KÜRTLER; “CHP’YE TÖVBE BİR DAHA OY YOK!..”

SAMER.. Siyasal ve Sosyal Araştırma Merkezi.. DEM Parti sonrası, CHP’li seçmenin nabzını tutan, saha araştırmasını dün paylaştı.. Sürece ve son siyasi gelişmelere, bölge illerinde “CHP’ye, 2023 seçimlerinde oy veren seçmen”, ne diyor, bakış ölçüsü nedir, ileriye dönük beklentisi nelerdir amacıyla, yola çıkmış!.. Raporun ön analizi elime ulaştı.. Detayı Diyarbakır Söz’ün manşetinde..

***

Araştırma, 1-6 Aralık 2025 tarihleri arasında yapılmış.. Çevrimiçi ortamda 2023 genel seçimlerinde CHP’ye oy vermiş  351 Kişiyle, görüşülmüş… 14 şehri kapsıyor..  Güncel politik gelişmelere yönelik CHP’li seçmen reflekslerini özellikle de Kürt seçmenin reflekslerini, uzun erimli barış ve çözüm perspektifi etrafında eş zamanlı bir inceleme..

***

Çıkan sonuç siyasi aktörlere, politika yapıcılara ve akademik çevrelere, Kürt seçmen davranışı ve çözüm sürecine yönelik toplumsal beklentilerin güncel fotoğrafını ortaya koyuyor. Hepsi bir önceki seçimde CHP’ye oy verenler.. Yüzde 67,2’si Kürt, Yüzde 26,7’si Türk..

***

Kürt katılımının yoğunluğu, CHP’ye oy veren Kürt seçmenin CHP ve süreç ile ilgili kurduğu ilişkiye odaklanabilmeyi mümkün kılıyor.  İlk soru.. “Bu Pazar Seçim Olsa Hangi Partiye Oy Verirsiniz?” Gelen yanıt yüzde 47,9’u yine CHP yanıtını verirken, yüzde 47’si DEM Parti.. İlginç, geriye kalan verilerde AK Parti yok!..

***

Oy tercihi noktasında verilen yüzde 47’nin gelecek ilk seçimde DEM Parti’ye oy vereceklerini söylüyor.. Bu veri  CHP’den DEM Partiye oy geçişi halinde olanların önemli kısmının Kürt seçmen olması dikkatle incelenmeye değer bir siyasi dönüşü içeriyor… Zira etnik kökenini Kürt olarak tanımlayanların yüzde 29,5’inin CHP'ye, yüzde 64,1’inin DEM Parti’ye oy vereceğini bildirmesi, etkili bir veri!

***

Yeni Çözüm Sürecini Takip Ediyor Musunuz? sorusuna gelen yanıt, yüzde 99,1’i Evet, yüzde 0,9’u Hayır..  Peki, “Ne Kadar Bilgi Sahibisiniz?”  Yüzde 30,8’i Çok Bilgi Sahibiyim, yüzde 51,3’ü Orta Düzeyde Bilgi Sahibiyim, yüzde 14,5’i Az Bilgi Sahibiyim.. Bu da, CHP’li seçmenin süreci dikkatle takip ettiğini gösteriyor..

***

Kilit soruya gelince..  “TBMM’de kurulan Millî Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonunun İmralı heyetine CHP’nin temsilci vermemesini nasıl değerlendiriyorsunuz?”  Yüzde 35’i İmralı Heyetine temsilci verilmemesini olumlu buluyor, ancak toplam yüzde 48,7’si ise olumsuz buluyor.

***

Yanıtların ölçüm ve kimlik noktasına baktığınızda, “Olumlu ve Çok Olumlu bulanların ilk sırasını” kendini Türk olarak tanımlayanlar oluşturuyor.. Yüzde 58.1..  Kürt olarak kendini tanımlayanların yüzde 62,8’i oranı CHP’nin “İmralı heyetine temsilci vermemesini olumsuz” buluyor..

***

Peki “Bu Pazar Seçim Olsa Hangi Partiye Oy Verirsiniz?” sorusuna gelen yanıt ne?..  Önceki sorularda gelen yanıtları karşılaştırdığınızda DEM Parti cevabını verenlerin yüzde 60’ı CHP’nin İmralı’ya temsilci vermemesini çok olumsuz bulanlar.. Tekrardan CHP’ye oy vereceğini belirtenlerin yüzde 57’1’i de “olumlu ve çok olumlu” bulduğunu belirtmişti..

***

Diğer soru.. “Sizce CHP İmralı Heyetine Temsilci Vermeli Miydi?”  Yanıtlar yüzde 51,3’ü Evet, yüzde 34,2’si Hayır.. Aynı soruya, kendini Kürt olarak tanımlayanların yüzde 66,7’si Evet, yüzde 24,4’ü Hayır.. Türk kökenli deneklerin ise yüzde 22,6’sı Evet, yüzde 61,3’ü Hayır..

***

Bununla birlikte, Bu Pazar Seçim Olsa Hangi Partiye Oy Verirsiniz? sorusuna gelen yanıtları karşılaştırdığınızda benzer bir tablo çıkıyor..  CHP’ye oy vereceğini belirtenlerin yüzde 23,2’si Evet temsilci vermeliydi derken, yüzde 57,1’i ise Hayır diyor… DEM PARTİ’ye oy vereceğini söyleyenlerin yüzde 80’i Evet, yüzde  10,9’u ise Hayır . CHP’nin sürece ilişkin politikalarının Kürt seçmenin oy davranışında etkili olduğunu gösteriyor..

