Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Devlet Su İşleri (DSİ) Bölge Müdürlüğü Sosyal Tesisleri'nde, dijital medya yayın yönetmenlerinin katıldığı, 2024 Değerlendirmesi 2025 Hedefleri Toplantısı"nda konuştu.
Bakanlığın 2024 yılı faaliyetleriyle ilgili değerlendirmelerde bulunan ve 2025 yılı projelerini açıklayan Yumaklı, bitkisel üretimden hayvancılığa, güvenilir gıdaya erişimden suya, ormancılıktan doğa korumaya kadar çok geniş bir yelpazede çalışmalarını sürdürdüklerini hatırlattı.
Ana görevlerinden birinin ülkenin gıda arz güvenliğini sağlamak olduğuna dikkati çeken Yumaklı, 2024 yılında buna yönelik çok önemli adımlar attıklarını, tarımda neredeyse 40 yıldır konuşulan bir uygulamayı hayata geçirdiklerini vurgulayarak suyu merkeze alan, verimli ve kaliteli üretimi artırmayı amaçlayan üretim planlamasına bu yıl itibarıyla başladıklarına dile getirdi.
Bakan Yumaklı, 13 stratejik ürün ve yem bitkileri ürün grubunu üretim planlaması kapsamına aldıklarının ve planlamaya uygun üretim yapanlara ilave destekler vereceklerinin altını çizerek şöyle konuştu:
“Üretim planlaması kapsamında hayvancılıkta süt, besilik sığır ve kanatlı eti üretim bölgeleri belirledik. Bu bölgelerde üretim yapanlara çeşitli avantajlar sağlıyoruz. Su ürünlerinde de avcılık ve yetiştiricilikte üretim planlamasına başladık. Üretim planlamasının odağına hamsiyi koyarak, sürdürülebilirliği sağlamak için 400 bin ton kota getirdik. Üretim planlamasıyla uyumlu Yeni Destek Modelini hayata geçirdik. İlk defa destek tutarlarını üretim döneminden önce ve 3 yıllık olarak açıkladık. Bitkisel üretimde üreticilerimiz artık hangi ilçede, hangi ürüne, ne kadar destek alacağını bilecek ve ona göre ekim yapacak. Hayvancılıkta Yeni Destekleme Modelimiz ile aile işletmeleri, gençler ve kadın yetiştiricilere ilk defa ilave destekler vermeye başladık. Hayvancılıkta Üretimi Geliştirme Projesiyle, TİGEM çiftliklerini damızlık merkezi haline getiriyoruz. Buradan üreticilerimize uygun maliyetle hayvan vereceğiz, vatandaşımızın daha uygun fiyata et tüketmesini sağlayacağız. Kırsal Kalkınma destek programlarımız kapsamında verdiğimiz hibe desteklerle kırsalı kalkındırıyor, kırsaldan kente göçün önlenmesine yardımcı oluyoruz.”
“ÜRETİCİLERİMİZ TEK TIKLA DESTEK MİKTARLARINI GÖREBİLECEK”
Üreticilere 2024 yılında çeşitli kalemlerde toplam 91 milyar lira doğrudan destek ödemesi yaptıklarına işaret eden Yumaklı, “Destek ödemeleriyle ilgili sahada üreticilerimizden ‘nerede ne ekersem ne kadar destek alırım’ sorularını sık duyuyorduk. Buna dair üreticilerimize büyük kolaylık sağlayacak yeni bir uygulamayı daha bugün itibarıyla hizmete alıyoruz. Artık, çiftçimiz sadece bir tıkla, bitkisel üretim, hayvancılık ve su ürünlerinde ne kadar destek alacağını görmüş olacak. Çiftçilerimiz destekhesaplama.tarimorman.gov.tr adresine girecek. Bitkisel üretimde; yer, ürün, sulama durumu ve alan bilgisini girerek ne kadar destek alabileceğini kolay şekilde hesaplayacak. Aynı şekilde hayvancılık ve balıkçılıkta da gerekli bilgileri girerek, ne kadar destek alabileceğini görebilecek. Tarımcebimde’ye de entegre edeceğimiz bu yeni uygulamamız çiftçilerimize, üreticilerimize hayırlı olsun” ifadelerini kullandı.
Bakan Yumaklı, uygun maliyetle tarım yapmak ve buna dayalı sanayiyi destekleyip geliştirmek üzere Organize Tarım Bölgeleri kurduklarını, şu ana kadar 14 OTB’nin altyapı inşaatlarını tamamlayıp yatırımcıların hizmetine sunduklarını aktardı. Bunların 11’inde üretimin başladığını vurgulayan Yumaklı, 2024 yılında Elazığ Cevizdere ve Malatya Yazıhan OTB’lerimizi tamamlayarak yatırımcıların hizmetine sunduklarını bildirdi. Bakan Yumaklı, “Tarıma yatırım yapacak girişmcilerimiz için 81 ilin Tarımsal Yatırım Rehberlerini hazırladık, önümüzdeki günlerde yayınlayacağız.” vurgusu yaptı.
