Muhammet YILDIZ/Ramazan GÜNOĞLU/Oktay DEMİR
Sur ilçesinde teröristlere yönelik operasyonun ardından arama tarama çalışmalarının devam ettiği Fatih Paşa Mahallesi'nde PKK'lılarca 2 kez ateşe verilen ve halk arasında "Kurşunlu Cami" olarak bilinen Fatihpaşa Cami'nin son hali yürek sızlatıyor. Saldırıda şadırvanı yıkılan, orijinal kapısı tamamen yanan, imam odası ve daha önce medrese olarak kullanılan bölümü ile altın varaklı minberi kullanılamaz hale gelen caminin çevresinde de örgüt üyelerince yerleştirilen el yapımı patlayıcıların infilak etmesi sonucu büyük hasar oluştu.
1516-1521 yıllarında dönemin Diyarbakır Valisi Bıyıklı Mehmet Paşa tarafından yaptırılan ve kubbelerinin kurşunla kaplı olması nedeniyle "Kurşunlu Cami" diye de anılan ibadethanenin dış duvarlarında uzun namlulu silahlarla gerçekleştirilen saldırıların izleri hala duruyor. Diyarbakır Vakıflar Bölge Müdürü Metin Evsen, Sur ilçesindeki terör saldırıları dolayısıyla kültür varlığı 9 cami ile 2 kilisede tahribat oluştuğunu, bu eserlerin yeniden hizmete açılması için çalışmalara en kısa sürede başlayacaklarını bildirdi.
Evsen, kültür varlıkları arasındaki Fatihpaşa Cami'nin 5 asır önce yapıldığını ve kentteki ilk Osmanlı eseri olma özelliği taşıdığını anımsattı. Caminin şehrin en güzel ve özellikli camilerinden biri olduğunu vurgulayan Evsen, ibadethanenin 2008 yılında bir proje kapsamında restore edildiğini söyledi. Evsen, caminin teröristlerce günlerce karargah olarak kullanıldığına işaret ederek, "Terör olaylarından 11 kültür varlığımız zarar gördü. Bunlardan 9'u cami, 2'si de kilise. Bu varlıklar ciddi hasar gördü." ifadelerini kullandı.
Diyarbakır'ın Sur İlçesi'nde PKK'lılar ile güvenlik güçleri arasında yaşanan çatışmalarda zarar gören ve Dört Ayaklı Minare ile birlikte operasyonların sembolü haline gelen tarihi Kurşunlu Camii'nin son hali, dün özel izinle gazetecilere gösterildi. Diyarbakır Vakıflar Bölge Müdürü Metin Evsen, camide restorasyon çalışmasının yakın zamanda başlayacağını belirterek, caminin karargah olarak kullanılmış olabileceğini söyledi.
PKK'lıların 6 mahallesinde hendek kazıp, barikat kurdukları, el yapımı patlayıcı tuzaklaması üzerine 2 Aralık 2015 tarihinde polis ve jandarma özel harekat ekiplerinin ortak düzenlediği operasyonların 9 Mart 2016'da sona erdiği Sur İlçesi'ndeki Kurşunlu Cami'inde bugün görüntü alınmasına sınırlı olarak izin verildi.
Operasyonların düzenlediği Fatihpaşa, Hasırlı, Cemal Yılmaz, Savaş ve Cevatpaşa ile Dabanoğlu mahallerinde birçok ev ve işyeri ile birlikte tarihi yapılar, büyük oranda tahrip oldu. Tahrip olan yapılar arasında yer alan ve Dört Ayaklı Minare ile birlikte operasyonların sembolü olan Fatihpaşa Mahallesi'ndeki Kurşunlu Camii, Diyarbakır Valiliği'nin özel izni ile basına gösterildi.
CAMİDE TAHRİBAT BÜYÜK
Osmanlı'nın Diyarbakır'daki ilk yapısı olma özelliği de olan ve çatışmalar sırasında ateşe verilen Kurşunlu Cami'inde yaşanan tahribat, bir kez daha görüntülendi. Kullanılamaz hale getirilen caminin içi tamamen yanmış durumda. Güvenlik güçleri ile PKK'lılar arasında yaşanan çatışmalarda caminin içindeki pencerelere, mevzi oluşturmak için kum torbalarının bırakıldığı görüldü. Caminin bahçesindeki abdest alma yeri olarak kullanılan tarihi çeşmenin ise bombalarla yıkıldığı gözlendi.
2017 YILINDA HİZMETE AÇILACAK
Kurşunlu Camii'nde yaptığı incelemelerden sonra konuşan Diyarbakır Vakıflar Bölge Müdürü Metin Evsen, restorasyon çalışmalarına yakında başlanacağını, çalışmaların 2017 tamamlanarak ibadete açılmasını pladıklarını söyledi. Evsen, şöyle dedi:
"1516 yılında yapılan bir cami. Caminin bir özeliği ise, Osmanlı'nın buradaki ilk eseri olmasıdır. Diyarbakır'ın en eski ve en özelikli camilerden bir tanesidir. Caminin 2008 yılında restorasyonunu gerçekleştirdik. 2 yıla yakın bir süre zarfında restorasyon çalışmaları tamamlandı. Ama bu terör olaylarından dolayı camimiz harap durumda. Minberiyle, mihrabıyla, ahşap yapısıyla Diyarbakır'ın en güzel camilerinden bir tanesidir. Bu güzel camimizi inşallah en kısa sürede restorasyon projelerini hazırlayıp, çalışmalara başlayacağız. 15-20 güne kadar burarının ihale aşamasını bitireceğiz. En kısa sürede restorasyonunu yapmaya başlayacağız. Hedefimiz 2017'inin sonunda buranın restorasyon çalışmalarını bitirip, camimizi hizmete açmak olacak. Restorasyonu için ise çok ciddi bir para harcanacak."
"SANKİ KARARGAH OLARAK KULLANILMIŞ"
Bir gazetecinin caminin karargah olarak kullanılıp, kullanılmadığı sorusuna Evsen, "Bu konuyu özellikle emniyete sormak lazım. Burası sanki karargah olarak kullanılmış. Bizim gördüğümüz manzara bu" diye yanıt verdi.
9 CAMİ, 2 KİLİSE CİDDİ TAHRİBAT GÖRDÜ
Çatışmalarda 9 cami, 2 kilisenin tahrip olduğunu anlatan Evsen, tahrip olan tarihi yapıların restorasyon çalışmalarının kısa sürede başlanacağını ifade ederek, şöyle konuştu: "Terör olaylarında 11 kültür varlığımız zarar gördü. Bunların 9 tanesi cami, 2 tanesi kilise. Fatihpaşa Camii, Hasırlı Mescidi, Arap Şeyh Camii, Nasuhpaşa Camii, Diyarbakır'ın sembol eserlerinde Şeyh Mutahar Cami ile Dört Ayaklı Minare, Ermeni Katolik Kilisesi ve Ermeni Protestan Kilisesi ciddi tahribatlar gördü. En kısa zamanda bunların restorasyonlarını gerçekleştireceğiz."
Kaynak: Diyarbakır Söz