***

“TBMM’de Kurulan Komisyonun İmralı’ya Gitmesini Nasıl Değerlendiriyorsunuz?” sorusuna gelen yanıt ne?.. Yüzde 34,2’si Çok Olumlu, yüzde 32,5’i Olumlu, yüzde 6’sı Çok Olumsuz, yüzde 17,9’u Olumsuz.. Kararsızım diyen, yüzde 9,4..  Olumsuz+Çok Olumsuz bulanların yüzde 51,6 ile Türk, Olumlu+Çok Olumlu diyenlerin yüzde 79,5  oranı ise Kürt kökenli!…

***

Benzer biçimde 2023 seçimlerinde CHP’ye oy verdiğini ama bu Pazar seçim olsa DEM Partiye oy vereceğini bildiren katılımcıların da toplamda yüzde 90,9 gibi ezici çoğunluğu da Meclis komisyonunun İmralı’ya gitmesini olumlu bulduğunu ifade ediyor.. Devamı gelen soru  “Sizce Komisyon İmralı Ziyaretlerini Sürdürmeli mi?” Yanıt yüzde 62,4’ü Evet, yüzde 24,8’i Hayır.. Yüzde 12,8’i ise Kararsızım!..

***

Etnik kimlik dağılımında!.. Kürt olarak kendini tanımlayanların yüzde 75,6’sı bu soruya Evet derken, kendini Türk olarak tanıtanların yüzde 51,6’sı Hayır diyor.. “Sürecin başarılı sonuçlanacağını düşünüyor musunuz?” gelen yanıtta, yüzde 32,5’i Evet, yüzde 38,5’i Hayır ve yüzde 29,1’i Kısmen.. Bu dağılım, katılımcıların genel olarak iki kutupta dağıldığını veya kararsız olduğunu göstermektedir.  Daha açık ifadeyle, karamsar!..

***

Araştırmanın en kritik sorularından biri de, Sizce Barış ve Çözüm Sürecinin İlerlemesi İçin Yapılması Gerekenleri Düşündüğünüzde, Öncelikli Rol ve Sorumluluk Hangi Kuruma/Kime Düşüyor? sorusu oldu..  Yanıtlar şöyle.. Yüzde 14,8’i AK Parti.. Yüzde 13’ü Devlet.. Yüzde 12,8’i Topluma/Halk.. Yüzde 11,5’i DEM Parti.. Yüzde 10,2’si MHP.. Yüzde 10,2’si Sivil Toplum Örgütleri.. Yüzde 9,7’si CHP.? Abdullah Öcalan diyen yüzde 9.5.. PKK ise yüzde 6…

***

Sorumluluk üstlenmesine dair bu dağılım, CHP’ye oy verenlerin çözüm sürecinin yeniden canlanması ve başarıya ulaşması için hem devlet kanadının, hem de Kürt siyasi hareketinin etkili, samimi ve koordineli bir tutum geliştirmesi gerektiğine inandığını ortaya koyuyor… Ayrıca katılımcıların rol paylaşımını yalnızca tek bir aktöre yüklemediği, birden fazla yanıtlar vererek çok aktörlü bir sorumluluk alanın gerektiğine dikkat çekiyor..

***

KRİTİK GÖRÜŞME…

Dün DEM Parti İmralı heyeti, yeni sürecin ilk ateşini yakan Devlet Bahçeli ile bir araya geldi.. Görüşmenin detayına girmeyeceğim.. Ancak görüşmenin en kritik noktası, DEM Parti’nin, Meclis’te kurulan komisyona sunacağı beklentiler içeren rapor öncesi, böylesi bir görüşmenin yapılması, çok şey ifade ediyor.. Onu önümüzdeki günlerde detaylı hasb-i hal edeceğiz..

***

SAMER’in araştırmasının sonuçlarının ışığında, Meclisin sürecin yeni bir aşamaya geçmesi adına, artık aktif rol üstlenmesi gerekiyor..  Meclis’in atacağı adımlar, PKK’nın Irak ve Suriye’de silah bırakma sürecini aktifleştirmesi, toplumsal yönde inancı ve güveni artırır.. DEM ve CHP’li seçmenlerin yanıtlarında bunu görüyoruz.. Hamleler birbirlerini besliyor..

***

Önümüzdeki hafta itibariyle DEM dahil tüm siyasi partilerin temsiliyet noktasında sürece dair” raporlama evrelerini tamamlayıp, Meclis’e sunacaklar..  Yazıyı kaleme alırken, AK Parti’nin 60 sayfalık 10 başlıktan oluşan raporunu son şeklini aldığı haberi geldi.. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görüşünden sonra, komisyona sunulacak. “Suça karışan, karışmayan” ve örgütün “tamamen silahsızlanması..”  Bilahare mevzu ederiz, raporun muhtevasını!

***

Ki bu raporların bilahare Meclis tarafından yazım ve tabi ki çıkarılması hedeflenecek olan yasaların bütünlüğünü de netleştirecek.. Yani söz artık kapsamlı şekilde, siyasi kulvarda olacak.?   En kritik yol seyri de burada kendini hissettirecek.. Özellikle insiyatif yönünde.. İki adım çok şey ifade edecek.. İnfaz yasası ve eve dönüş..

***

GÜNÜN SÖZÜ…

Çıkılan yolda samimiyetsizlik vaki ise, hedef enfekte olmaya müsaittir!?..