Tarım Sigortaları Havuzu TARSİM kapsamında, devlet olarak 10,5 milyar lira prim desteği sağladıklarını ve üreticilere 12 milyar lira hasar tazminatı ödediklerini belirten Yumaklı, “Pancar üreticilerimizin yıllardır hasretle beklediği, ilk yerli ve milli pancar tohumu çeşitlerimiz Türkşeker 2023 ve Türkşeker 2053’ün hasadını yaptık” dedi.
Tohumculuk, biyoçeşitliliğin korunması, iç sularda kaçak avcılığın önlenmesine yönelik çalışmalar yürüttüklerini, bu yıl 181 bin denetim yaptıklarını dile getiren Yumaklı, “İstilacı bir tür olan 374 binden fazla balon balığını avlatarak hem balıkçılarımızı destekledik hem denizlerimizdeki biyoçeşitliliği koruduk” şeklinde konuştu.
Tarımsal sulama, içme suyu ve enerji üretimi amaçlı su yatırımlarına devam ettiklerini açıklayan Yumaklı, 115 milyar TL yatırımla 577 su ve sulama tesisini hizmete aldıklarını söyledi.
Bakan Yumaklı, deprem illerinde baraj ve sulama tesislerinin yenilenmesine yönelik çalışmaları da aralıksız devam ettirdiklerine dikkati çekerek deprem konutlarının içme ve kullanma suyu teminine yönelik 15,5 milyar lira harcama yaptıklarını 2 yıl içinde 30 milyar liralık daha yatırım yapacaklarını bildirdi.
“GÜVENİLİR GIDA İÇİN 1,3 MİLYON DENETİM YAPTIK”
Taşkınlara karşı ülke genelinde erken uyarı sistemlerini yaygınlaştırdıklarını, Taşkın Erken Uyarı Sisteminde 322 olan sayıyı 533’e çıkardıklarını aktaran Yumaklı, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Vatandaşımızın güvenilir gıdaya ulaşması için denetimlerimizi artırdık. Bu yıl 1,3 milyon denetim gerçekleştirdik. 1,4 milyar liraya yakın para cezası uyguladık. 570 adet savcılığa suç duyurusunda bulunduk. Sağlığı tehlikeye düşüren ve taklit-hileli ürünleri firma ve marka ismiyle anlık olarak yayınladığımız yeni bir sistemi uygulamaya aldık. Gıda işletmelerinde karekod uygulamasını başlattık. Artık vatandaşlarımız cep telefonlarından karekod okutarak gıda üretimi ve satışı yapan işletmeler ile toplu tüketim yerlerinde Bakanlığımızın denetim bilgilerine ulaşabiliyor. AB’den geri dönen ürünlere uygulanan resmi kontrolde yapılan değişiklikle, geri dönen ürünlerin iç gümrüklere doğrudan geçişine izin vermiyoruz. Uygunsuz ürünleri ülke girişine izin vermeden imha ediyoruz. Pestisit denetimlerimizi artırdık. Hasat öncesi üretim alanlarında, hasat sonrası gıda işletmelerinde ve ihracat öncesinde tüm gıda zincirinde, son 3 yılda 250 bin numune aldık. Denetimlerde olumsuzluk tespit edilenleri imha ediyoruz.”
Sahte alkol nedeniyle yaşanan kayıpları ve kayıt dışılığı önlemek için alkol ticaretini elektronik takip sistemi ile takip ettiklerini vurgulayan Yumaklı, “Bu kapsamda 18 etil alkol üretim tesisi ile 15 suma üretim tesisine teknik cihazlar yerleştirdik.” bilgisini aktardı.
“2024 YILI TÜRK TARIMI İÇİN ADETA BİR MİLATTIR”
Bakan Yumaklı, tarımsal üretimin artırılmasına yönelik birçok yeniliği 2024 yılında hayata geçirdiklerinin altını çizerek şu değerlendirmelerde bulundu:
“Üretim planlamasından sözleşmeli tarımın yaygınlaştırılmasına, işlenmeyen tarım arazilerinin etkinleştirilmesinden tarım sayımına kadar; devrim niteliğinde yaptığımız düzenlemelerle; 2024 yılı Türk tarımı için adeta bir milattır. Bu yeni düzenlemelerin sahaya yansımasını 2025 yılından itibaren görmeye başlayacağız. 2025 yılında üreticilerimize desteklerimizi artırarak sürdüreceğiz ve 135 milyar lira destekleme ödemesi yapacağız. Kırsal kalkınma yatırımlarımıza destek programlarımıza da tüm hızıyla devam edeceğiz. 2025 yılında tarım sigortaları kapsamını genişlettik. Bu çerçevede, üretim planlaması ve sözleşmeli üretimde yüzde 10 ila 15 oranlarında prim indirimi yaptık.
