Irak Kürdistan Bölgesi'nde gerçekleştirilen referandumun ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Hükümet yetkililerinin Habur Sınır Kapısı'nın kapatılabileceği yönündeki açıklamaları, özellikle Doğu ve Güneydoğu bölgesindeki iş adamlarını paniğe düşürdü. Diyarbakır ve Mardin'deki bazı iş adamları sınır kapısının Türkiye’nin ve bölgenin can damarı olduğunu vurgulayarak, kapatılması halinde "büyük ekonomik kayıplara" neden olabileceğine dikkat çekildi.
SINIR KAPISININ KAPATILMASI
Hak Sanayici ve İş Adamları Derneği (HAKSİAD) Başkanı Ramazan Azboy, hükümete sınır kapılarının kapanmaması için çağrıda bulunarak, bunun gerçekleşmesi halinde her iki ülkenin de zarar göreceğini vurguladı.
Sınırların kapatılmasına ihtimal vermedikleri de söyleyen Azboy, "Suriye’de 5 yıllık bir savaş ortamı var. Sınır kapıları Eset, DAİŞ, PYD’nin elindeyken kapanmadı. Barzani’nin elindeyken kapanmasına ihtimal vermiyoruz. Hükümet nezdinde yapılan açıklamalar bölgemizde bir sıkıntı ve huzursuzluğa sebep oluyor. İktidardan teminimiz bu kapıların kapanmamasıdır. Kapanması dâhilinde tek taraflı bir zarar olmayacaktır. Özellikle bizim sınır illerimiz Şırnak, Mardin, Gaziantep, Diyarbakır ve bölgenin ağırlıklı ticareti hep Kürdistan bölgesiyle yapılmaktadır. İşsizliğin had safhada olduğu bölgemizde sınırın kapanmasıyla, ticaretin durmasıyla beraber durum daha da vahimleşecek. Sorunlar, konuşarak, diyalogla çözülecek bir durumadır." dedi.
KARARIN ERTELENMESİ LAZIM
Irak Kürdistan Bölgesinin, kuruluşundan bu yana Türkiye'ye bir zararının olmadığını vurgulayan Azboy, "Bu yüzden bunları da dikkate alarak, sorunlarımızı konuşarak çözme noktasında elimizden geleni yapmalıyız. Sınırın kapatılması halinde her iki tarafın da zarar göreceği unutulmamalı. Öyle bir karar da varsa bu kararın en yakın zamanda ertelenmesi ve iptal edilmesi talebimizdir." diye konuştu.
ÖZKILIÇ ENDİŞE DURUMDAYIZ
Doğu Güneydoğu Sanayici ve İş İnsanları Dernekleri Federasyonu (DOGUNSİFED) Başkanı Aziz Özkılıç, endişeli olduklarının altını çizerek, iş insanları ve sivil toplum örgütleri olarak bu referandumun hayra vesile olmasını ve sükunet içerisinde tatlı bir şekilde bağlanmasını umut ettiklerini ifade etti.
Gelişmeler sonrası ne olacağını tam kestiremediklerini kaydeden Özkılıç, "Türkiye'nin neredeyse yıllık 20 milyar dolar buraya ihracatı var. Öyle görünüyor ki önümüzdeki süreçte daha sıkıntılı bir döneme gireceğiz. Bu da tabi iş insanlarını büyük etkileyecek hatta bütün vatandaşları etkileyecek. Milli Güvenlik Kurulu'nda alınan kararlar var. Bağdat'ın harekete geçirdiği eylem planı var. İran o eylem planına hemen uydu. Türkiye uyacak mı, uymayacak mı, uyması durumunda ticareti çok kötü ve olumsuz yönde etkileyecektir' dedi.
