Bosna Hersek'in doğusundaki Srebrenitsa'nın 11 Temmuz 1995'te Sırp askerlerin eline geçmesinin ardından hayatta kalmak isteyen Boşnakların kullandığı orman yolunda her yıl düzenlenen Barış Yürüyüşü'nün yeni güzergahında bu yıl soykırım kurbanlarına ait kemik ve giysiler kaldırılmayarak katılımcıların kurbanların yaşadığı acıları birebir görmesi sağlanacak.
İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Avrupa'da yaşanan en büyük insanlık trajedisi olarak nitelendirilen ve 8 bin 372 Boşnak sivilin katledildiği soykırımın kurbanlarını anmak ve yaşananları unutturmamak için düzenlenen Barış Yürüyüşü yarın Nezuk kasabasından başlayacak.
Üç gün sürecek yürüyüş, binlerce masum insanın öldürüldüğü ormanlık alandan geçerek soykırım kurbanlarının defnedildiği Potoçari Anıt Mezarlığı'nda son bulacak.
Bu yıl yürüyüş güzergahına eklenen 10 kilometre uzunluğundaki yeni bölge, yürüyüşe katılanlara soykırımın kurbanlarının yaşadıklarını tüm çıplaklığıyla gösterecek.
Soykırımın gerçekliğiyle yüzleştiren rota
Buljim bölgesinden Kamenica Dağı'na uzanan bu yeni rota, katılımcıları, ormanın en tehlikeli bölgelerinden bine yakın insanın kuşatıldığı yere götürüyor. Rota üzerinde, yol kenarında bulunan kemik parçaları, giysi, ayakkabı ve battaniye gibi kişisel eşyalar ise soykırımın acısını gösterebilmek için yerlerinden kaldırılmadı ve rota katılımcılarını kurbanların kemikleri ve kişisel eşyalarıyla yüz yüze getirecek.
Yürüyüşün organizatörlerinden Munir Habibovic, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yeni rotanın bu yılki yürüyüşe hazır olması için dört kişinin yoğun çalışma yürüttüğünü belirterek, "Bu ormanda bizler 1995 yılında bir kurtuluş yolu aradık. Bu yeni rota yürüyüş için büyük önem arz ediyor." dedi.
Orman yolunda kaçan bine yakın insanın dinlenmek üzere Bukva bölgesine yerleştiğini anlatan Habibovic, "Birilerince ele verilen bu insanlar bu bölgede katledildi." diye konuştu.
"Nasıl hayatta kaldığımızı kendimiz de bilmiyoruz"
Bu bölgenin geçen yıl da yürüyüşe dahil edilmek istendiğini anımsatan Habibovic, "Ancak olumsuz hava şartları nedeniyle binlerce insanın buraya girmesinin iyi bir fikir olmadığını düşündük. Rotayı, aslına uygun hale getirmek için neredeyse üç yıldır çalışıyoruz." ifadelerini kullandı.
Habibovic, Barış Yürüyüşü'nün asıl amacının orman yolunda hayatını kaybeden kurbanları unutmamak olduğu kaydederek, "Bu yeni güzergahta soykırım kurbanlarına ait kemik ve kıyafetlere ulaşıldı. Bu yıl yürüyüşe katılacaklar bunları da görebilecek. Kendilerinden ricamız hiçbir şeye dokunmamaları." diye konuştu.
Bu yılki yürüyüşe 1995'te orman yolundan geçen Srebrenitsalıların çocuklarının da katılacağını aktaran Habibovic, "Önceki yıllarda olduğu gibi katılımcı sayısının 5 binin üzerinde olmasını bekliyoruz." dedi.
"Ölüm yolu" olarak da adlandırılan bu yolda hayatta kalmayı başaranların, ormanın en tehlikeli bölgelerinden biri olan bu rotada kuşatıldıklarını anlatan Habibovic, "O koşullar altında nasıl hayatta kaldığımızı kendimiz de bilmiyoruz." şeklinde konuştu.
Bugüne kadar ölüm yolunda yaptığı çalışmalarda 250'den fazla soykırım kurbanın kemiklerine ulaşan Ramiz Nukic ise yıllardır sevdiklerini arayan kurban yakınlarını bir nebze olsun rahatlatmak istediğini belirterek, "Bu rotada yaptığımız çalışmalarda kemik parçalarının yanı sıra giysi ve ayakkabı gibi eşyalara da rastladık. Bulduklarımızın hepsi yol kenarındaydı. Ayrıca, yaralıların taşındığı battaniyeler de bulduk." dedi.
Ölüm yolunda "Barış Yürüyüşü"
Avrupa'da, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından yaşanan en büyük insanlık trajedisi olarak kabul edilen Srebrenitsa'daki soykırımından kaçmak isteyen sivillerin kullandığı orman yolunda her yıl 8-10 Temmuz'da Barış Yürüyüşü düzenleniyor.
Nezuk kasabasında 8 Temmuz sabahı başlayan ve dünyanın farklı bölgelerinden binlerce kişinin katıldığı yürüyüş, 10 Temmuz'da Potoçari Anıt Mezarlığı'nda son buluyor. Katılımcılar her gün ortalama 35 kilometre yürüyor.
Geceleri daha önce belirlenen güzergah üzerindeki kamp alanlarında geçiren katılımcılara, Srebrenitsa soykırımı hakkında bilgi de veriliyor.
Bu yıl 11 Temmuz'da düzenlenecek anma ve cenaze töreninde 33 soykırım kurbanı daha toprağa verilecek. Potoçari Anıt Mezarlığı'nda 6 bin 610 soykırım kurbanının mezarı bulunuyor.
Aradan 24 yıl geçmesine rağmen hala binin üzerinde kurbanın cesedi aranıyor.
Kaynak: Diyarbakır Söz