Ayrıca Verim, Gelir Koruma ve Büyükbaş Hayvan Sigortalarının kapsamında ve devlet desteği oranlarında artışlar sağladık. Tarıma yatırım yapacak girişmcilerimiz için 81 ilin Tarımsal Yatırım Rehberlerini hazırladık, önümüzdeki günlerde yayınlayacağız.
İşlenmeyen arazilerin kiralanmasına 2025 yılında başlayacağız. 9 adet Organize Tarım Bölgesinin daha altyapısını tamamlayarak yatırımcıların hizmetine sunacağız. Böylece ekonomiye kazandırdığımız OTB sayısı 23 olacak. Ayrıca 5 OTB’nin alt yapı inşaatlarına başlayacağız. Tarım sayımında Bakanlığımız sorumluluğundaki faaliyetleri 2025 yılı Mayıs ayı sonuna kadar tamamlayacağız. TÜİK tarafından ise 1 Temmuz-31 Aralık 2025 tarihlerinde saha çalışması yapılacak. 2026 yılı Haziran ayında ilk sonuçlar TÜİK tarafından kamuoyuyla paylaşılacak. Mevcut durumda ÇKS kayıtları için kullanılan uydu görüntüleri ve Coğrafi Bilgi Sistemi teknolojilerini, yapay zekaya dayalı yeni sistemlerle destekleyerek ülke genelinde ürün deseni tespitini hayata geçirmeyi planlıyoruz. Bunun için gerekli olan teknolojik altyapıyı tamamladık. Bu sistemi 2025 yılında uygulamaya alıyoruz.”
“ÖZEL TÜKETİCİ GRUPLARINA YÖNELİK FONKSİYONEL GIDALAR GELİŞTİRECEĞİZ”
Tohumculukta TİGEM ve özel sektör iş birliğinde ortak üretim modeline geçeceklerini açıklayan Yumaklı, Glütensiz Ürünler Ar-Ge Merkezinin tamamlanacağını, özel tüketici gruplarına yönelik fonksiyonel gıdalar geliştireceklerini duyurdu.
Bakan Yumaklı, ileri Meyve Sebze İşleme Teknolojileri Ar-Ge Merkezi ile de yenilikçi ürünler geliştirip üreteceklerini dile getirerek, “Bir hayvanın damızlık değerini genetik yapısına bakarak tespit ettiğimiz Genomik Test Merkezimizi Ankara’da açacağız. Hayvan hareketlerini 7 gün 24 saat denetlemeyi yoğun şekilde sürdüreceğiz. 4 yeni Veteriner Yol Kontrol İstasyonunu daha hizmete alarak, istasyon sayısını 8’e çıkaracağız. Brusella hastalığına karşı aşılama kapsamında, büyükbaş ve küçükbaşta toplam 27 milyon doz aşıyı uygulayacağız. Kesimhanelerde padok, kesim ünitesi ve işleme alanını gösterecek ve uzaktan erişim ile izlenebilecek kamera sistemi kurulmasını zorunlu hale getireceğiz. Bu uygulamayla kayıt dışı hayvan kesiminin engellenmesini, hayvan kesimi ve işlemesinin hijyen kurallarına uygun yapılmasını ve kesimde hayvan refahı kurallarına uyulmasını amaçlıyoruz. Arıcılığın geliştirilmesini, verimlilik ve kalitenin artırılmasını amaçladığımız Arıcılık Eylem Planını uygulamaya alacağız.” ifadelerini kullandı.
SU ÜRÜNLERİNDE ÜRETİM HEDEFİ 10 BİN TON
Su ürünlerinde sözleşmeli üretim modelini güçlendirerek daha etkin hale getireceklerini bildiren Yumaklı, yetiştiricilikte 3 bin ton olan sözleşmeli üretim miktarını 10 bin tona çıkaracaklarını, avcılıkta da sözleşmeli üretim modelini başlatacaklarını belirtti.
Denizleri hayalet ağlardan temizlemeye devam edeceklerinin altını çizen Yumaklı, “Temizlenen ağ miktarını 1.4 milyon m2‘den 2 milyon m2‘ye çıkaracağız.” bilgisini verdi.
KALINTI EYLEM PLANINDA ÜRÜN SAYISI 14’E ÇIKIYOR
Bakan Yumaklı, pestisit, yani tarım ilaçlarının kullanımın azaltılması ve alternatif mücadele yöntemlerinin yaygınlaştırılması amacıyla Kalıntı Eylem Planını uygulanan ürün sayısını 14’e, il sayısını ise 17’ye çıkaracaklarını açıkladı.