İyi ilişkiler sonrası ciddi bir ticaret hacminin oluştuğunu belirten Özkılıç, 'Düne kadar büyük rakamlarla ihracat yapmamızın sebebi o bölgedeki iyi ilişkilerdi. İkili ilişkilerin, dostane ilişkilerin iyi oluşundan dolayı çok iyi ihracat rakamları elde edildi ve daha da edilecekti. İhracat dışında Türk iş adamlarının orada yaptığı yatırımlar var. Bir sürü yatırım var orada ve burada gönderdiğimiz bir sürü ürün var ihracat açısından. Biz sivil toplum örgütleri olarak bu referandumun hayra vesile olmasını ve sükunet içerisinde tatlı bir şekilde bağlanmasını umut diyoruz' diye konuştu.
İLKHA’ya konuşan Mardin Sanayici İş Adamları Dernek Başkanı ve Organize Sanayi Bölgesi Başkan Vekili Nasır Duyan, Mardin Odalar Birliği 2. Başkanı İsa Tunç, Kızıltepe Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mahmut Dündar, Kızıltepe Ticaret Borsası Başkanı Mehmet Şahin ve Kızıltepe Esnas ve Sanatkârlar Odası Başkanı Zeynettin Ayav, sınır kapısının kapanmasıyla sadece Mardin’in değil tüm Türkiye ekonomisinin etkileneceğini belirttiler.
BÖLGENİN İHRACAT KAPISI
Habur'un kapatılması halinde ekonomik yönden büyük anlamda sıkıntı yaşanacağını belirten Duyan, "İhracatın yüzde 80’i Kuzey ve Güney Irak’a yapılıyor. Bu ekonomik yaptırım Mardin’i, Diyarbakır’ı ve hatta Tekirdağ'ı etkiler. Türkiye'nin ekonomisini etkiler. Bu yönden bakılması gerekir. Umarız bu sorun daha çok büyümeden diplomatik girişimlerle. diyalogla çözülür. Habur sınır kapısı bu bölgenin geçim kaynağıdır. Kapanırsa çiftçisinden nakliyecisine, esnafından sanayicisine, en küçüğünden en büyüğüne kadar tamamıyla etkilenecek. Türkiye Cumhuriyeti hükümeti mutlak surette bunu göz ardı etmeyecek. Bölgenin sorunlarının da dikkate alınarak ona göre bir karar alınacağını, ona göre bir yaptırım yapılabileceğinin ümidini taşıyoruz." dedi.
İKİNCİ BÜYÜK PAZARIMIZ
Mardin’in, un ihracatında Türkiye birincisi olduğunu, bunun tamamına yakınının da Irak ve Irak Kürdistanı Bölgesine yapıldığını anlatan Duyan, "Mardin’in ihracat rakamı bir milyar dolara yakın. Bunun yüzde 60-65’i gıda geri kalanı da farklı sektörler; inşaat, temizlik, kozmetik, tekstil gibi… Bu tür ihracatlar yapılıyor. Irak, Türkiye'nin ihracat yaptığı ikinci büyük Pazar; bunu da gözardı etmemek gerek. Yıllık yaklaşık 15-17 milyar dolar ihracat söz konusudur. Bu ciddi bir rakamdır. Irak, Almanya’dan sonra 2’inci büyük pazarımız." ifadelerini kullandı.
Mardin Odalar Birliği 2. Başkanı İsa Tunç ise yaklaşık 40 yıldır bölgede yaşanan olaylar yüzünden halkın ve esnafın büyük mağduriyet yaşadığına değinerek son yıllardaki PKK'nin çukur siyasetinin bu mağduriyeti arttırdığını belirtti.
