Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nde (IKBY), Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'in talimatıyla Halepçe kentine 16 Mart 1988'de düzenlenen kimyasal saldırının 33'üncü yılı nedeniyle çeşitli anma etkinlikleri düzenlendi.
IKBY'nin Erbil, Süleymaniye, Duhok ve Halepçe kentlerinde yetkililer ve vatandaşlar, Halepçe'ye bombaların atıldığı saat olan 10.55'te saygı duruşunda bulundu.
Kimyasal saldırının gerçekleştiği Halepçe'de ise anma etkinlikleri sabah saat 09.00'dan itibaren başladı. Kentteki "Şehitlik Anıtı" önünde düzenlenen anma törenine yetkililer, ülkedeki yabancı misyonların temsilcileri ve vatandaşlar katılım göstererek, saldırıda hayatını kaybedenleri andı.
Erbil'de de saat 10.55'te IKBY Bakanlar Kurulu binası önünde hükümet yetkilileri, bakanlar ve çalışanlar saygı duruşunda bulundu.
IKBY Hükümet Sözcüsü Cotyar Adil, saldırıda hayatını kaybedenler için IKBY Bakanlar Kurulu binası önünde düzenledikleri 5 dakikalık saygı duruşundan sonra gazetecilere açıklama yaptı.
Adil, açıklamasında, "Bu yıl dönümü sadece hayatını kaybedenleri yad etmek için değil, aynı zamanda Halepçe'ye hizmetlerin sunulması fırsatıdır. Halepçe'nin kendine mahsus bir özelliği var. Sadece saldırıdaki kurbanları yad etmememiz gerekiyor. Yakın bir gelecekte tüm imkanlarımızı seferber ederek Halepçe'ye yardımlar sunacağız." diye konuştu.
Halepçe katliamının 33'üncü yılı dolayısıyla IKBY Meclisinde de Halepçe halkının sorunlarını ele alan özel bir oturum düzenlendi.
- "Dünya kitle imha silahlarını ortadan kaldırmak ve başka bir soykırımı önlemek için birleşmeli"
IKBY Başkanı Neçirvan Barzani, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, Baas rejiminin Halepçe'ye 33 yıl önce kimyasal silahlarla saldırdığı sırada hayatını kaybeden 5 bin sivilin yasını tutmak için saygı duruşuna katıldığını belirterek, "Dünya kitle imha silahlarını ortadan kaldırmak ve başka bir soykırımı önlemek için birleşmelidir." paylaşımına yer verdi.
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi de Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Bu trajedinin acısı, kitle imha silahının, zalimlerin eline geçtiğinde neye yol açabileceği, nefret ve ırkçılık adına neler yapılabileceği konusunda bizleri uyarmaya devam ediyor." ifadesini kullandı.
Türkiye'nin Erbil Başkonsolosluğu da Halepçe saldırısına ilişkin Twitter hesabından mesaj yayınlamıştı.
Paylaşımda, Baas rejimi tarafından 16 Mart 1988'de Halepçe'de düzenlenen kimyasal saldırıda binlerce sivilin acımasızca katledilmesinin tarihte kara bir leke olarak hatırlandığı belirtilmişti.
Mesajda, "Bu insanlık dışı saldırıdan kaçarak kendisine sığınan Kürt kardeşlerine kapılarını açan Türkiye, bu büyük acıyı bugün de paylaşmaktadır. Halepçe katliamında hayatlarını kaybedenlere Allah'tan rahmet diliyoruz." ifadeleri kullanılmıştı.
- Halepçe'de düzenlenen kimyasal saldırı
Halepçe'ye kimyasal saldırı, İran-Irak Savaşı döneminde Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'in Kürtlere karşı başlattığı Enfal Hareketi'nin son aşaması olarak gerçekleşti.
Baas rejimi lideri Saddam Hüseyin'ın talimatı üzerine kuzeni ve "Kimyasal Ali" olarak tanınan Ali Hasan el-Mecid'in komutasında 16 Mart 1988'da İran sınırına çok yakın bir mesafede yer alan ve o dönem küçük bir ilçe olan Halepçe'ye hardal ve sarin gazlarının bulunduğu bombalarla saldırı düzenlendi.
Halepçe'nin merkezi ve yakınındaki yerleşimlere sabah saat 10.50 sularında gerçekleşen saldırı sonucu kentte elma kokusu yayılmaya başladı. Kokunun neden kaynaklandığından habersiz olan 5 bin Halepçeli evlerinin önünde veya kaçmaya çalışırken araçlarının içinde birbiri üzerine yığılarak hayatını kaybederken, 7 bini de yaralandı. Geride kalanlar ikinci bir saldırı korkusuyla araçlarla veya yaya olarak İran sınırına doğru kaçmaya başladı.
- Saddam, saldırıdan haberi olmadığını savundu
Irak, 1980'de İran ile girdiği 8 yıllık savaş süresince, eş zamanlı olarak kendisine muhalif olan Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliğine (KYB) bağlı Peşmergelerle de savaşıyordu.
İran'ın sınır hattı üzerinde konuşlanan KYB'liler, İran'ın desteğiyle Mart 1988'de Halepçe kentini kontrollerine aldı. Saddam, İran güçlerinin Peşmergelerle birlikte Halepçe'yi kontrol ettiğini öğrenmesi üzerine saldırı emrini verdi.
Bağdat yönetimi, İran ve Peşmerge güçlerini püskürtmek için Halepçe'yi savaş uçaklarının taşıdığı kimyasal silah içeren bombalarla vurdu.
ABD'nin Irak'ı 2003'te işgal etmesinden sonra yakalanan Saddam, mahkeme sırasında Halepçe'ye kimyasal saldırıdan haberdar olmadığını ve olayı sadece medyadan duyduğunu iddia etti.
Kaynak: Diyarbakır Söz