Bakan Ersoy, Zeugma Antik Kenti'nden kaçırılan milattan sonra 2'nci yüzyıla ait mezar stelinin (yekpare taş), İtalya'dan Türkiye'ye iadesinin ardından Zeugma Mozaik Müzesi'nde tanıtım toplantısına katıldı. Toplantıda, Gaziantep Valisi Kemal Çeper, Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin ile kurum müdürleri de hazır bulundu. Zeugma kökenli mezar stelinin verilen hukuki ve siyasi mücadelenin ardından İtalya'dan iade alındığını kaydeden Ersoy, stelin varlığı ile Zeugma Mozaik Müzesi'nin anlam kazandığın belirtti.
'ÇOK ÖZEL BİR MEZAR STELİNİN İADESİ İÇİN BURADA BULUNUYORUZ'
Eserin yasa dışı yollarla Türkiye'den çıkarıldığını, yapılan tespitlerle Zeugma kökenli olduğunun tespit edildiğini kaydeden Ersoy, şunları söyledi: "Çingene Kız olarak ünlenmiş olan mozaik panonun çevresini oluşturan 12 parça eserimizin ABD'den iadesini birlikte kutlamıştık. Yıllar sonra bu kez de Zeugma kökenli çok özel bir mezar stelinin İtalya'dan iadesi için burada bulunuyoruz. Şehrimizin ve bölgenin içinden geçtiği zorlu dönem, bu toprakların zenginliğini ve değerini simgeleyen bu eserin iadesini daha kıymetli ve anlamlı kılmaktadır. Zeugma kökenli bu eser, İtalya'da, Venedikli yetkililer tarafından ele geçirilmiş ve ardından bakanlığımıza bilgi iletilmiştir. Bu bilgiler ışığında bakanlığımızca derhal detaylı bir değerlendirme yapılmıştır. Zeugma Kazı Başkanı olan kıymetli hocamız Prof. Dr. Kutalmış Görkay'ın da taş cinsi, işleniş teknikleri gibi hususlarda yürüttüğü titiz incelemeler ve benzer örneklerle yapılan karşılaştırmalar neticesinde, stil ve ikonografik açıdan Zeugma kökenli olduğuna ve ülkemizden yasa dışı olarak çıkarıldığına dair kesin kanı oluşmuştur. Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi Başkanlığı'mızca koordine edilen süreçte eserin kökenine dair pek çok veri ve örnek ortaya konmuş, İtalyan yetkililer ile dirsek teması halinde çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Tüm değerlendirmelerimiz, ülkemizin konuyla ilgili yasal mevzuatına ilişkin bilgiler de eklenerek detaylı bir rapor haline getirilmiştir. Ardından bu rapor, Dışişleri Bakanlığı'mız aracılığıyla İtalyan yetkililere iletilmiş ve stelin iadesi talep edilmiştir. İtalya'daki adli işlemlerin sonucunda da iade kararı verilmiş ve eser Roma Büyükelçiliği'mizde teslim alınmıştır."
'EŞİNİ ÇOK SEVEN BİR ZEUGMALI YAPMIŞ'
Ersoy, mezar stelinin milattan sonra 2'nci yüzyılda eşini çok seven bir Zeugmalı tarafından yaptırıldığını ve üzerinde 'kocasını seven eş' manasına gelen yazılar olduğunu söyledi. Ersoy, "Bu eser içinde ayrılık, hüzün ve bağlılık gibi güçlü duyguları barındıran bir insan hikayesini, hemen hemen 2200 yıl öncesinden bugüne taşımakta ve bizlere anlatmaktadır. Gerçekten de eşsiz bir miras, varlığının amaç ve anlam bulduğu topraklara dönmüştür" diye konuştu. Eserlerin köken ülkelere iadeleri ve yasa dışı dolaşımının önlenmesi konusunda imzalanan uluslararası anlaşma sayısının 12'ye yükseldiğini belirtti. Ersoy, şunları kaydetti: "Söz konusu anlaşmalar ve ülkelerin bu hususlarda birlikte çalışmaları, her biri birer kültür mirası olan paha biçilmez eserlerimizin yağmalanmasını önlemede çok önemli rol oynamaktadır. Bu doğrultuda, Anadolu kökenli olduğu değerlendirilen eserler için bakanlığımızca binlerce arşiv belgesi incelenmiş, yoğun çalışmalarla belge ve delil toplanmıştır. Genel rakama baktığımızda, son 20 yılda farklı ülkelerden 12 bin 16 eserin iadesini sağlamış bulunuyoruz. Kültür varlığı kaçakçılığına karşı mücadelemizi bundan sonra da en güçlü şekilde devam ettireceğiz." Bakan Ersoy, açıklamalarının ardından Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü'nde hat sergisi ile Şehitkamil Devlet Tiyatroları Sahnesi'ni ziyaret etti.
Kaynak: Diyarbakır Söz