Tunç, "Sınır kapısının kapanmasını bölge insanları olarak tasvip etmiyoruz. Belimiz zaten bükük; ekonomik olarak daha çok bükülecek ve daha çok sıkıntı yaşayacağız. Bu kapının hiç kapanmaması gerekir. Kapasitesinin yükseltilmesi gerekir ve daha çok ekonomik girdi sağlamak için ilişkilerin geliştirilmesi gerekmektedir. Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifi, esnaf ve sanatkârlarımıza, nakliyecilerimize 70 trilyona yakın bir para dağıtmıştır. Mardin, Nusaybin, Kızıltepe, Derik, Ömerli ve Midyat Kooperatiflerimiz batmayla karşı karşıya gelecektir. Habur Sınır Kapısı Türkiye’nin ve bölgemizin can damarı. Kayseri, Gaziantep ve ticari merkezi olan illerimizle yaptığımız istişareler ve toplantılarda Habur Sınır Kapısının kapatılması halinde fabrikaların durma noktasına geleceği ve ekonominin sıfıra ineceği söylenmiştir." ifadelerini kullandı.
GEMİ SU ALIRSA HEPİMİZ ZARAR GÖRÜRÜZ
Rusya'yla yaşanan uçak krizi sonrası ekonomideki sıkıntıları hatırlatan Kızıltepe Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mahmut Dündar, şu değerlendirmede bulundu: "Daha dört dörtlük çözülmemiş sıkıntının giderilmesi için Cumhurbaşkanımız bir mücadele verdi ama halen o sıkıntıyı çekiyoruz. Sınır kapısı kalbimizin bir damarı gibidir. Nasıl nefes alabiliyorsak Habur Sınır Kapısı da nefesimizdir. Habur kapısı öyle sıradan bir kapı değildir. Hepimiz bir geminin içindeyiz. Gemi su alırsa hepimiz zarar görürüz. Rabbimizden duamız; bunun diyalogla çözülmesidir. İnşallah bir araya gelip çözerler."
SIKINTILAR BİR AN EVEL ÇÖZÜLSÜN
Habur Sınır Kapısı'nın kapanması halinde sanayicilerin büyük sıkıntılar yaşayacağına vurgu yapan Kızıltepe Ticaret Borsası Başkanı Mehmet Şahin, kapının kapanmaması için yetkilere çağrıda bulundu. Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı Zeynettin Ayav, ise şunları söyledi: "Habur Sınır Kapısı üzerinden giden her bir kamyon, TIR bizim için ayaklı fabrikadır. Bu bölge ekonomisinin can damarını teşkil ediyor. Eğer Habur Sınır Kapısı’nda bir aksaklık veya kapanma olursa özellikle Mardin ilimiz ekonomik yönden felce uğrayacaktır. Özellikle de Organize Sanayi Bölgemizdeki gıda üreten fabrikalar bütün ihracatı Bölgesel Yönetime ve Irak’a yapmaktadır. Kapının kapanması bu fabrikaların kapanması demektir."
EKONOMİNİN CAN DAMARI KESİLİR
Mardin'in Irak’la olan ihracatı bir milyar dolar olduğunu, bunun da beraberinde istihdamı getirdiğine işaret eden Ayav, "Kapı kapanırsa Esnaflarımız zarar görecek, tüccarlarımız zarar görecek ve özellikle sanayicilerimiz ekonomik yönden büyük bir darbe yiyecektir. Sanayicilerimizin çoğunluğu bankadan aldıkları krediler vardır, bu krediler sekteye uğrayacaktır. Esnaf ve sanatkârlar kredi kooperatifi olarak nakliyecilere 72 trilyona yakın kredi vermişiz. Bu kredilerin geri dönüşümü bize büyük bir sıkıntı yaratacaktır. Nakliye sektörü Mardin ilimizin ekonomisinin omurgasını oluşturmaktadır. Habur Sınır Kapısı ticaretin omurgasını oluşturmakta ve ticaretin can damarıdır. Habur Sınır Kapısı kapandığında bölgedeki ekonominin can damarı tümden kesilecektir. Temennimiz kapının kapanmaması ve iki ülkenin dostane sıcak ilişkilerin devam etmesidir." şeklinde konuştu.
Kaynak: Diyarbakır Söz
