UNESCO Dünya Miras Listesine alınan ve bağrında yüzlerce kuş turunu barındıran, envai meyve ağaçının yer aldığı Hevsel'in hala da atık suyla sulanılıyor olması, "eski tas, eski hamam" dedirtiyor. Hevsel'e karşı duyarsızlığa Diyarbakır Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Mehmet Kaya tepki gösterdi.
Kaya, “Hevsel bahçelerinin temiz suyla sulanmasını, Diyarbakır için çok önemlidir. Dönüp geçmişe baktığımızda projelerin hiçbiri sonuç vermedi. Burada sürekli yapılması gereken ve sürekli herkes tarafından ifade edilen ama bir türlü reel anlamda adımları atılmayan Dicle Vadi Projesinin biran önce kente kazandırılması gerekiyor” dedi.
Şaban YILMAZ/filiz YAŞA/Murat YÜZÜGÜLLÜ
BM’nin Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) 2015 yılında "Dünya Kültür Mirası" listesine aldığı Diyarbakır’ın sembol alanlarından Hevsel Bahçeleri için geçmiş yıllarda hazırlanan projelerin hiçbirinin hayata geçirilmedi.
MEZOPOTAMYA’NIN EN ESKİ TAHIL AMBARI
Kentin sebze ve meyve ihtiyacını karşılayan Hevsel Bahçeleri, Diyarbakır Surları ile Dicle Nehri arasında göz alabildiğince uzanan tarım arazileriyle adeta cennetten bir köşeyi andırıyor. Tarımın anavatanı sayılan Mezopotamya’nın belki de en eski tahıl ambarı olarak da adlandırılan Hevsel Bahçeleri gerekli ilgiyi görmekten uzak bir şekilde kanalizasyon sularıyla sulanıyor.
PROJELER RAFA KALDIRILDI
Geçmiş yıllarda Dicle Barajından getirilmesi planlanan suların tarım arazilerini şenlendirmesi planlanan ancak daha sonra yılan hikayesine dönen çalışmaların ardından Büyükşehir Belediyesi tarafından meşhur Anzele suyunun bahçelere akıtılması projesi de rafa kaldırıldı.
UNESCO 39'uncu Dünya Miras Komitesi Toplantısı'nda, Diyarbakır Surları ile birlikte Dünya Kültür Mirası olarak tescillenen Hevsel Bahçeleri bugünlerde hak ettiği değeri göremememin mahzunluğunu yaşıyor.
Diyarbakır Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı (DTSO) Mehmet Kaya, Hevsel Bahçelerinin temiz suyla buluşması noktasında ne yerel yönetimlerden nede merkezi yönetimden bir çalışma olmadığını belirtti.
“PROJELERİN HİÇBİRİ SONUÇ VERMEDİ”
Hevsel Bahçeleri ile ilgili kısa vadeli projelerin çözüm olmayacağına vurgu yapan DTSO Başkanı Kaya, “Hevsel bahçelerinin temiz suyla sulanmasını, Diyarbakır için çok önemli bir Dicle Vadisi Projesi kapsamında değerlendirmek lazım. Dönem dönem bu konuda, gerek sağlıkla ilgili yaşanan sorunlar gerekse Hevsel bahçesinin korunmasında yanlış sulanma gibi nedenlerden çıkan durumlardan dolayı, dönem dönem kısa vadeli çözümler projeler ortaya çıktı. Dönüp geçmişe baktığımızda projelerin hiçbiri sonuç vermedi. Burada sürekli yapılması gereken ve sürekli herkes tarafından ifade edilen ama bir türlü reel anlamda adımları atılmayan Dicle Vadi Projesinin biran önce kente kazandırılması gerekiyor” dedi.
DİCLE VADİSİ PROJESİNİN ÖNEMİ
Kaya, Hevsel Bahçelerinin yeşil alanlarının doğru bir şekilde korunmasının önemine değinerek, şöyle konuştu:
“Bir kentin neredeyse üçte ikisini kapsayan, etrafından akan bir Dicle nehrinin bir şekilde gerek bir şekilde ıslah edilmesi gerekse UNESCO’ya girmiş olan Hevsel bahçesinin bu çerçevede korunması ve sulanmasının sağlanması bu anlamda kentin önemli bir dinlenme alanı haline getirilmesi anlamında Dicle Vadi Projesi bu kentin gelişimini sağlayacak en önemli unsurlardan biridir. Bazı çalışmalar yapıldığını bizde duyuyoruz ama somut anlamda maalesef gerek bölgenin sivil toplum kuruluşlarının gerekse dinamiklerinin hemen hemen bu konuda hiçbir bilgisi yok. Bu tür projeler daha çok Ankara merkezli dilen getirilen projelerdir. Ama somut anlamda ne yerel yönetimlerin nede kamunun bir ifadesi var. Şu da bir gerçek ki ifade edildiğinden beri üzerinden on beş yıl geçti. Yeni bir süreçle birlikte doğru projelendirilmesi kentin ve dışarıdan gelen yerli turistin dinlenebileceği, vakit geçirebileceği hem de Diyarbakır’ın yeşil alanının doğru bir şekilde korunması açısından önemli.”
VE FİSKAYA ŞELALESİ
Fiskaya şelalesi içinde geçmişte Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından hazırlanan bazı projelerin olduğunu hatırlatan DTSO Başkanı Kaya, “Fiskaya şelalesinin de Dicle Vadisi Projesi kapsamında tek başına bir boyutu ile ele alınırsa başarılı olma olasılığı yok. Fiskaya şelalesi de bunlardan birisi. Tamamını kapsayacak bir projenin hayata geçirilmesi gerek. Tek bir proje ile geneli kapsayacak bir proje hayata geçirilmeli. Yapılacak çalışmanın da şu aşamada askıda olduğunu biliyorum” şeklinde konuştu.
Kaynak: Diyarbakır Söz