. İstirahat-ı beşeriyeyi zr ü zeber etti!..

İkinci Nükte: Bu medeniyet-i hzıranın hrikaları, beşere birer nimet-i Rabbaniye olmasından, hakik bir şükür ve menfaat-ı beşerde istmali iktiza ettiği halde, şimdi görüyoruz ki: Ehemmiyetli bir kısım insanı tembelliğe ve sefahete ve sayi ve çalışmayı bırakıp istirahat içinde hevesatı dinlemek meylini verdiği için sayin şevkini kırıyor. Ve kanaatsizlik ve iktisatsızlık yoluyla sefahete, israfa, zulme, harama sevkediyor.

Devam edecek