Kış aylarında yakılan sobalar, kaloriferler ortamın havasını kurutmaktayken, buna karşılık ebeveynin ilk tercihi ise buhar makineleri olmakta. Ortamın havasını nemlendirmek için kullanılan buhar makinelerinin aslında yanlış kullanıldığında ya da ayarı bilinmediğinde çocuklar üzerindeki yan etkisi ise kaçınılmaz. Özellikle de kronik astım ya da astıma yatkınlığı ile bilinen çocuklardaki krizi tetikliyor
Çocuk Alerji Uzmanı Prof. Dr. Bostancı, ortamdaki nem oranını artırmak için kullanılan buhar makinelerinin astıma yatkınlığı olan çocuklarda risk oluşturduğunu söyledi.
''Uzun süreli kullanımı nefes darlığına yol açıyor''
Çocuk Alerji Uzmanı Prof. Dr. İlknur Bostancı, buhar makinelerinin uzun süreli kullanılması durumunda çocuklarda nefes darlığı yaşanabileceğini söyledi. Çocuk odalarındaki ortam sıcaklığının en az 24, en fazla 26 derece olması gerektiğini vurgulayan Bostancı, "Eğer çok soğuk ortam olursa büyüyemiyor. Daha sıcak ortamda da çocuk terleyerek yine kilo alamıyor. O yüzden oda ısısı fazla olmayacak. Kaloriferin üzerinde çamaşır kurutmak, havlu koymak da uygun değil çünkü deterjanlar çocuğu soluk alıp verirken sıkıştırıyor" diye konuştu.
Ailelerin hangi durumlarda buhar kullanmaları gerektiğini konusunda da bilgi veren Bostancı, şöyle devam etti:"Çocuklarda ses teli iltihabı durumlarında kullanılabilir. Özellikle kış aylarında mevsimsel virüsler artış gösteriyor. Larenjit en sık gördüğümüz rahatsızlık olarak karşımıza çıkıyor. Bununla beraber alt solunum yolu enfeksiyonları oluşuyor, bu enfeksiyonlar da astımı tetikleyebilir. Astımı olabilecek bir çocuğa buhar makinesi yaparak rahatlatmaya çalışırsanız çocuğunuzu sıkıştırırsınız. Buhar makinesi soluk borusunu da tahriş ediyor.
Buhar makinesini çocukluk çağında lütfen kullanmayalım. 10 çocuktan birinin akciğerinde hırıltı var. Öksürüğe yatkın çocuklar. O yüzden üst solunum yolu sırasında sadece izole ses teli iltihabı larenjit değilse çocuğuna verirseniz çocuğunuzun nefes borusunda sıkışıklığa neden olursunuz. Normalde bir enfeksiyon geçirildiği zaman üç hafta enfeksiyon olabilir. Bu tür dönemlerde çocuğun uzamış öksürüklere neden olursunuz."
Hava nemlendiricileri üst solunum yolu enfeksiyonlarında ya da bronşiolitte işe yarar mı?
Bilimsel çalışmalara göre; çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonları sırasında hava nemlendiricilerin kullanımının işe yaradığını söylemek zordur. Bronşiolitli bebeklerin ve çocukların nefes borularında balgam ve spazm …olmaktadır. Bu hastalarda nefes borularındaki spazmı giderici ilaçların yanı sıra; buhar tedavisi özellikle düşük gelirli ülkelerde halen yaygın olarak kullanılan kolay erişilebilir ve ucuz bir tedavidir. Buhar tedavisinin bronşiolitli hastalarda hava yolarındaki balgamın temizlenmesine yardımcı olabileceği düşünülmüştür. Ama bilimsel çalışmalarda bu hastalarda soğuk ya da sıcak buhar tedavisinin bir faydası olmadığını gösterilmiştir ve rutin kullanımı önerilmemektedir. Soğuk buhar, krup enfeksiyonunda işe yarar mı? Çocukların özellikle geceleri köpeklerin havlama sesini çıkararak öksürmeye başlaması genellikle “krup” denilen bir enfeksiyonu işaret eder. Üst hava yollarında ses tellerinin olduğu bölgede viral enfeksiyon nedeni ile oluşan şişlik (ödem) sonucunda bu bulgular ortaya çıkar. Buhar tedavisi özellikle soğuk buhar tedavisi, eskiden kruplu çocukların tedavisinde hastanelerde çok yaygın kullanılır evde