Diyarbakır’ın Sur ilçesinde İskender paşa cami içerisinde bulunan türbe ve tarihi cami, birçok tarihi eser gibi çürümeye yüz tutuyor. En son 1996 yılında tadilat gören İskender paşa’nın torunlarından tasavvuf ehli olan Yusuf Raif Efendi ile birlikte eşi, kızı ve bir torununun metfun olduğu türbe bakımsızlıktan çürümeye terk edilmiş durumda bulunuyor olması tepkiye yol açtı. Mahalle sakinleri ise yetkililerin duyarsızlığından şikâyet ederek bir an önce tarihi türbenin bakımının yapılmasını istiyor. Mahalle sakinlerinden Yunus Ermiş yaşananlara tepki göstererek şöyle dedi;
“Cami mi bataklık mı tarihi eser mi belli değil”
“ Burası ziyarettir insanlar buraya gelmek istiyor beklide akın akın gelecekler ama içerisi bataklık haline gelmiş kimse gelemiyor. Gidip baktığınız zaman gerçekten insanların ziyaret edebileceği yerdir burası. Biz yetkililere sesleniyoruz, Burada cami var ve burası Allah’ın evidir, bir onarım bir bakım yapılmasını istiyoruz.”
Mahalli sakinlerinden Kadri Dursun ise; “ Buranın ne olduğu belli değil, camimidir? Bataklık mıdır? Tarihi eser midir? Belli değil. 50 yere başvurduk ama hiçbir sonuç alamadık. Kim bu toprakların kaderi ile oynuyor ise benim babamda olsa dahi ben onlardan davacıyım, herkes kendi çıkarındadır yani ne diyeyim artık davacıyız hepsinden kim bunları böyle kaderine terk ediyorsa biz hepsinden davacıyız” ifadelerini kullandı.
Türbeyi ziyaret etmeye gelen vatandaşlardan Mehmet Uğur vatandaş da “ Kim buranın bakımı yaparsa Allah onlardan razı olsun, Buralar eskiden evdi, evleri yıkıp yerine park yaptılar orada eski şebeke suları şimdi yukardan akıp türbeye doğru geliyor. Onun o zaman önlemini almadılar e önlenmediği zamanda suların hepsi caminin ve türbenin avlusuna bahçesine doluyor bunun için bir an önce önlem alsalar iyi olur” dedi.
Cami ve Türbenin tarihçesi
Türbe Merkez Sur ilçesi İskender Paşa Mahallesi telgrafhane sokak İskender paşa caminin içinde bulunmaktadır. Bu türbede İskender paşa’nın torunlarından Rufai tarikatı icazetine sahip, tasavvuf ehli olan Yusuf Raif efendi ile birlikte eşi, kızı ve bir torununun kabri bulunmaktadır. Türbe içinde güneybatıda bulunan mezarda Yusuf Raif Efendi güneydoğuda bulunan kabirde ise kızı Rana Hanım metfundur. Kuzeybatıda kitabesi olmayan mezar da ise Yusuf Raif efendinin torununun olduğu tahmin edilmektedir.
Yusuf Raif Efendi, yaşadığı dönemin ünlü divan sahibi şairlerdendir. Tasavvufa aşina olup, şiirleri de çoğunlukla mutasavvıfanedir. Yazma olan divanı ayni aileye mensup merhum Avukat Reşit İskenderoğlu'nda idi. Camii, Vakıflar Genel Müdürlüğü veritabanında "İskender Paşa Camii" adı ve 21.00.01/001 envanter numarası ile “Türkiye Kültür Mirasları” arasında kayıtlıdır. Ayrıca yapı, Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından “İskender paşa Camii ve Hazire” adı ile 12.06.1991 tarih ve 777 sayılı kurul kararı ile tescillenmiş ve korumaya alınmıştır.
Kaynak: Diyarbakır Söz