DİYARBAKIR Merkez Sur ilçesinde terör örgütü PKK'ya yönelik düzenlenen hendek- barikat operasyonlarından sonra Bakanlar Kurulu kararınca Sur'daki 6 bin 400 parsel için konulan 'kamulaştırma şerhi'nin, 2 yıl geçmesine karşın kamulaştırılmayan gayrimenkullerin değerlerini katbekat düşürdüğü öne sürüldü. DİSİAD Başkanı Burç Baysal, ekspertiz firmalarının, 1 milyon lira değerindeki bir gayrimenkule kamulaştırma şerhi nedeniyle 2 bin lira değer biçtiğini söyledi.
KAMULAŞTIRMA ŞERHİ
Merkez Sur ilçesinde Kasım 2015 ile Mart 2016 tarihleri arasında gerçekleştirilen hendek-barikat operasyonlarından sonra Bakanlar Kurulu kararınca 6 bin 400 parselin kamulaştırılmasına karar verildi. Bu parsellerin bir kısmı kamulaştırıldı. Kamulaştırma şerhi konulan büyük bir kısmı ise 2 yıl geçmesine karşın henüz kamulaştırılmadı. Şerhin konulduğu konut, pasaj, işyeri gibi gayri menkullerin söz konusu kamulaştırma şerhi nedeniyle değer kaybı yaşadığı öne sürüldü.
VATANDAŞI MEĞDUR ETTİ
Diyarbakır Sanayici ve İş İnsanları Derneği (DİSİAD) Başkanı Burç Baysal, kamulaştırma şerhinin kaldırılması gerektiğini belirterek, "Buna göre karşılığında bir finans yaratıyor. Hal böyleyken bir de üstüne 2015 yılında yaşanan çatışmalı ortamın sonrasında 25 Mart 2016’da resmi gazetede yayınlanan tebliğ ile beraber Sur ilçesinin yüksek çoğunluğu bir şekilde kamulaştırıldı. Bununla ilgili de 'kamulaştırma şerhi' tapuların üzerine düştü.
ÜZERİNDEN İKİ YIL GEÇTİ
Tabii söz konusu bu kamulaştırma şerhinin üzerinden iki yıl gibi bir zaman dilimi geçti ve bu ortamda yurttaşlara bu karar ile ilgili net bir açıklama yapılmazken, burada işverenlerin kendi menkulleri konusunda, ticari hayatlarını devam ettirebilmeleri için söz konusu bu menkullerin değerlendirilmesinde başka bir handikap ortaya çıktı. Bu kamulaştırma şerhi, ekspertiz kuruluşları tarafından çok daha düşük bedelle, raişin çok altında bir bedelle değerlendirme yapılmasına olanak sağladı. Yani, kamulaştırma şerhinden önce 1 milyon lira değerlendirilmesi yapılan bir gayrimenkul, bugün bu kamulaştırma şerhi ve çıkan bu yasanın uygulanmamasından ötürü 200 bin lira gibi bir rakam olarak değerlendiriliyor. Bu da söz konusu gayrimenkulün bugün itibariyle yaklaşık yüzde 80 gibi bir değer kaybı yaşamasına yol açıyor. Mağduriyetlere yol açan kamulaştırma şerhinin kaldırılması gerekir" diye konuştu.
HALA KAMULAŞTIRILMADI
Diyarbakır Baro Başkanı Ahmet Özmen ise, Sur içinde 16, Sur dışında ise iki mahalle olmak üzere toplamda 18 mahalledeki 6 bin 400 parsel için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın talebi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından acele kamulaştırma kararının alındığını söyledi. Özmen, şöyle konuştu:
Sur'daki kamulaştırma Sur'un yaklaşık yüzde 80'ine tekabül ediyordu ve biz bu kararın alındığı ilk günden beri bu kadar geniş bir alanda yapılan bir kamulaştırmanın hukuka uygun olmadığını dile getirmiştik. Diyarbakır Barosu olarak kamulaştırma işleminin iptali için bir dava açtık. Bu dava Danıştay'da görüldü ve reddedildi. Daha sonra biz temyiz mahkemesi sıfatıyla Danıştay İdari Davalar Genel Kurulu'na yönlendirildik, ancak temyiz aşamasında da itirazımız reddedilerek kamulaştırma kararının iptaline yönelik karar onandı. Aslında hukukun belirttiği bir süre yok ama, uygulamada makul dediğimiz hayatın olağan akışı içerisinde eğer özel bir mülkiyet kamulaştırılıyorsa ve acele bir kamulaştırmaya tabi ise, bu kamulaştırma işleminden sonra da değer biçilme aşmasında iş ve işlemlerin yapılabilesi için gereken makul süre nedir; diyelim ki 3 aydır. Yani, kriter budur. Ama, o 16 mahallede 25 Mart 2016 tarihinden geçen bu süre zarfında henüz birçok mahallede değer biçme işlemi filan yapılmadı. Dolayısıyla bir acele kamulaştırma kararı var ise ve üzerinden de iki yıl geçmiş ise ve bu süre içinde bir değer tespiti yapılmamış ise makul süre içerisinde bu işlemlerin yapılmadığı anlamına gelir. Bu da mağduriyetlere yol açmaktadır."
EKSPERTİZLER FİYAT BİÇMİYOR
Merkez Sur ilçesinde işyerleri bulunan Reşit Cantürk de, kamulaştırma şerhi konulan tarihten sonraki ekspertiz firmalarının değerlendirme rakamları ile önceki rakamlar arasında çok fark olduğunu söyledi. Cantürk, "Resmi gazetede yayımlandığı kadarıyla gerçekten kamulaştırılması gereken yerler var, ama kamulaştırma yapılmayacak yerler de mevcuttur. Kamulaştırma yapılmayacak yerlerle ilgili de bir an önce kamulaştırma şerhinin kaldırılması lazım. Çünkü, bu durum ciddi mağduriyetlere sebep oluyor. Ekspertiz firmaları önce değerlendirme yaptığı zaman iki sene önceki değerinin yüzde 70 altında bir değer biçiyor.
YAPILARIN DEĞERİNİ DÜŞÜRDÜ
Niye, kamulaştırma şerhinden dolayı. Buna bir örnek vereyim; bir arkadaşımızın bir milyon TL’lik gayrimenkulüne banka üç sene sonra 200 bin TL değer biçti. Bunun üzerine dediler ki; ya 800 bin TL’lik ek teminat getirin ya da bu farkı kapatın dediler. Eğer bu kamulaştırma şerhi kalkarsa, böyle mağduriyetler de ortadan kalkmış olacak. Tabii bu kamulaştırma şerhinin de kalkması için gereken makul bir süre vardır. Bu süre içinde ya söz konusu gayrimenkuller üzerindeki kamulaştırma şerhinin kalkması ya da kamulaştırmanın yapılması gerekiyor. Yani, kamulaştırma şerhini koydum, üç sene bekliyorum, daha beş sene de beklerim gibi bir yaklaşım olamaz" diye konuştu.
Kaynak: Diyarbakır Söz