Ailesi Kosa dilini konuşan Tembu kabilesindendir. Babası ise bu kabilenin şefi Gadla Henri Mandela'dır.
Mandela, liseyi bitirdikten sonra Fort Heyr Üniversitesi'ne girdi. Burada okurken siyasi olaylara karıştı. Bir öğrenci boykotuna karıştığı ve bunu organize ettiği gerekçesiyle okuldan uzaklaştırıldı. Transkei'den ayrılarak Transvaal'a gitti. Burada bir süre madenlerde polis memurluğu görevinde bulundu. Bu sırada yarıda bıraktığı üniversite tahsiline uzaktan eğitim yoluyla devam etti. 1942'de Vitvaterstrand Üniversitesi'nin hukuk bölümünü bitirerek avukatlık yapmaya başladı. Ülkenin ilk siyah avukatı unvanını aldı.
Ocak 1962'de kendisine destek aramak için ülke dışına çıktı. İngiltere ve Afrika ülkelerini dolaştı. Afrika ülkeleri ile sosyalist ülkelerden silah ve para yardımı temin etti. Ülkeye dönüşünde arkadaşlarıyla birlikte, izinsiz yurtdışına çıkmak, halkı kışkırtmak, sabotajlar ve suikastler düzenlemek iddialarıyla yargılandı. Halkın, tamamının temsil edilmediği ve beyazların temsil edildiği parlamentonun çıkardığı kanunlara uymak zorunda olmadığını savundu. Beyaz yönetim tarafından 1964'te ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Bu davranışıyla ırk ayrımına karşı mücadele eden Afrikalı siyahların simgesi oldu.
Nelson Mandela, dünyanın en ünlü mahkumu olarak anılmıştır. Güney Afrika'da Robben Adası (Fok Adası)'nda 27 yıl hapiste kaldıktan sonra 1980'li yıllarda, ırkçılığa karşı mücadelenin bütün dünyada yoğunlaşması üzerine adı duyuldu. 1990 yılında devlet başkanı De Klerk tarafından şartsız olarak serbest bırakıldı. Serbest bırakıldığı zaman 71 yaşındaydı. Serbest bırakılmasına Güney Afrika siyahlarının yanında birçok beyaz da sevindi. Mandela'nın "Mücadele benim hayatımdır. Hayatımın sonuna kadar siyahların bağımsızlığı için mücadele edeceğim." demesi, halk arasında onu bayraklaştırdı.
1990'da hapisten çıkınca demokratik bir Güney Afrika kurulması için çalışmıştır ve kurmuştur. Afrikalılar, Mandela olmadan bunun gerçekleşemeyeceğine inanır. Bugün Mandela, bir özgürlük savaşçısı olarak kabul edilmektedir. 40 yıl içinde 100'den fazla ödül almıştır. 10 Mayıs 1994'te Güney Afrika'nın ilk siyah devlet başkanı seçildi. Güney Afrika'da, kendi kabilesindeki büyüklerin kendisine taktıkları Madiba lakabıyla tanmıştır.
Mandela 2008 yılında ABD'nin terörist listesinden çıkarıldı.[1]
8 Haziran 2013'te hastaneye kaldırılan Mandela, 5 Aralık 2013'te hayatını kaybetmiştir.
Evlilikleri
Birinci evliliği
Mandela ilk evliliğini 1944 yılında Evelyn Ntoko Mase ile yapmış, 13 yıllık evliliklerinde Madiba Thembekile (Thembi) (1946-1969) ve Makgatho Mandela (1950–2005) adında iki erkek ve isimleri Makaziwe Mandela (Maki; 1947 ve 1953) olan iki kız çocukları olmuştur. İlk kız çocukları 9 aylık iken öldüğü için ikincisinin adını da onun anısına aynı koymuşlardır. İlk oğlu Thembi 1969 yılında trafik kazasında öldüğünde Robben Adası'nda mahkum olan Mandela'nın cenazeye katılmasına izin verilmemiştir. İkinci evliliği
İkinci eşi Winnie Madikizela-Mandela, Nelson Mandela ikinci kızları Zindzisva'nın doğumundan 18 ay sonra Robben Adası'na gönderildikten sonra siyahilerin liderliğini üstlenmiştir. Mandela 1990 yılında hapisten çıktıktan sonra eşi adam kaçırma ve cinayet suçlarından yargılanmış ve 1996 boşanmalarına sebep olmuştur. İlk kızları Zenani, Svaziland prensi Thumbumuzi Dlamini ile evlenmiş, ve bundan sonra babasını hapiste ziyaretine izin verilmemiştir. Üçüncü evliliği
Nelson Mandela üçüncü evliliğini 80. doğum gününde Graça Maçhel ile yapmıştır. Graça Machel eski Mozambik başkanı Samora Machel 1986 yılında uçak kazasında öldükten sonra dul kalan eşidir. Aldığı ödüller
1992 yılında Atatürk Uluslararası Barış Ödülü, Afrika Ulusal Kongresi Başkanı Nelson Mandela'ya verildi. Mandela başlangıçta ödülü kabul etmedi[2][3]; ancak daha sonra fikrini değiştirip ödülü kabul etti.[4] Mandela'ya 1962'de Lenin Barış Ödülü, 1979'da Nehru Ödülü, 1981'de Bruno Kreisky İnsan Hakları Ödülü, 1983 'te UNESKO'nun Simon Bolivar Ödülü verildi. 1993'te De Klerk ile birlikte Nobel Barış Ödülü'nü kazandı. Kaynak: Diyarbakır Söz