de kullanılması önerilirdi. Ancak yapılan çalışmalar, krup tedavisinde buhar tedavisinin çocuğun şikayetleri üzerinde anlamlı bir iyileşmeye neden olmadığını göstermiştir. Alt solunum yolu enfeksiyonlarında (zatürre) tedavisinde soğuk ya da sıcak buhar tedavisinin yeri var mı? Diğer solunum yolu hastalıklarında olduğu gibi zatürrede de hava nemlendiricilerinin pek faydalı olmadığı bilimsel çalışmalarda göstermiştir. Hava nemlendiricileri ne işe yarayabilir? Nem, havadaki su buharı miktarıdır. Havadaki nem oranı; mevsime, nerede yaşanıldığına ve hava koşullarına bağlıdır. Genellikle havadaki nem yaz aylarında yüksektir, kış aylarında düşüktür. İdeal olarak bir evde nem oranı % 30- 50 civarı olmalıdır. Her şeyde olduğu gibi havadaki nemin fazlası da azı da iyi değildir. Düşük nem, deride kuruluğa yol açar burun ve boğazı rahatsız eder, gözlerin kaşınmasına yol açar. Teorik olarak hava nemlendiricileri, burun ve sinüslerdeki kuruluğun, üst solunum yolu tıkanıklığının giderilmesinde faydalı olabilmektedir; ama çocuklar hastalandığında bu cihazları kullanmanın bilimsel olarak kesin bir faydası yoktur. Dikkatli kullanım çok önemli! Eğer nem düzeyi olması gerekenin üzerinde ise ya da hava nemlendirici cihazların bakımı gerektiği gibi yapılmıyorsa çocuklar iyileşeceği yere hasta olabilir. Soğuk ve sıcak buhar hava nemlendirme cihazları olmak üzere iki çeşit cihaz vardır. Soğuk Buhar Hava Nemlendiricileri: Bu makinelerdeki buhar ısıtılmadığı için çocuğun suyun dökülmesi ya da yüzünü buhara yaklaştırdığında yanması gibi sorunlar olmaz. Ama soğuk buhar makinelerindeki en büyük sorun, soğuk su bakteri ve küflerin üremesi için harika bir ortam oluşturmasıdır. Bu neden ile hava nemlendiricinin her gün önerilen şekilde su ve sabun ile yıkanması önerilmektedir. İyi temizlenmeyen cihazlar enfeksiyon kaynağı olabilir. Ayrıca soğuk buhar hava nemlendiricilerinin distile su kullanılması önerilmektedir. Musluk suyu eşitli mineraller içerir bu mineraller hava nemlendiricisinin içinde birikerek mikropların yerleşmesini kolaylaştırır. Buhar makinesi çalıştırıldığında bu mineraller mobilyalarınızın üzerinde beyaz toz şeklinde görebilirsiniz. Bu minerallerin solunması çocuklarda sorunlara yol açabilir. Sıcak Buhar Hava Nemlendiricileri: Bu cihazlarda bakteri ve küf üremesi daha zor olur; fakat yanık riski vardır. Bu neden ile özellikle küçük çocukların bulunduğu ortamlarda kullanılmaması önerilir. Hava nemlendiriciler zararlı olabilir mi? Ev içerisindeki fazla nem halılarda ya da ev içindeki başka alanlarda küf mantarlarının, zararlı bakterilerin ve ev tozu akarlarının üremesinde artışa neden olabilir. Özellikle astımı olan çocuklarda bu durum astım şikayetlerinin kötüleşmesine yol açabilir. Çocuğunuzun astımı olmasa bile, eğer yeterince iyi temizlenmemiş ve havaya mikrop yayan bir buhar makinesi var ise cihazının kendisi üst solunum yolu enfeksiyonları gibi benzeri şikayetlere hatta akciğer enfeksiyonlarına neden olabilmektedir. Özellikle yaz aylarında iç ortamdaki nemin yoğun olduğu zamanlarda nemi azaltmak için ne yapabiliriz? Havadaki fazla nemi alan cihazlar kullanılabilir. Bu cihazlar aynı klimalar gibi çalışır; ama soğutucu etkileri yoktur. Özellikle bodrum katları gibi nemin önemli sorun olduğu alanlarda kullanılabilir. Nemi azaltmak için klima da kullanılabilir. Klimalar havayı ideal ve sağlıklı bir düzeye kadar kurutmaktadır.Kaynak: Diyarbakır Söz