Kimyasal kullanımını da azaltacak doğa dostu uygulamalar olan biyolojik ve biyoteknik mücadelede seferberlik başlattıklarını duyuran Yumaklı, şöyle konuştu:
“2025 yılında araştırma enstitülerimiz tarafından en az 10 milyon faydalı böcek üretilerek doğaya salınacak. Tüketicilerin güvenilir gıdaya ulaşması amacıyla gıda işletmelerinin denetim durumunu takip etmek için hayata geçirdiğimiz Gıda İşletmelerinde Karekod Uygulamasını zorunlu hale getireceğiz. Bu noktada Tarımcebimde uygulamamıza ayrı bir parantez açmak isterim. Tarımcebimde ile Bakanlığımızın bütün faaliyet alanlarını tek bir uygulamaya yükledik. Bitkisel üretimden hayvancılığa, arıcılıktan sulamaya, ormanlardan milli parklara kadar, birçok hizmete buradan vatandaşlarımız ulaşabilir. Hatta evcil hayvanlarınızın aşı bilgilerini bile burada görebilirsiniz. İşte bu uygulamanın Gıda Kontrol sekmesinde; restoran, kafeterya, market gibi bir işletmenin ne zaman denetlendiğini karekodu okutarak görebileceksiniz.”
“TAŞKINLARLA MÜCADELE KAPSAMINDA 162 TAŞKIN KONTROL TESİSİ AÇILACAK”
Sulama yatırımlarının 2025 yılında da devam edeceğini aktaran Yumaklı, “307 tesisle 14 arazi toplulaştırma projesini tamamlayarak milletimizin hizmetine sunacağız. Çiftçilerimizin pompajlı sulamada enerji bedellerini düşürmek için, güneş enerjisi santralleri yapacağız. Enerji Bakanlığı tarafından kapasite tahsisi uygun görülen 150 MW Kurulu güce sahip GES tesisleri için 2025 yılında çalışmaları başlatacağız. İlk adımı Şanlıurfa ve Edirne illerinde atacağız. Kuraklık afetinden önce sektörlere yönelik uyarıların yapılması maksadıyla Kuraklık Tahmini ve Erken Uyarı Sistemini geliştiriyoruz. 2025 yılında ilk uyarıları vereceğiz. Taşkınlarla mücadelemiz kapsamında 2025 yılında 162 taşkın kontrol tesisini daha hizmete alacağız. Taşkın afetinin olumsuz etkilerinin azaltılması amacıyla Taşkın Tahmini ve Erken Uyarı Sistemini 2025 yılında daha da yaygınlaştıracağız. Sistemin 2028 yılı sonuna kadar tüm ülkemize hizmet eder hale getirilmesini sağlayacağız.” değerlendirmesinde bulundu.
"Su Verimliliği Seferberliği" kapsamındaki faaliyetlere de devam edeceklerinin altını çizen Yumaklı, “Su kaynaklarımızın projeksiyonuna ilişkin yapılan çalışmalarda Yerli ve Milli yazılımımız HİDROTÜRK Modelini kullanacağız. Hidroloji, su tahsisi, su yönetimi gibi konuları içeren bu modelle, yurt dışına olan lisans bağımlılığını ortadan kaldırarak veri güvenliğini sağlayacağız. Türkiye Su Atlası ile ülkenin en önemli su kaynaklarına ait bilgileri dijital ve basılı formatta vatandaşlarımızın istifadesine sunacağız. Yeni ağaçlandırma, erozyon kontrolü, ormanların rehabilitasyonu kapsamında 500 milyon adet tohum ve fidanı toprakla buluşturacağız” ifadelerini kullandı.
Bakan Yumaklı, orman köylüsünün güçlendirilmesi için de desteklerinin devam edeceğini vurgulayarak “Ormancılık faaliyetlerinde çalışacak olan orman köylümüze 35 milyar lira ödeme yapacağız. Orman köylülerine yüzde 20’si hibe, yüzde 80’i faizsiz krediden oluşan 2 milyar 250 milyon lira ORKÖY kapsamında destek vereceğiz” bilgisini aktardı.
Tarım, orman ve su sektörlerimizin geleceği için önemli olarak gördükleri 4. Tarım Orman Şûrası’nı nisan ayında düzenleyeceklerini açıklayan Yumaklı, “Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘Güçlü Türkiye’nin yolu, güçlü tarımdan geçer’ sözünü kendimize düstur edindik. Çalışmalarımızı da bu yönde yapıyoruz” dedi.
Kaynak: Anadolu Ajansı