Şayet bu beş derece krlı beyi kabul etmezsen, beş derece hasaret içinde emanete hıyanet edeceksin; zyi olunca, mesuliyeti kazanacaksın.

İşte temsili anladın. Şimdi hakikate bak:

Evet, o dağ, arzdır. Miskin adam da, fakir insandır. Zelzele de, zeval ve firaktır. Dere de, kabirle lem-i berzahtır. O makine havas ve cihazat ve letif letleriyle mücehhez, senin vücud-u hayattarındır. Görüyorsun ki, bunlar bozuluyorlar, faydasız gidiyorlar. Satın almak isteyen, senin Hlıkındır. O Hlıkın, Resulü vasıtasıyla der ki: Şu emanetimi, güya senin malın imiş gibi Bana sat, ta zyi olmasın. Hem zararlı bir srette fena bulmasın. Sen bki ve meyvedar bir srette o malına tekrar kavuşabilesin. Hem o hayat içindeki cihazat ve letif Benim namım ve hesabımla istimal edildiği vakit, nihayetsiz kıymettar ve hadsiz semerat-ı bkiye verecek.

İşte o mizanlar ve letler ise, letif ve havass-ı insaniyedir. Mesel, göz, Allah hesabına istimal edilse, şu kitab-ı kebir-i kinatın bir mütalacısı ve şu müzeyyen mevcudatın bir seyircisi ve şu masnuatın çiçeklerinin bir arısı olarak ibret ve mrifet ve muhabbet şehdinden, yani balından, nur-u şehadeti kalbe akıtıyor. Eğer nefis hesabına istimal edilse; zil, fni bazı mehasini seyretmekle, heves ve şehvetin di bir hizmetkrı olur.

Mesel, lisndaki kuvve-i zaika satılsa, Rahmanür-Rahmin hazin-i rahmetinin nzırı ve matbaha-i nimetinin bir müfettiş-i lisi hükmünde bir vazifedardır. Satılmazsa, mide tavlasının bir kapıcısı hükmüne sukut eder.

Mesel, akıl satılsa, bütün künz-u esm-i İlhiyenin miftahı ve kinatın hakaikinin keşşafı hükmünde bir cevher-i li ve gli olur. Satılmazsa, mzinin lm-ı hazinnesini ve müstakbelin ehvl-i muhavvifanesini bçare beşerin başına yükleten meşum bir let hükmüne düşer.

İşte, bütün lt ve cihazat-ı beşeriyeyi bunlara kıyas et. Eğer o lt ve cihazat Allaha verilse, bki birer elmas olurlar. Eğer verilmezse, fni birer şişe olurlar.

Elhasıl: Cenb-ı Hak sana verdiği kendi mülkünü, senden gli bir kıymetle satın alıyor. Yine senin için muhafaza ediyor.

Ey beşer, bak: İki sad senin kulağına geliyor. Biri Kurn-ı Hakmin sada-yı semvsidir. Der ki: Sat, krlısın. Asıl hayata mazhar olan, elbette hiret yurdudur. diyor. Diğeri, küffarın, felsefe-i medeniyesinin vesvesesidir ki, Sen kendine mliksin der. Seni Hayat, sadece şu bizim dünya hayatıdır. diyenlerden etmek ister. Bu münevver hüd ile, şu müzevver dehnın mbeynlerindeki farkı gör; ta kör olmayasın.

İkinci ders

O gün Cennet, takv sahiplerinin gözleri önüne getirilir. Cehennem de azgınlara gösterilir. Şuar Sresi, 26:90-91.

Ey insan-ı gfil! Ey dünya için dinini ihml eden! Şu temsil bir hikyeyi dinle. Ta dinsiz dünyanın hakikatini göresin.

DEVAM EDECEK