Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Mehmet Söyler, katarakt ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
Katarakt nedir?
Katarakt; gözümüzün içerisindeki lensin yani kendi merceğimizin saydamlığını yitirerek bulanıklaşması demektir. Katarakt yaşla birlikte ortaya çıkabileceği gibi doğumsal da olabilir. Hatta bebeklerde ve çocuklarda da görülebilir.
Kataraktın nedenleri nelerdir?
Genelde yaş ile birlikte gelişen katarakta, gözde meydana gelen travmaların da (darbe, ameliyat, uzun süren rahatsızlıklar) etkisi olmaktadır. Ayrıca şeker hastalığı ve steroid içerikli ilaçların uzun süre kullanımı yine bu rahatsızlığın meydana gelmesini sağlayabilir.
RENKLER GİDEREK SOLUKLAŞIR
Katarakt önceden belirti verir mi?
Kataraktta; çift görme, bulanıklaşma, gece görme kaybı, ışığa hassasiyet, görmede yavaş yavaş azalma, okumada güçlük, renklerin giderek soluklaşması ve gözlük numaralarının sıkça değişmesi gibi durumlar gözlemlenir ve hemen uzman bir hekime muayene olunmalıdır.
Katarakt nasıl oluşur?
Erişkin kataraktları genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkar. Yaş aldıkça vücudun her organı gibi göz ve özellikle göz merceğinde bozulmalar meydana gelir. Bu bozulmalar bazı hastalarda merceğin su içeriğini değiştirebilir ve mercek liflerinin diziliminin deforme olmasına sebep olabilir. Bazı hastalarda merceğin ön ve arka kısmında hücresel atıkların birikmesine, bazı hastalarda ise her iki duruma birden sebebiyet verir. Her şekilde ortaya çıkan sonuç doğal göz içi merceğinin şeffaflığını kaybetmesidir.
BEBEKLERDE ERKEN TANI ÖNEMLİ
Katarakt genetik midir?
Katarakt, yaşla birlikte gelişen bir rahatsızlıktır. Ancak göze alınan travma sonrası katarakt gelişimi hızlıdır. Sistemik hastalıklarda (şeker hastalığı), erken yaşta katarakt gelişir. Kullanılan sistemik ilaçlara bağlı (kortizon gibi), katarakt gelişebilir. Doğuştan da bebeklerde katarakt görülebilir. Gebelik esnasında annenin geçirdiği hastalıklara bağlı olarak gelişir. Bebeklerdeki kataraktın erken dönemde (ilk 12 haftada) tanı konulup ameliyat edilmesi oldukça önemlidir. Bu yüzden bebeklere doğar doğmaz göz muayenesi yapılması şarttır.
Kaç çeşit katarakt vardır?
Yaşa bağlı kataraktlar: Kataraktın en sık karşılaşılan tipi, yıllar ile birlikte göz içindeki merceğinde yaşlanması ile oluşan yaşa bağlı katarakttır. Göz içi mercek 40’lı yaşlardan itibaren yaşlanmaya başlar. Ayrıca diyabet, sigara, beslenme bozukluğu da bu yaşlanmayı hızlandırır.
İkincil kataraktlar: Gençlerde, radyasyon tedavisi gibi dış etkenler veya bazı hastalıkların tedavisinde kullanılan kortizonların yan etkileri veya diyabet gibi iç etkenler; katarakt gelişmesine sebep olabilir. Bu oluşumlar da ikincil kataraktlar olarak sınıflandırılır.
Doğumsal kataraktlar: Bu tipte katarakt doğumdan hemen sonra bebeklerde gözlemlenebilir. Bu durum irsi olabilir ya da bebek henüz anne karnında embriyo halindeyken radyasyona maruz kalması, annenin kullandığı ilaçlar veya gebelikte sigara kullanımı doğumsal kataraktın oluşumunda etken olabilir.
TEK TEDAVİSİ AMELİYATTIR
Kataraktın tedavisi mümkün mü?
Katarakt; göz içindeki normal doğal lensimizin bulanıklaşmasına denir. Kataraktın tek tedavisi cerrahidir.
Katarakt ameliyatı ne zaman yapılmalıdır?
Doğuştan var olan göz içi lensimiz normalde şeffaf, berrak olup göze gelen ışıkların göz içine geçmesini ve böylece görmemizi sağlar. Normalde şeffaf olan göz içi lensinin bulanıklaşmasına katarakt denir. Bulanıklaşan lensten ışıkların arkaya düşmesi zorlaşır yani görme azalmaya başlar. Hastanın görmesinin azalması, yaşam kalitesinin düşmesi katarakt ameliyatının zamanını belirler.
Katarakt ameliyatında hangi mercekler kullanılır?
Bu ameliyatta saydamlığını yitiren kendi merceğimiz yerine aynı işlevi yerine getirecek göz içi lensler takılmaktadır.
Katarakt ameliyatı öncesi neler yapılır?
Katarakt ameliyatından önce ayrıntılı göz muayenesi yapılır. Gözün ön ve arka kısımlarına ayrıntılı tetkikler yapılır. Göz içine yerleştirilmesi planlanan lensin numarası özel aletlerle ölçülür. Bu işlemler ortalama 1-2 saat sürer.
10-15 GÜN İÇERİSİNDE GÖRME KALİTESİ NORMALE DÖNER
Katarakt ameliyatı sonrası görme nasıl olur?
Katarakt ameliyatından hemen sonra yavaş yavaş görme başlar. Ancak ilk saatlerde yanma, batma, sulanma olabilir. 1-2 gün içinde görme kalitesi artmaya başlar. 10-15 gün içerisinde istenilen görme seviyesine ulaşır. Ancak unutulmamalıdır ki iyileşme kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.
Katarakt tekrarlar mı?
Katarakt tekrarlamaz. Katarakt gelişen doku yani lens çıkarılıp yerine yeni bir lens konmuştur. Yeni konan mercekte de katarakt gelişmeyeceği için rahatsızlık tekrarlamayacaktır.
Kaynak: Diyarbakır Söz
