Diyarbakır'da depremden en çok etkilenen merkez Bağlar İlçesinde orta ve ağır hasarlı olup acil yıkım kararı verilen binaların 1993 ve 2000 yıllarında inşa edildikleri belirlendi. İmar kanunu, proje ve ruhsata aykırı inşa edilen bu binaların neredeyse tamamının tapularının arsa paylı olduğu ve e-devlet sistemindeki hasar tespit kayıtlarında konut bile görünmediği öğrenildi.
BİNALARINI YENİLEDİLER
Bunlardan bir kısmı da imar affından yararlanıp yapı kayıt belgesi aldıktan sonra binalarına doğalgaz aboneliği alıp ardından ısı yalıtımı sağlamak için mantolama yaptı. Yıkım kararı alınan ağır ve orta hasar verilen binaların 30 yıllık eski yapılan olmasına rağmen yüzde 90'ının dış cephelerinin yenilendiği gözlendi. Dar gelirli vatandaşların ağırlıkta olduğu bu yapılarda ikamet eden depremzedelerin sevinci sadece 5 yıl sürdü. Depremden en çok etkilenen bölgeler merkez Bağlar İlçesinin 5 Nisan, Mevlana Halit, Şeyh Şamil, Körhat, Yunus Emre ve Kaynartepe mahalleri oldu.
2 BİN 295 YAPI AĞIR HASARLI
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünce oluşturulan hasar tespit komisyonlarının sahadaki çalışmaları tamamlandı. Kamu güvenliği açısından risk taşıdığı ve tehlike arz ettiği için 74 bina için acil yıkım kararı alındı. 25.193 yapıya az hasarlı, 2.236 yapıya orta, 2.295 yapıya da ağır hasarlı raporu verildi. Bu kez hasar kaydına yapılan itirazlar yeniden değerlendirecek. Acil yıkılacak olan orta ve ağır hasar verilen binaların yüzde 80'i imar mevzuatı, ruhsat ve projeye aykırı, bazılarının da doğrudan ruhsatının bile olmadığı ortaya çıktı.
İMAR AFFINDAN YARARLANANLAR VAR
Ağır hasarlı olduğu için tahliye edilen binalar ile güçlendirme kararı alınan orta hasarlı binaların neredeyse tamamı 1990'lı yılların başında inşa edilmiş. Bu binaların birçoğunun ruhsatı olmadığı için kayıtlarda arsa paylı göründüğü ve e-devlette bina olarak görünmediği, ancak 2018'de çıkarılan imar affından yararlananların yapı kayıt belgesi aldıkları için bu yapıların sisteme ağır ve orta hasarlı olarak girişi yapıldı.
“BİNANIZI YALITIN” DİYORDU
Bu yapılardan “Ruhsatsız kaçak yapı” olarak görünen bir kısmının imar affından yararlandıktan sonra yapı kayıt belgesi alarak kat irtifaklı veya kat mülkiyetli konut gibi her türlü abonelik ve alt yapı hizmetlerinden de yararlandı. Birçoğu doğalgaz aboneliği alan kat malikleri en az 30 yıllık olan bu çürük binalara ısı yalıtımı sağlamak için giydirme ve mantolama sistemi yaparak dış cephelerini yeniledi. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı İmar affından sonra televizyonlarda yayımladığı kamu spotlarında, “Enerji verimliliğini artırmak için binanızı mantolama ile yatılın, ısı kaybını önleyin, enerji tasarrufu sağlayın. Hem sen kazan, hem Türkiye kazansın” dedi.
GİYDİRME YAPTILAR AMA ŞİMDİ ÇADIRDALAN
Birçoğu kalorifersiz sobalı binalar olan Bağlar’daki acil yıkılacak, ağır ve orta hasarlı binalar İmar affından yararlanıp doğalgaz aboneliği aldıktan sonra bu kez binalarına ısı yalıtımı yaptırabilmek için birleşip kredi çekerek dış cephelerini hane başı 20-25 bin lira bedelle iskele kurup yeniledi.
Dar ve orta gelirli vatandaşların ikamet ettiği vatandaşların sevinci kursağında kaldı. 5 yıl sonra depremde binaları ya yıkıldı, ya da ağır ve orta hasar kaydı oluşturularak yıkım kararı alındı. Birçoğu şimdi parklarda kurulan AFAD çadırlarında zor bir yaşama mahkûm olurken, yıkımı yapılan 30 yıllık binaların neredeyse tamamının dış cephelerinin izolasyondan geçirildikleri görüldü.
Kaynak: Diyarbakır Söz
